Tạo cơ chế thu hút, giữ nhân tài

Được xem là “cái nôi” khoa học, công nghệ của cả nước, nhưng Thành phố Hồ Chí Minh đang gặp khó về thu hút đội ngũ, nhất là thiếu các nhà khoa học đầu ngành để phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Đây là vấn đề không mới, nhưng lại rất “thời sự” khi thành phố đang quyết liệt đổi mới mô hình tăng trưởng.

Nhân giống hoa lan trong ống nghiệm tại Khu Nông nghiệp công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.
Nhân giống hoa lan trong ống nghiệm tại Khu Nông nghiệp công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm khoa học và công nghệ lớn nhất cả nước, nhưng đang chịu áp lực thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện, đội ngũ lao động của thành phố lên đến khoảng 5 triệu người nhưng tỷ lệ cán bộ có trình độ tiến sĩ rất thấp (chỉ khoảng 820 người, chiếm 0,66%).

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đưa ra mục tiêu đến năm 2030 đạt 12 cán bộ nghiên cứu khoa học/10.000 dân, nhưng hiện Việt Nam mới đạt 7,68/10.000 dân. Thành phố Hồ Chí Minh là “đầu tàu” về khoa học, công nghệ; tuy nhiên, ở các ngành mũi nhọn như vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, IoT, năng lượng tái tạo, đường sắt đô thị… đang thiếu hụt nghiêm trọng các nhà khoa học đầu ngành hay các tổng công trình sư.

Để thu hút, giữ chân người tài, cuối năm 2023, Hội đồng nhân dân thành phố đã ban hành Nghị quyết số 27/2023/NQ-HĐND về mức thu nhập chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt đối với lĩnh vực thành phố có nhu cầu. Cụ thể, thành phố hỗ trợ thu nhập ban đầu một lần với mức 100 triệu đồng/người; hỗ trợ thu nhập hàng tháng từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng/ người/tháng. Hỗ trợ mức thu nhập khuyến khích nghiên cứu khoa học, phát huy năng lực trí tuệ, phát triển công nghệ với giá trị bằng 5% tổng kinh phí ngân sách thành phố chi trả cho công trình đó; tổng mức thu nhập khuyến khích không thấp hơn 50 triệu đồng/người/công trình.

Trường hợp tổng mức ngân sách đầu tư cho công trình đã được phê duyệt vượt quá 100 tỷ đồng/công trình thì mức thu nhập khuyến khích tối đa là 1 tỷ đồng/người/công trình…

Tuy chưa có thống kê chính thức, nhưng kết quả từ chính sách này vẫn chưa thu hút được nhiều các nhà khoa học, chuyên gia, người có tài năng đặc biệt đến làm việc tại thành phố. Trong đó có nhiều nguyên nhân: môi trường làm việc chưa phù hợp để các nhà khoa học chuyên tâm nghiên cứu, phát triển bản thân; mức đãi ngộ tuy đã cải tiến nhưng vẫn có thể chưa đủ cạnh tranh với khu vực tư nhân hoặc thị trường quốc tế, đặc biệt trong ngành vi mạch bán dẫn, AI (trí tuệ nhân tạo), nơi mức lương chuyên gia có thể cao hơn gấp nhiều lần.

Với vai trò là trung tâm khoa học, công nghệ hàng đầu cả nước, thành phố hiện đang sở hữu một số lượng lớn các tổ chức khoa học, công nghệ và phòng thí nghiệm tiên tiến. Dù có thiết bị hiện đại, nhưng nhiều phòng thí nghiệm thiếu nhân lực đủ năng lực vận hành, tối ưu hóa sử dụng, làm giảm hiệu quả đầu tư và giá trị thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Thành phố cần có chính sách đột phá và cạnh tranh hơn nữa để phát triển nguồn nhân lực, cũng như thu hút, giữ chân nhân tài, đặc biệt các nhà khoa học đầu ngành, các tổng công trình sư trong các ngành công nghệ cao đang thiếu hụt nghiêm trọng. Đồng thời, tiếp tục thể chế hóa quy định của Nghị quyết số 57-NQ/ TW; Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 1/4/2025 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung cập nhật chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó, tạo cơ sở pháp lý mới cho công tác triển khai, thực hiện phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho thành phố trong thời gian tới.

Có thể bạn quan tâm

Thành phố Hồ Chí Minh đang khẩn trương xây dựng bảng giá đất mới cho năm 2026.

Xây dựng bảng giá đất có tính bền vững và nhu cầu người dân

Trong văn bản kiến nghị về xây dựng bảng giá đất gửi lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh mới đây, IEEr cho rằng, để ổn định kinh tế vĩ mô, việc xây dựng bảng giá đất có tính khoa học, sát với thực tiễn là điều kiện tiên quyết để thành phố phát triển, đáp ứng yêu cầu của người dân, doanh nghiệp.

Một góc Thành phố Hồ Chí Minh.

Cơ hội bứt phá trong kỷ nguyên mới

Thành phố Hồ Chí Minh hợp nhất với hai tỉnh Bình Dương và Bà RịaVũng Tàu là bước ngoặt chưa từng có trong lịch sử phát triển đô thị Việt Nam. Từ đó mở ra cơ hội mở rộng thị trường, tăng sức hút đầu tư, kết nối hạ tầng, kết nối chuỗi sản xuất và nâng tầm vị thế quốc tế, tiếp cận nguồn tài chính, công nghệ tiên tiến.

Di dời hạ tầng kỹ thuật phục vụ thi công tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên đoạn qua địa bàn khu vực trung tâm. (Ảnh THẾ ANH)

Nỗ lực để các tuyến Metro sớm được đầu tư xây dựng

Khoảng hai tháng nữa là đến thời điểm Thành phố Hồ Chí Minh khởi công tuyến Metro số 2 (Bến Thành-Tham Lương) sau khi dự án này được phê duyệt lần đầu vào năm 2010 và dự kiến hoàn thành năm 2030. Với sự nỗ lực và quyết tâm của chính quyền thành phố, hy vọng dự án sẽ hoàn thành đúng kế hoạch.

Nhà hát Hòa Bình (Quận 10 cũ), một tài sản công đang được sửa chữa. (Ảnh CTV)

Chấn chỉnh bất cập trong việc quản lý tài sản công

Theo Sở Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh, trước khi hợp nhất, thành phố có hơn 13.000 địa chỉ nhà, đất là tài sản công cần sắp xếp. Trong đó, hơn 2.000 địa chỉ do Trung ương quản lý, gần 11.000 địa chỉ do thành phố quản lý.

Công tác chỉnh trang đô thị được chính quyền và nhân dân phường Bàn Cờ thực hiện hiệu quả để nâng cao mỹ quan đô thị, phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội.

Phường Bàn Cờ chỉnh trang đô thị, đầu tư hạ tầng để tăng tốc phát triển

Nằm ở vị trí trung tâm, phường Bàn Cờ có nhiều tiềm năng và điều kiện để phát triển thương mại, dịch vụ và du lịch đô thị. Trong số nhiều chỉ tiêu, chiến lược đề ra, địa phương sẽ tập trung cụ thể hóa các kế hoạch trong công tác đầu tư hạ tầng, chỉnh trang đô thị nhằm khai thác tối ưu, hiệu quả các thế mạnh đã xác định.

Đào tạo nghề tại Trường cao đẳng Kỹ thuật công nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu. (Ảnh PHÚ MỸ)

Tái cấu trúc nguồn nhân lực trong bối cảnh mới

Vùng kinh tế Đông Nam Bộ từ nhiều năm nay luôn giữ vai trò đầu tàu công nghiệp, là động lực tăng trưởng kinh tế của cả nước. Tại đây đã hình thành đội ngũ công nhân lành nghề, trực tiếp vận hành hệ thống nhà máy, khu công nghiệp, dây chuyền sản xuất, đóng góp quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu, thu ngân sách.

Toàn cảnh khu vực cảng Sài Gòn.

Đánh thức tiềm năng du lịch không gian cảng Sài Gòn

Tháng 8/2023, Báo Nhân Dân tổ chức hội thảo “Ảnh hưởng của tĩnh không cầu Thủ Thiêm 4 với tiềm năng phát triển du lịch khu vực cảng Sài Gòn”, phường Xóm Chiếu, Thành phố Hồ Chí Minh. Sự kiện quy tụ đông đảo những người cùng chung mối quan tâm việc khai thác hiệu quả giá trị cảnh quan-lịch sử-văn hóa của khu vực đặc biệt này.

Ông Nguyễn Khắc Êm (áo xanh) trò chuyện cùng người dân trong khu phố.

Hành trình 48 năm “vác tù và hàng tổng” của ông Năm Êm

Thời gian "vác tù và hàng tổng' ở khu phố của ông đến tận 48 năm. Ông nằm lòng gia cảnh, đời sống của từng nhà ở khu phố. Ông chẳng nghĩ đến lợi lộc bản thân mà hễ điều gì giúp bà con có đời sống tốt hơn, thoát nghèo là ông ráng làm cho bằng được.

Cơ hội để bứt phá toàn diện

Sau khi sáu tỉnh, thành phố trong vùng Đông Nam Bộ hợp nhất thành ba địa phương, một không gian phát triển mới đã mở ra. Đây không chỉ là sự thay đổi địa giới hành chính thông thường, mà còn là cơ hội lịch sử để khai thác tiềm năng, thế mạnh, huy động nguồn lực, tạo động lực tăng trưởng bền vững cho từng địa phương và cả vùng.

Khu phức hợp thông minh Lotte Eco Smart City Thủ Thiêm.

Thiệt đơn thiệt kép vì chậm định giá đất

Công ty TNHH Lotte Properties HCMC (thuộc Tập đoàn Lotte, Hàn Quốc) vừa có văn bản xin chấm dứt đầu tư dự án Khu phức hợp thông minh Lotte Eco Smart City Thủ Thiêm. Lý do được đưa ra: dự án được giao đất từ năm 2017 nhưng đến nay mới có quyết định định giá đất.

Một góc trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh THẾ VŨ)

“Mở khóa” cơ chế để Thành phố Hồ Chí Minh vươn tầm siêu đô thị

Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh sau hơn hai năm triển khai đã mang lại những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, thực tiễn phát triển năng động của thành phố đặt ra yêu cầu cần điều chỉnh, bổ sung kịp thời để đáp ứng những đòi hỏi mới.

Sân bay quốc tế Long Thành đang khẩn trương thi công. (Ảnh THIÊN VƯƠNG)

Cần bắt tay ngay vào hành động

Đến nay, hầu hết xã, phường thuộc các tỉnh, thành phố vùng Đông Nam Bộ đã hoàn thành đại hội đảng bộ cơ sở lần thứ nhất sau sắp xếp đơn vị hành chính. Bộ máy chính quyền đã ổn định, cũng là lúc bắt tay vào hành động, biến nghị quyết thành chương trình, kế hoạch và việc làm thiết thực, đem lại hiệu quả cụ thể trong đời sống.

Khu trưng bày các bo mạch điện tử tại Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

Phát triển hệ sinh thái vi mạch, bán dẫn

Với vai trò là “cái nôi” khoa học-công nghệ của cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh đang nổi lên như một điểm sáng của ngành công nghiệp vi mạch, bán dẫn để hướng đến trở thành trung tâm vi mạch, bán dẫn hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Người dân tỉnh Đồng Nai tham gia chương trình “1 tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”. (Ảnh THIÊN VƯƠNG)

Một tỷ bước chân cùng tiến vào kỷ nguyên mới

Sáng 16/8, trước Hội trường Thống Nhất (Thành phố Hồ Chí Minh), hàng nghìn người dân trong sắc áo đỏ sao vàng sôi nổi tham gia chương trình đi bộ toàn quốc “Cùng Việt Nam tiến bước” với thông điệp “1 tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”.

Hiện trạng bỏ hoang tại chợ Phú Hữu, phường Long Trường, Thành phốHồ Chí Minh. (Ảnh THẾ ANH)

Chuyển đổi chợ truyền thống không chỉ bằng khẩu hiệu

Chợ truyền thống, một phần không thể tách rời trong đời sống của người dân ở khu vực thành thị đang đối mặt nguy cơ tụt lại phía sau giữa làn sóng chuyển mình mạnh mẽ của thương mại điện tử và các hệ thống siêu thị hiện đại hay mô hình kinh doanh mới.

Xe buýt sử dụng khí CNG hoạt động trong nội thành Thành phố Hồ Chí Minh.

Nỗ lực giảm ô nhiễm môi trường, “xanh hóa” phương tiện giao thông

Thực hiện việc kiểm soát khí thải giao thông, giảm đến mức thấp nhất tình trạng ô nhiễm môi trường đối với đô thị đông dân cư, Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ hoàn thành “Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn thành phố”.

Hiện trường vụ cháy căn hộ tại cư xá Độc Lập, phường Phú Thọ Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh.

Sử dụng thiết bị điện an toàn, hiệu quả

Thống kê của Cục Phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ cho thấy, hơn 70% số các vụ cháy, nổ có nguyên nhân liên quan từ việc hệ thống, thiết bị điện bị chập, chạm và dẫn đến hỏa hoạn.

Hội thi tin học trẻ Thành phố Hồ Chí Minh năm 2025. (ẢNH CTV)

Vai trò của Thành phố Hồ Chí Minh trong nền kinh tế số

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang định hình lại cấu trúc kinh tế toàn cầu, kinh tế số nổi lên như một mô hình tăng trưởng mới. Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất đang đứng trước thời điểm mang tính bước ngoặt để định vị lại vai trò dẫn dắt của mình trong nền kinh tế số.

Khu nam Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh THẾ ANH)

Mở đường cho một giai đoạn phát triển mới

Thành phố Hồ Chí Minh đang bước vào một bước ngoặt lịch sử với đề án mở rộng địa giới hành chính, hướng tới hợp nhất không gian với Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu. Không chỉ mở rộng đô thị, đây còn là khởi đầu cho một mô hình “siêu đô thị vùng”.

Người tiêu dùng chọn mua rau sạch đạt chứng nhận “Tick xanh trách nhiệm” trong một siêu thị SatraMart ở Quận 6.

Để “Tick xanh trách nhiệm” đến gần dân hơn

Trước tình trạng hàng hóa nói chung và mặt hàng thực phẩm nói riêng kém chất lượng, không an toàn, không rõ nguồn gốc-xuất xứ… vẫn đang được sản xuất, kinh doanh trên thị trường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng,

 Chăm sóc sầu riêng tại tỉnh Đồng Nai. (Ảnh M.S)

Tháo gỡ vướng mắc xuất khẩu sầu riêng

Đông Nam Bộ và một số vùng trọng điểm trồng sầu riêng của cả nước đang vào chính vụ thu hoạch đến hết tháng 9. Tuy nhiên, nông dân cũng như doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đang lo lắng vì sầu riêng rớt giá mạnh. Nguyên nhân là sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đang gặp khó.
Một khu dân cư nằm trong quy hoạch bô-xít tại huyện Bù Đăng cho nên gặp khó trong đầu tư phát triển hạ tầng bằng nguồn vốn ngân sách.

Gỡ khó trong khai thác khoáng sản ở Bù Đăng

Huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước là địa bàn rộng lớn, có diện tích tự nhiên hơn 1.500 km², địa hình đa dạng, đất đai màu mỡ, cùng hệ sinh thái phong phú. Bên cạnh tiềm năng lớn về nông nghiệp, Bù Đăng còn là khu vực có lượng khoáng sản khá đa dạng, trong đó bô-xít chiếm phần lớn trữ lượng của tỉnh.