Những thay đổi mang tính chiến lược đó đã và đang giúp tỉnh định hình lại ngành chăn nuôi theo hướng an toàn, hiệu quả và bền vững hơn.
Hiện tỉnh Sơn La có gần 720 cơ sở chăn nuôi quy mô lớn, vừa và nhỏ, cùng hơn 181.000 hộ chăn nuôi đang cung ứng lượng thực phẩm quan trọng cho thị trường trong và ngoài tỉnh.
Sự hình thành 17 chuỗi liên kết đã tạo nền tảng để chăn nuôi tiến gần hơn với mô hình sản xuất hàng hóa hiện đại. Cơ
cấu vật nuôi cũng có sự điều chỉnh theo nhu cầu thị trường và điều kiện sản xuất. Trong đó, đàn bò, lợn, gia cầm đều tăng ổn định, phản ánh hiệu quả của mô hình chăn nuôi tập trung và an toàn sinh học. Tại nhiều cơ sở, tiêu chuẩn VietGAP đã trở thành yêu cầu bắt buộc, nhất là đối với gia cầm cung ứng cho hệ thống siêu thị, nhà hàng và thị trường trong tỉnh.
Cùng với đó, đàn bò sữa ở Mộc Châu được giữ ổn định, mở rộng cơ hội sản xuất nguyên liệu cho ngành chế biến sữa công nghệ cao, một lợi thế đặc trưng của địa phương. Cùng với mở rộng quy mô, các tiến bộ kỹ thuật đã tạo đòn bẩy đáng kể cho ngành.
Công nghệ cấy chuyển phôi, chọn lọc giới tính bò sữa, phối giống nhân tạo giúp nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng đàn vật nuôi. Các doanh nghiệp lớn tại Sơn La đã đầu tư chuồng kín, tự động hóa nhiều khâu, từng bước hình thành nền chăn nuôi công nghiệp ngay tại vùng cao.
Trong nhóm mô hình nông hộ điển hình, mô hình nuôi bò lai BBB (3B) đang mở ra hướng sản xuất mới. Tại xã Chiềng Mai, trang trại của chị Phạm Thị Hằng là một trong những mô hình quy mô lớn được đầu tư bài bản. Trên diện tích hơn 2 ha, chị đã quy hoạch rõ từng khu vực. Hiện trang trại duy trì từ 140 đến 150 con bò, mỗi năm xuất bán từ 50 đến 60 con, trọng lượng đạt khoảng 500-600 kg/con. Giá bán ở mức từ 85.000 đến 95.000 đồng/kg hơi, mang lại thu nhập ổn định.
Chị Hằng cho biết: “Giống bò 3B dễ nuôi, lớn nhanh, chất lượng thịt ngon, đầu ra ổn định cho nên tôi mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô. Điều giúp mô hình thành công chính là cách làm chủ động, khép kín với toàn bộ thức ăn được ủ sinh học từ cỏ voi, ngô cây, cám gạo, bã đậu… giúp đàn bò không bị thiếu thức ăn mùa khô”.
Không chỉ phát triển ở vùng thuận lợi, chăn nuôi đại gia súc tại các xã vùng ba, bản đặc biệt khó khăn cũng có chuyển biến rõ rệt nhờ chính sách hỗ trợ đúng hướng. Giai đoạn 2021-2025, triển khai đồng bộ từ hỗ trợ trồng cỏ, mua giống, cải thiện chuồng trại đến hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi an toàn; năm 2024, tỉnh phân bổ gần 5,7 tỷ đồng hỗ trợ trồng cỏ, cải tạo chuồng trại, mua giống và chế biến thức ăn. Năm 2025, hỗ trợ thêm hơn 1,2 tỷ đồng, giúp người dân trồng hơn 66 ha cỏ, chế biến hơn 300 tấn thức ăn.
Nhờ đó, hơn 200 hộ tại khu vực khó khăn được hưởng lợi, quy mô đàn đại gia súc tăng từ 5 đến 7% so với năm 2021, góp phần tạo sinh kế bền vững hơn. Chi cục Trưởng Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản Nguyễn Ngọc Toàn cho biết: “Sự phát triển của các chuỗi liên kết đã giúp nông dân nâng cao nhận thức, áp dụng quy trình nuôi an toàn sinh học, giảm rủi ro và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Việc xử lý môi trường chăn nuôi được đầu tư theo hướng giảm phát thải, tuần hoàn chất thải. Số lượng trang trại sử dụng biogas, máy ép phân, khu khử trùng tăng khoảng 20% so với trước năm 2021. Nhiều doanh nghiệp lớn đã áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến, góp phần giảm ô nhiễm trong vùng dân cư”.
Hướng đến tầm nhìn dài hạn, Sơn La đã đặt ra những mục tiêu cho ngành chăn nuôi đến năm 2030; trong đó, tiếp tục duy trì mô hình nuôi bò 3B, dê, gà bản địa ở vùng cao. Bởi đây là những giống vật nuôi phù hợp điều kiện diện tích nhỏ, nguồn lực hạn chế nhưng cho hiệu quả kinh tế tốt.
Theo đó, tầm nhìn đến năm 2035, tỉnh không chỉ muốn tăng số lượng đàn vật nuôi mà còn hướng đến xây dựng hệ thống chăn nuôi tuần hoàn, sử dụng phụ phẩm nông nghiệp, tái sử dụng chất thải, giảm chi phí sản xuất và nâng cao giá trị gia tăng. Tỉnh dự kiến mở rộng liên kết giữa sản xuất nguyên liệu, giết mổ, chế biến và tiêu thụ để hình thành chuỗi giá trị khép kín với kỳ vọng đưa sản phẩm chăn nuôi vào chuỗi cung ứng lớn hơn, hướng tới xuất khẩu.
