Mô hình chính quyền hai cấp ở Lào Cai: Bộ máy tinh gọn, vận hành thông suốt, phục vụ nhân dân tốt hơn

Phóng viên Báo Nhân Dân đã có cuộc trao đổi với đồng chí Trần Huy Tuấn – Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai về kết quả bước đầu, những thuận lợi, khó khăn và định hướng trọng tâm để mô hình chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả, thực chất trong giai đoạn mới.

Vượt qua khó khăn bước đầu trong giai đoạn chuyển tiếp

Phóng viên: Sau 4 tháng mô hình chính quyền hai cấp được triển khai, bức tranh tổng thể ở Lào Cai có những chuyển biến như thế nào, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Huy Tuấn: Sau 4 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp kể từ ngày 1/7/2025, Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các ban, sở, ngành và Ủy ban nhân dân các xã, phường hoàn thành việc xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch công tác; ban hành quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng tập thể, cá nhân theo chức năng, thẩm quyền được giao.

Việc triển khai được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm tính liên tục, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước, đồng thời duy trì thông suốt công tác chỉ đạo điều hành phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp đi vào hoạt động nền nếp, giải quyết kịp thời thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong tiếp cận dịch vụ công.

Sau sắp xếp, tổ chức lại bộ máy, tỉnh Lào Cai đã giảm được 24 tổ chức hành chính cấp tỉnh; 149 phòng, chi cục và các đơn vị tương đương; 3 đơn vị sự nghiệp công lập cấp tỉnh; 51 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc sở, ngành và cấp huyện; giảm 18 đơn vị hành chính cấp huyện và 220 đơn vị hành chính cấp xã (183 xã, 19 thị trấn, 18 phường).

Hiện toàn tỉnh có 17 sở, ngành; 114 phòng, chi cục và tương đương; 99 xã, phường (gồm 89 xã, 10 phường) với 297 phòng chuyên môn và 99 trung tâm hành chính công. 100% các phòng chuyên môn và tổ chức hành chính thuộc 99 xã, phường đã được thành lập, đi vào hoạt động đúng quy định.

Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo kiện toàn vị trí, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của các sở, ngành, đơn vị sự nghiệp công lập; các xã, phường cũng đã ban hành quy chế làm việc nhiệm kỳ 2021-2026. Sở Nội vụ chủ trì thẩm định đề án phê duyệt vị trí việc làm, cơ cấu chức danh công chức, viên chức của các cơ quan hành chính và sự nghiệp, bảo đảm hoàn thành trong quý IV/2025.

Công tác bố trí, phân công cán bộ, công chức, viên chức được thực hiện kịp thời. Đến nay, 100% cán bộ lãnh đạo, quản lý và 99% công chức chuyên môn, nghiệp vụ tại các đơn vị hành chính cấp xã mới đáp ứng tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị. Nhìn chung, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức sau sáp nhập cơ bản đáp ứng yêu cầu công việc, thích nghi nhanh với mô hình quản lý mới; nhiều người đã phát huy năng lực, tinh thần trách nhiệm, chủ động học tập, rèn luyện kỹ năng để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Một số cán bộ vẫn còn lúng túng do địa bàn mở rộng, dân số tăng, địa hình chia cắt, giao thông khó khăn, song đây chỉ là khó khăn bước đầu trong giai đoạn chuyển tiếp. Bộ máy chính quyền hai cấp đã vận hành ổn định, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, khẳng định tính đúng đắn của chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy và đổi mới phương thức quản trị.

Chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp

Phóng viên: Để mô hình này thực sự đi vào chiều sâu và phát huy hiệu quả, tỉnh đã triển khai những giải pháp trọng tâm nào, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Huy Tuấn: Để mô hình chính quyền hai cấp phát huy hiệu quả, tỉnh Lào Cai đã chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể, ban hành văn bản chỉ đạo kịp thời, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp bảo đảm tính thống nhất, hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động của bộ máy.

Trước hết, tỉnh làm tốt công tác tuyên truyền trong hệ thống chính trị, tạo sự đồng thuận cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Việc sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền hai cấp là chủ trương lớn, có ý nghĩa sâu sắc trong tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, giảm chi phí hành chính và tạo không gian phát triển thống nhất, khắc phục tình trạng chia cắt, đầu tư dàn trải, manh mún.

Thứ hai, hoàn thiện thể chế pháp luật quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, phương thức hoạt động của chính quyền địa phương; khắc phục triệt để sự chồng chéo, trùng lặp; bỏ cấp trung gian, bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, chính quyền gần dân, sát dân hơn.

Thứ ba, phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp: cấp tỉnh tập trung xây dựng cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô, xử lý các vấn đề liên vùng, liên ngành; cấp xã tổ chức thực hiện chính sách, phục vụ trực tiếp người dân, giải quyết các vấn đề tại cộng đồng, cung cấp dịch vụ công thiết yếu.

Thứ tư, nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thông qua các lớp đào tạo, bồi dưỡng, trang bị kiến thức, kỹ năng vận hành mô hình chính quyền mới; rà soát, đánh giá chất lượng cán bộ theo yêu cầu vị trí việc làm, thực hiện bố trí nhân sự gắn với tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ.

Thứ năm, tăng cường dân chủ và giám sát xã hội, phát huy vai trò người dân trong giám sát hoạt động của chính quyền, góp phần củng cố niềm tin, nâng cao trách nhiệm phục vụ của bộ máy nhà nước.

Thứ sáu, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, coi đây là chìa khóa nâng cao chất lượng quản trị, phục vụ nhân dân nhanh, minh bạch, hiệu quả hơn.

Nhờ triển khai đồng bộ, mô hình chính quyền hai cấp bước đầu mang lại kết quả tích cực: bộ máy hoạt động thông suốt, hiệu quả nâng lên rõ rệt; nhiều thủ tục hành chính được giải quyết nhanh gọn tại cơ sở, giảm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp; tinh thần trách nhiệm, năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ được cải thiện đáng kể; việc phân cấp, ủy quyền hợp lý giúp phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp xã, tăng cường giám sát từ cấp tỉnh.

Tập trung tháo gỡ để nâng cao hiệu quả quản trị

Phóng viên: Từ thực tiễn chỉ đạo điều hành, đồng chí đánh giá thế nào về những thuận lợi và khó khăn trong quá trình triển khai mô hình mới?

Đồng chí Trần Huy Tuấn: Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, cùng các chỉ đạo của Trung ương về mô hình chính quyền hai cấp, Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai đã xác định đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, được thực hiện với tinh thần khẩn trương, chặt chẽ, đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở.

Sau 4 tháng triển khai, bộ máy cấp ủy, chính quyền các cấp đã vận hành ổn định, khẳng định rõ tính đúng đắn của chủ trương lớn. Hệ thống chính trị vận hành tương đối trơn tru, các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và 99 đơn vị hành chính cấp xã đi vào nền nếp, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, không để xảy ra khoảng trống trong chỉ đạo, điều hành.

Đội ngũ cán bộ, công chức được phân công hợp lý, ổn định tư tưởng, tích cực thực hiện nhiệm vụ. Công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị sau sáp nhập không bị xáo trộn, bảo đảm tính thống nhất, nhịp nhàng. Cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin được rà soát, bố trí kịp thời, đáp ứng yêu cầu vận hành bộ máy. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư thực hiện nghiêm túc, không phát sinh điểm nóng, không có khiếu kiện phức tạp, đông người.

Quan trọng hơn, sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân tiếp tục được củng cố; niềm tin của các tầng lớp nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền được tăng cường. Việc sắp xếp đơn vị hành chính đã tạo động lực mới để hệ thống chính trị của tỉnh đổi mới phương thức quản lý, cải cách hành chính, phục vụ nhân dân, doanh nghiệp tốt hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, tỉnh vẫn đối mặt một số khó khăn: Trung ương chưa giao biên chế chính thức cho cơ quan, đơn vị cấp tỉnh và cấp xã theo loại hình, gây khó khăn cho việc xác định số biên chế cuối kỳ; cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc của một số xã còn thiếu, nhất là các xã đặc biệt khó khăn; cơ sở dữ liệu đất đai chưa đồng bộ, thiếu kết nối giữa các cấp, ngành, khiến công tác quản lý, xử lý thông tin còn vướng mắc; thủ tục hành chính đất đai vẫn phức tạp, người dân, doanh nghiệp phải đi lại nhiều, mất thời gian. Đây là những vấn đề tỉnh đang tập trung tháo gỡ để nâng cao hiệu quả quản trị.

Phóng viên: Công nghệ số được coi là động lực quan trọng trong vận hành chính quyền hai cấp. Lào Cai đã triển khai nội dung này ra sao, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Huy Tuấn: Tỉnh Lào Cai đã triển khai đồng bộ hệ thống công nghệ thông tin từ tỉnh đến xã. Hiện 95% đơn vị cấp xã vận hành hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (một cửa điện tử), kết nối đồng bộ với hệ thống quản lý văn bản, điều hành công việc, cơ sở dữ liệu dùng chung và hệ thống thư điện tử công vụ.

Tỉnh đẩy mạnh sử dụng phần mềm họp không giấy tờ, chữ ký số và quản lý công việc trên môi trường số. Nhiều thủ tục hành chính được phân cấp, ủy quyền cho xã, phường xử lý trực tuyến; nhiều địa phương đã triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4. Trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, 121/194 thủ tục hành chính đã được phân cấp về cấp xã.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ cơ sở được quan tâm; tỉnh đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, hình thành tổ công nghệ số cộng đồng ở thôn, bản hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến, từng bước hình thành thói quen làm việc trên môi trường số.

Bên cạnh kết quả tích cực, vẫn còn khó khăn: hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng đều, đặc biệt ở vùng cao; nhiều xã thiếu thiết bị như máy tính, máy in, máy quét, chữ ký số; đường truyền Internet không ổn định; một bộ phận cán bộ lớn tuổi chưa quen công nghệ; người dân vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc còn hạn chế kỹ năng số, thói quen làm hồ sơ giấy vẫn phổ biến. Ngoài ra, thiếu nguồn lực tài chính để đầu tư thiết bị, phần mềm, khiến tiến độ chuyển đổi số ở một số xã còn chậm.

Tuy nhiên, chuyển đổi số vẫn là điểm sáng trong cải cách hành chính của Lào Cai. Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy, cải thiện chất lượng phục vụ, rút ngắn khoảng cách giữa chính quyền và người dân, hướng tới mục tiêu xây dựng chính quyền số, xã hội số trên địa bàn tỉnh.

Phóng viên: Xin đồng chí có thể cho biết, trong thời gian tới, để mô hình chính quyền hai cấp vận hành ổn định và bền vững, tỉnh Lào Cai sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm nào?

Đồng chí Trần Huy Tuấn: Tỉnh sẽ tiếp tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật, quyết định, chỉ thị cụ thể hóa kịp thời quy định của Trung ương, đặc biệt những nội dung liên quan đến phân cấp, ủy quyền và chế độ làm việc mới.

Đồng thời, rà soát, điều động, bố trí hợp lý cán bộ, công chức, viên chức sau sáp nhập; tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu, nâng cao năng lực quản lý, điều hành theo mô hình mới; đẩy mạnh việc giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, người lao động theo Nghị định số 154/2025/NĐ-CP và Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP của Chính phủ.

Tỉnh xây dựng cơ chế phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa Ủy ban nhân dân với các cơ quan Đảng, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội; tăng cường gắn kết, phối hợp trách nhiệm giữa các cơ quan chuyên môn và Ủy ban nhân dân cấp dưới, bảo đảm tiến độ, chất lượng công việc, phục vụ nhân dân nhanh chóng, hiệu quả.

Song song với đó, tỉnh tiếp tục đầu tư hạ tầng chuyển đổi số, hoàn thiện cơ sở dữ liệu dùng chung, đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân trong giai đoạn mới.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!