Thực tế là vào đầu ngày 6/5, chính trường Đức đã trải qua một cú sốc, và giới quan sát quốc tế cũng đã tiên liệu một giai đoạn khủng hoảng, khi ông Friedrich Merz, 69 tuổi - người lãnh đạo Liên minh Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) theo đường lối bảo thủ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang hồi tháng 2 - đã không giành đủ số phiếu cần thiết trong cuộc bỏ phiếu kín đầu tiên tại Quốc hội Đức, để có thể trở thành tân Thủ tướng Đức.
Chỉ có 310 đại biểu bỏ phiếu ủng hộ ông, không đạt số phiếu yêu cầu là 316 (trên tổng số 630 nghị sĩ Hạ viện Đức). Điều bất ngờ là, với tổng số phiếu mà liên minh giữa CDU/CSU và đảng Dân chủ Xã hội (SPD) trung tả có được trong Quốc hội sau khi ký thỏa thuận liên minh (vào ngày 5/5) là 328 phiếu, thì ông Merz còn "thừa" 12 phiếu cần thiết để có thể được bầu làm Thủ tướng. Song, sau nhiều giờ tham vấn khẩn trương với các chuyên gia về Hiến pháp, ở cuộc bỏ phiếu lần thứ hai, ông Friedrich Merz đã có được 325 phiếu, qua đó trở thành người lãnh đạo nền kinh tế lớn nhất châu Âu.
Nếu ông Merz không “lật ngược được thế cờ” như vậy, nước Đức đã có thể rơi vào một tình huống chưa từng có tiền lệ kể từ sau Chiến tranh Thế giới lần thứ hai, khi một Thủ tướng tương lai không vượt qua được vòng xác nhận mang nhiều “tính thủ tục”.
Hơn cả nỗi băn khoăn về chuyện những ai (trong liên minh cầm quyền) đã âm thầm “bẻ lái” trong cuộc bỏ phiếu kín ấy, rõ ràng, những gì đã diễn ra cho thấy, chương trình hành động của Thủ tướng mới chưa đủ thuyết phục để giành được sự đồng thuận rộng rãi, ngay ở “hậu phương” của mình.
Bất ngờ chấn động vẫn cứ xảy ra, cho dù trong ngày 5/5, ông Friedrich Merz khẳng định: “Đây là nhiệm vụ mang tính lịch sử để dẫn dắt liên minh đi đến thành công. Chúng tôi quyết tâm cùng nhau thực thi nhiệm vụ này”. Và trước đó, đồng Chủ tịch SPD Lars Klingbeil - được đề cử làm Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Đức, vị trí được xem là quyền lực nhất trong nội các của Thủ tướng Friedrich Merz - cũng nhấn mạnh: “Chính phủ này phải thành công. Nước Đức có định hình được trật tự thế giới mới hay không tùy thuộc vào chúng ta”. Còn về phần mình, nhà lãnh đạo CSU Markus Soder mô tả liên minh tương lai là một cộng đồng có trách nhiệm, khẳng định đây sẽ là một chính phủ mạnh.
Mọi lời tuyên bố, như vậy, đều đã ít nhiều bị hiện thực phủ định, đủ làm dấy lên những nghi ngại.
Cần phải thừa nhận, ông Friedich Merz lên nắm quyền lãnh đạo nước Đức, trong một bối cảnh ngổn ngang những vấn đề chưa thể được giải quyết, đã kéo dài từ nhiệm kỳ của cựu Thủ tướng Olaf Scholz. Sau hai năm liền suy thoái, nền kinh tế Đức đã và đang thể hiện rõ rệt những dấu hiệu trì trệ. Bên ngoài đất nước, các thách thức chiến lược ngày càng trở nên nặng nề, đặc biệt là những hệ lụy từ cuộc xung đột Nga - Ukraine. Trong nội tại, sự trỗi dậy của các tư tưởng cực hữu - cực đoan cũng đang trở thành một vấn đề không dễ xử lý, tạo những sức ép to lớn lên mọi lực lượng cầm quyền.
Từ trước cuộc bỏ phiếu, ông Merz vốn đã phải đối mặt với những chỉ trích, từ chính hàng ngũ CDU/CSU. Bởi lý do quan trọng là ông đã từ bỏ một trong những lời hứa quan trọng trong chiến dịch tranh cử của mình - cắt giảm chi tiêu ngân sách, mà ngược lại, thúc đẩy những thay đổi cho phép tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và quốc phòng, thông qua nợ công. Từ phía SPD, thỏa thuận liên minh cũng chỉ đạt mức 85% ý kiến ủng hộ.
Rất may, với kết quả cuộc bỏ phiếu lần hai, có thể thấy, những mâu thuẫn về quan điểm đã tạm thời được dàn xếp trong hậu trường, để mở đường tiếp nhiệm cho tân thủ tướng Đức. Tuy nhiên, không ít nhà phân tích dự đoán: Sóng gió giờ mới thật sự bắt đầu!
