Độc đáo Lễ hội Ramưwan của đồng bào Chăm Ninh Thuận

Lễ hội Ramưwan, còn gọi là Ramadan (hay tháng chay-niệm), được ví như là Tết cổ truyền mang đậm sắc thái riêng của đồng bào Chăm theo đạo Hồi giáo Bà ni (đồng bào Chăm Bà ni), nên còn được gọi là "Lễ hội" hay "Tết". Lễ hội thường diễn ra vào ngày đầu tháng thứ 9 theo lịch Hồi giáo và kéo dài trong một tháng (không có ngày cố định, thường rơi vào khoảng từ tháng 2 đến tháng 6 dương lịch hằng năm).
Lễ cúng thần linh tại thánh đường để bước vào lễ tịnh chay là nghi thức quan trọng vào dịp đón Tết Ramưwan hằng năm.
Lễ cúng thần linh tại thánh đường để bước vào lễ tịnh chay là nghi thức quan trọng vào dịp đón Tết Ramưwan hằng năm.

Lễ hội Ramưwan gắn liền với các hoạt động thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, hướng về gia đình, tổ tiên, đặt đạo hiếu lên hàng đầu. Ðây là dịp để người thân quây quần bên nhau, những người con ở xa quê trở về làng cùng hòa trong không khí vui đón lễ hội, cầu xin bình an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Lễ hội có ba phần cơ bản gồm: Lễ tảo mộ, lễ cúng gia tiên và lễ tịnh chay tại các chùa Hồi giáo theo đạo Bà ni và thánh đường Hồi giáo (Islam). Trong đó, lễ tảo mộ là phần khởi đầu, cũng là phần quan trọng nhất. Những ngày cận lễ hội, không khí chuẩn bị tại các làng Chăm Bà ni rất nhộn nhịp; đường làng, ngõ xóm được trang trí rực rỡ cờ hoa. Các gia đình tất bật với việc trang hoàng nhà cửa, gói bánh, ép cốm…

Sư cả Châu Minh Hương, Chủ tịch Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà ni tỉnh Ninh Thuận cho biết: "Được Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư làm đường giao thông, cổng thôn, chợ làng, nhà sinh hoạt cộng đồng…, diện mạo các vùng nông thôn ngày càng tươi sáng, văn minh, hiện đại. Đồng bào rất phấn khởi vui đón lễ hội Ramưwan năm nay. Hy vọng năm mới mưa thuận gió hòa, vụ mùa thuận lợi, mọi gia đình bình yên, sung túc".

Theo truyền thống, các làng Chăm tổ chức lễ tảo mộ: Ngày đầu, người dân tảo mộ ở những nơi xa nhà; ngày thứ 2 và thứ 3, tảo mộ ở những chỗ gần nhà hơn và thường thực hiện trước buổi lễ chính vài ngày. Trong lễ tảo mộ, các gia đình mặc trang phục truyền thống, mang theo lễ vật đi đến các nghĩa trang của cộng đồng mình để cúng viếng.

Ðồng bào Chăm Bà ni quan niệm tảo mộ là nghi thức mời tổ tiên về ăn Tết. Việc tảo mộ ở chỗ xa trước, làm lễ mời trước để ông bà chôn cất ở nơi xa có thời gian đi về nhà, kịp với ông bà chôn cất gần nhà. Ðồ cúng gồm: Trầu cau được têm sẵn, thuốc, nước uống và bánh. Sau khi bày biện đồ cúng, mọi người thành kính ngồi thành vòng tròn quanh mộ theo từng dòng tộc.

Lúc này, Thầy Char là người chủ lễ cúng bắt đầu thực hiện nghi thức cầu kinh Koran bằng tiếng A-rập, còn các vị phụ tế thì vẩy nước thánh lên từng viên đá (bia mộ) với ý nghĩa tẩy uế, làm cho người chết được mát mẻ, sạch sẽ, thanh khiết hơn; tiếp đó đọc kinh, cúng bái rước tổ tiên về nhà ăn Tết. Lễ tảo mộ thu hút nhiều du khách thập phương đến tham dự bởi đây là một sự kiện văn hóa độc đáo của người Chăm Bà ni, Islam ở tỉnh Ninh Thuận.

Sau lễ tảo mộ, các gia đình về nhà cúng gia tiên theo phong tục truyền thống và mở tiệc khoản đãi khách, bạn bè. Con cháu sum họp đông đủ cùng với lễ vật theo phong tục để dâng cúng, mời ông bà, tổ tiên về chung vui. Ðồng bào Chăm Bà ni chỉ lập bàn thờ tại nhà trong hai ngày, sau đó rước ông bà tổ tiên vào chùa đến hết mùa Ramưwan. Trong thời gian này, các làng tổ chức mở hội tại sân vận động, vài trăm người tề tựu chúc nhau năm mới an lành cùng nhau hát, múa những vũ điệu truyền thống của cộng đồng mình.

Các vị chức sắc Hồi giáo Bà ni và Hồi giáo Islam thực hiện nghi lễ tín ngưỡng tôn giáo (lễ tịnh chay) tại các thánh đường và kéo dài thời gian trong một tháng. Ông Thành Thanh Tâm, Trưởng ban Đại diện cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh Ninh Thuận, kiêm Trưởng ban Hakem Thánh đường 102 cho biết: Lễ hội Ramưwan là một trong những lễ hội quan trọng nhất của đồng bào Chăm theo đạo Hồi giáo Bà ni và đạo Hồi giáo Islam ở Việt Nam, trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người Chăm.

Trong suốt tháng chay-niệm, các chức sắc và tín đồ theo đạo Hồi giáo Bà ni sẽ vào chùa thực hiện kiêng ăn uống từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn trong thời gian 5 ngày (trừ phụ nữ có thai, trẻ em, người già, ốm đau), dành nhiều thời gian cho việc cầu nguyện, suy ngẫm về đạo lý và làm việc thiện. Riêng cộng đồng người Chăm theo Hồi giáo Islam sẽ thực hiện nghi thức chay tịnh tại thánh đường kéo dài một tháng.

Người Chăm Bà ni quan niệm, tháng chay-niệm là làm cho thể xác, tinh thần trong sạch, chế ngự những ham muốn tầm thường, hướng tới cuộc sống chân thiện mỹ, đoàn kết cộng đồng, dân tộc. Nét đặc trưng của yếu tố dân tộc luôn quyện chặt với yếu tố tôn giáo, cùng nhiều luật tục, lễ nghi mang đậm nét tín ngưỡng tôn giáo dân gian và văn hóa truyền thống của cộng đồng khiến lễ hội Ramưwan thu hút nhiều du khách đến tìm hiểu văn hóa, tín ngưỡng độc đáo của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận, cùng chung vui, chúc nhau một năm mới vạn sự như ý.

Có thể bạn quan tâm

Đình làng Lựu Bảo đầy trang nghiêm.

Dấu xưa Lựu Bảo

Qua bao nhiêu năm tháng, ngôi làng Lựu Bảo thuộc phường Kim Long, thành phố Huế vẫn chứa đựng vẻ đẹp nên thơ. Tứ bề gió thổi mây che, làng xưa tựa như nàng thiếu nữ soi bóng xuống dòng sông Bạch Yến trong xanh. Chuyện làng, chuyện sông không thể tách rời là vậy.

Công nhân Hợp tác xã chiếu cói Hoài Châu Bắc hoàn thiện một công đoạn làm ra chiếc chiếu thành phẩm. (Ảnh MỸ HÀ)

Làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn

Dệt chiếu cói là nghề truyền thống lâu đời ở xã Hoài Châu Bắc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là phường Hoài Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai).

Nhiều du khách trẻ thích thú khi check-in tại Tháp Pô Klong Garai.

Giữ gìn Bảo vật quốc gia, góp phần thúc đẩy du lịch

Khánh Hòa là vùng đất giao thoa văn hóa với sự chung sống của 36 dân tộc anh em, trong đó nổi bật là văn hóa Chăm và Raglai, thể hiện qua hệ thống đền tháp cổ kính, các lễ hội truyền thống đặc sắc cùng phong tục tập quán giàu bản sắc.

Hòn Vọng Phu trong không gian đô thị ở Thanh Hóa.

Nỗ lực bảo tồn hòn Vọng Phu cùng cụm di tích An Hoạch

Hòn Vọng Phu trên đỉnh núi An Hoạch (núi Nhồi) ở phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa cùng những “Vọng Phu thạch” hiện hữu trên nhiều miền đất đã gắn liền với lịch sử dựng nước, giữ nước cùng đạo lý, nhận thức thẩm mỹ của dân tộc.

Bãi Làng - khu vực trung tâm Cù Lao Chàm.

Cù Lao Chàm - Viên ngọc thô đang được "mài giũa"

Mùa du lịch năm 2025, cụm đảo gần bờ của thành phố Đà Nẵng là Cù Lao Chàm đón hơn 269.000 du khách. So với năm 2024 và những năm trước đó, con số này cho thấy sự tăng trưởng và là một lời khẳng định: Những tiềm năng du lịch mạnh mẽ của “viên ngọc thô” xứ Quảng đang dần được cụ thể hóa, khai thác một cách hiệu quả và đúng hướng.

Cô gái Chăm trong Lễ hội Katê tại Khánh Hòa.

Thúc đẩy liên kết vùng du lịch trọng điểm

Những năm gần đây, hành trình du lịch nối dài giữa “biển xanh” Khánh Hòa và “đại ngàn” Đắk Lắk đã trở thành xu hướng mới. Sự dịch chuyển đó thể hiện nhu cầu khám phá nhiều hơn của du khách, đồng thời tạo cơ hội hình thành các tour, tuyến liên vùng mang dấu ấn riêng của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Du khách trải nghiệm làm đồ gốm khi tới thăm làng Thanh Hà.

Độc đáo làng gốm hơn 500 năm tuổi

Tại lễ trao giải thưởng Du lịch Việt Nam năm 2025 vừa qua, làng gốm Thanh Hà là đại diện của thành phố Đà Nẵng được vinh danh tại hạng mục “Điểm du lịch cộng đồng tốt nhất”.

Ông Lê Văn Nghĩa kiểm tra chất lượng sản phẩm rượu cần.

Bảo tồn và phát triển nghề truyền thống

Giữ được hương vị nồng say của rượu cần truyền thống sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho bà con Cơ Tu. Đó là cách làm kinh tế hiệu quả của ông Lê Văn Nghĩa và một số hộ dân ở thôn Phú Túc, xã Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng.

Người dân và du khách nghe hát bài chòi ở Hội An.

Cân bằng giữa phát triển và gìn giữ ở Hội An

Sau khi mở rộng địa giới thành phố Đà Nẵng, Hội An (cũ) nay gồm ba phường: Hội An, Hội An Đông, Hội An Tây và một xã đảo Tân Hiệp (Cù Lao Chàm) tiếp tục giữ vai trò đặc biệt trong chiến lược phát triển du lịch-văn hóa của thành phố.

Thu gom lưới bẫy bắt chim yến trái phép. (Ảnh CTV)

Cần có giải pháp bảo vệ chim yến

Những năm gần đây, nạn săn bắt chim yến trái phép diễn ra tràn lan ở nhiều địa phương trên cả nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của quần thể chim yến ở nước ta.

Đảo Lý Sơn, hạt nhân du lịch biển, đảo của tỉnh Quảng Ngãi.

Tìm hướng phát triển bền vững du lịch biển, đảo Quảng Ngãi

Du lịch biển, đảo Quảng Ngãi có nhiều tiềm năng trở thành trụ cột phát triển kinh tế- xã hội quan trọng. Tỉnh cần tạo ra sức mạnh tổng hợp, cân bằng lợi ích kinh tế-xã hội và môi trường để du lịch biển, đảo Quảng Ngãi phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và khẳng định vị thế trong khu vực.

Võ cổ truyền đã và đang được triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển một cách bài bản, bền vững

Bảo tồn và lan tỏa võ cổ truyền

Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mà còn là một hệ giá trị sống động, có khả năng thích ứng và phát triển trong thời đại mới. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, văn hóa truyền thống không thể chỉ lưu giữ trong bảo tàng hay lễ hội mà phải được đưa vào đời sống, đến với thế hệ trẻ.

Hội thi Ẩm thực Yến sào Khánh Hòa.

Độc đáo Lễ hội Yến sào Khánh Hòa

Không chỉ thành kính tri ân, tưởng nhớ công đức lớn lao của thủy tổ, thánh mẫu, các vị tiền bối sáng lập, phát triển ngành nghề yến sào trong suốt 700 năm qua, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đã tạo nên một không gian văn hóa biển, đảo đa dạng và sinh động.

Bề mặt dải đá bằng phẳng, đoạn rộng nhất lên tới 50 mét.

Kỳ quan dưới đáy biển Gia Lai

Làng chài Nhơn Hải, phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp bình yên cùng cảnh sắc biển, trời hùng vĩ, mà còn được nhiều người say đắm bởi một kỳ quan độc đáo.

Phụ nữ Pa Kô làm món Đổi A-lỗq chuẩn bị cho ngày lễ Aza.

Món ăn độc đáo của người Pa Kô

Khi còn nhỏ, tôi biết đến món Đổi A-lỗq (cơm nếp ống tre) của người Pa Kô qua những lần theo bố về thăm quê nội ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt (Quảng Trị) bên dòng Krông Klang. Hương vị đặc trưng của món ăn này vẫn in đậm trong ký ức sau những lần tôi dự lễ hội và thưởng thức cùng mọi người.

Công đoạn khoét rỗng mõ là quan trọng nhất

Giữ tiếng mõ làng Thủy Xuân

Giữa không gian thanh vắng ở tổ 11, phường Thủy Xuân, thành phố Huế, tiếng cốc cốc khi nhỏ khi to đưa con người về chốn tĩnh tại. Ở vùng đất Cố đô, người ta vẫn còn nhớ đến làng mõ Thủy Xuân.

Nghệ thuật trang trí cây nêu của người Co ở Quảng Ngãi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Sắc mầu văn hóa dân tộc Co

Chỉ với khoảng 34 nghìn người cư trú chủ yếu ở phía tây tỉnh Quảng Ngãi, song cộng đồng người Co có một kho tàng văn hóa dân gian đặc sắc với kiến trúc nhà ở, truyện kể dân gian, nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật diễn xướng, tri thức dân gian.

Đà Nẵng liên tiếp xúc tiến mở các đường bay thẳng từ thị trường khách du lịch Ấn Độ, các nước Trung Đông và CIS.

Mở rộng không gian đưa ngành du lịch bứt phá

Với những lợi thế sẵn có của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam (trước đây), Đà Nẵng hiện nay thụ hưởng nhiều dư địa để đưa ngành du lịch bứt phá. Biết tận dụng tối đa cơ sở vật chất, tài nguyên du lịch, di sản văn hóa sẽ tạo động lực phát triển, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.

Nghệ nhân Đạt Thị Nam (áo cam) truyền dạy kỹ thuật dệt hoa văn Chăm cổ cho phụ nữ Chăm.

Truyền giữ nghề dệt thổ cẩm Chăm

Nghệ nhân Đạt Thị Nam ở xã Ninh Phước (Khánh Hòa mới) được cộng đồng Chăm tôn vinh là điển hình tiêu biểu trong sưu tầm, phục hồi nhiều loại hoa văn cổ và tận tâm truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho phụ nữ các dân tộc khu vực miền trung - Tây Nguyên.

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Từ cây thuốc trên dãy núi Ngọc Linh thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, sau hơn 50 năm phát hiện, cây sâm Ngọc Linh nay được xem như "quốc bảo" của Việt Nam, góp phần thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân.

Tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận), được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt tháng 12/2016.

Khai thác giá trị văn hóa Chăm để phát triển du lịch

Tỉnh Ninh Thuận có 80 di sản được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; có 2 di tích được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai. Bên cạnh đó, còn có tháp Pô Rômê là di tích lịch sử, kiến trúc cấp quốc gia...

Nét hoang sơ ở mũi Vi Rồng.

Đánh thức huyền thoại hoang sơ

Bình Định có một nơi mà thiên nhiên còn nguyên vẹn với những vách đá sừng sững vươn ra biển như một con rồng khổng lồ, nơi mà mỗi con sóng vỗ vào bờ như mang theo một câu chuyện huyền thoại. Đó chính là mũi Vi Rồng, một trong những thắng cảnh ngoạn mục nhất của tỉnh.

Một cảnh thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu tại phường Bắc Sơn.

Bỉm Sơn - một vùng di sản, danh thắng

Không chỉ có vị trí giao thông trọng yếu, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) còn là vùng đất lưu dấu lịch sử và văn hóa. Thung lũng phía đông núi Dốc Xây vẫn còn in dấu con đường thiên lý năm xưa, nơi thi sĩ Hồ Xuân Hương cảm tác bài “Đèo Ba Dội” sau khi vượt ba ngọn đèo gập ghềnh.