Nước cờ mạo hiểm

Ngày 17/10, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Iran, Nasser Kanaani chỉ trích quyết định mới đây của Hội đồng châu Âu (EUC) về duy trì các biện pháp trừng phạt đối với Tehran. Những biện pháp này lẽ ra được dỡ bỏ vào ngày 18/10 theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015.
0:00 / 0:00
0:00
Nguồn: IRANIAN PRESS
Nguồn: IRANIAN PRESS

Trong một tuyên bố do Bộ Ngoại giao Iran đưa ra, ông Kanaani nêu rõ quyết định của EUC là “đơn phương, bất hợp pháp và không thể biện minh được về mặt chính trị”. Ông cho rằng, động thái này “vi phạm rõ ràng” các cam kết của Liên minh châu Âu (EU) và nhóm E3, gồm Pháp, Anh và Đức, theo thỏa thuận hạt nhân Iran - có tên gọi chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), cũng như Nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ).

Trước đó cùng ngày, trên trang web của mình, EUC thông báo “quyết định thực hiện những bước cần thiết nhằm duy trì các biện pháp hạn chế đối với Iran theo quy định của EU về không phổ biến vũ khí hạt nhân”. Thông báo nêu rõ: “EUC đánh giá rằng có lý do chính đáng để không dỡ bỏ các hạn chế vào ngày 18/10 như dự kiến ban đầu theo JCPOA”.

Iran ký JCPOA với các cường quốc thế giới hồi tháng 7/2015. Theo đó, Tehran hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các trừng phạt đối với nước này. Tuy nhiên, Mỹ đã rút khỏi thỏa thuận trên hồi tháng 5/2018 và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương đối với Iran, khiến Tehran từ bỏ một số cam kết trong JCPOA. Tiến trình đàm phán khôi phục thỏa thuận trên được khởi động vào tháng 4/2021 tại Thủ đô Vienna của Áo. Mặc dù các bên đã tiến hành một số vòng đàm phán, nhưng chưa đạt được đột phá đáng kể nào từ khi kết thúc vòng đàm phán gần đây nhất hồi tháng 8/2022.

Do đó, động thái duy trì trừng phạt Iran của EUC được xem là nhằm mục đích tạo áp lực buộc Tehran đưa ra những nhượng bộ trong đàm phán. Tuy nhiên, EUC có thể đang đi một nước cờ mạo hiểm nếu Iran không chấp nhận “xuống thang”. Và như vậy, các vòng đàm phán hạt nhân tới đây không chỉ “giậm chân tại chỗ” mà còn có nguy cơ đổ bể, khiến căng thẳng leo thang trong quan hệ giữa các bên.