Thương mại điện tử ở Việt Nam được đánh giá đang trên đà bùng nổ, tuy nhiên, cùng với sự tiện lợi là tình trạng lợi dụng môi trường mạng để kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng và uy tín của thị trường Việt Nam.
Theo báo cáo mới đây của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương), trong năm 2025, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã tiến hành kiểm tra 27.540 vụ việc; phát hiện, xử lý 23.402 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách Nhà nước gần 372 tỷ đồng với tổng trị giá hàng hóa vi phạm gần 290 tỷ đồng, giảm 31,76% so với cùng kỳ năm 2024.
Các vụ vi phạm chủ yếu tập trung vào kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và vi phạm quy định về giá, điều kiện kinh doanh và an toàn thực phẩm. Đặc biệt, phần lớn số vụ việc vi phạm có liên quan đến hoạt động trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội.
Báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cũng cho biết, năm 2025 quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam ước đạt mức 31 tỷ USD, tăng 25,5% so với năm 2024, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ. Thương mại điện tử đã vượt ra khỏi phạm vi một kênh mua sắm bổ trợ, từng bước trở thành trụ cột của thị trường bán lẻ hiện đại, đóng góp đáng kể vào tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, đồng thời là động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế số.
Không chỉ đóng vai trò trong thị trường nội địa, thương mại điện tử ngày càng thể hiện vai trò hỗ trợ xuất khẩu, giúp doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế thông qua các nền tảng số và mô hình kinh doanh xuyên biên giới.
Tuy nhiên, song hành với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử cũng gia tăng số vụ vi phạm về hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu trên các nền tảng số. Theo đó, trong năm qua, các cơ quan chức năng đã rà soát, yêu cầu gỡ bỏ hơn 50.000 sản phẩm vi phạm trên các sàn và nền tảng thương mại điện tử; đồng thời ngăn chặn hoạt động của khoảng 13.000 gian hàng vi phạm, liên quan đến các hành vi kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc hoặc vi phạm quy định về bảo vệ người tiêu dùng.
Những con số này phản ánh quy mô lớn và tính chất phức tạp của thị trường số, đồng thời cho thấy sự chuyển biến rõ nét trong công tác kiểm tra, hậu kiểm. Vì vậy, trong năm 2026 tới đây, cùng với đà phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số, công tác quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử cũng cần được quan tâm đúng mức, và đẩy mạnh.
Với việc tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Thương mại điện tử, có hiệu lực từ 1/7/2026 kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch trong việc chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, xúc tiến thương mại điện tử xuyên biên giới được triển khai mạnh mẽ.
Do đó, năm 2026, các lực lượng chức năng như công an, quản lý thị trường, hải quan, thuế,... cần tiếp tục tăng cường quản lý, kiểm tra và hậu kiểm, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu thương mại điện tử thống nhất, từng bước ứng dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ giám sát thị trường.
Đặc biệt, trong bối cảnh thị trường số phát triển nhanh, nhiệm vụ tăng cường đấu tranh chống hàng giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được đặt ra thường xuyên. Công tác phối hợp liên ngành, xử lý nghiêm vi phạm nhằm xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch tiếp tục là yêu cầu trọng tâm.
Mục tiêu là để người dân và doanh nghiệp có thể chủ động phát hiện, phản ánh các dấu hiệu vi phạm, từ đó tạo thuận lợi cho công tác truy xuất, xử lý của lực lượng chức năng. Trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại điện tử diễn ra mạnh mẽ, công tác quản lý thị trường cũng buộc phải thay đổi tương ứng, từ chính sách đến phương thức thực thi và xử lý.
Cuộc chiến chống hàng giả trên môi trường số chỉ có thể đạt hiệu quả khi có sự tham gia đồng bộ của cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và toàn thể người tiêu dùng.