Người thu, người nộp phí đều lúng túng
TP Hồ Chí Minh thu phí tính theo giờ đối với xe ô-tô tại 23 tuyến đường gồm: 13 tuyến đường tại quận 1; bốn tuyến đường tại quận 5 và sáu tuyến đường tại quận 10. Ghi nhận tại các điểm giữ xe ô-tô trên nhiều tuyến đường tổ chức thu phí theo giờ như: Lê Lai, Phan Chu Trinh, Nguyễn Cư Trinh (quận 1); An Dương Vương, Trần Bình Trọng (quận 5); Lê Hồng Phong, Cao Thắng (quận 10)… trống chỗ khá nhiều, trái ngược với cảnh ô-tô xếp hàng dài vào thời điểm trước đó.
Theo nhân viên thu phí trên đường Lê Lai, trước đó, thu phí đỗ xe 5.000 đồng/lượt/xe nên hằng ngày khu vực này không còn một chỗ trống, hầu như ngày nào cũng quá tải. Tuy nhiên, khi áp dụng thu phí theo giờ, các bãi xe thưa thớt, nhiều người lái xe đến bãi rồi lại rời đi. Phần đông lái xe cho rằng mức phí trên là cao, chưa kể lại tăng theo giờ. Mặt khác, nhiều người cũng chưa thành thạo các thao tác sử dụng ứng dụng công nghệ trong thu phí. Nhân viên thu phí không chỉ hướng dẫn các lái xe sử dụng ứng dụng mà đối với nhiều người còn phải tạm thu bằng tiền mặt.
Cũng tại các bãi đỗ xe nêu trên, nhân viên Viettel (đơn vị cung cấp công nghệ quản lý đỗ xe và thu phí) luôn có mặt và tích cực hỗ trợ thông tin, phát tờ rơi, hướng dẫn các thao tác cho người sử dụng. Thậm chí, nhiều trường hợp lái xe không có điện thoại thông minh, nhân viên phải hỗ trợ đặt chỗ và thanh toán. Dù vậy, trong những ngày đầu thu phí theo hình thức mới này, nhiều lái xe và nhân viên trông giữ xe vẫn khá lúng túng với thao tác đặt chỗ và cách thức thanh toán. Theo chia sẻ của nhân viên giữ xe trên đường Phan Chu Trinh, nhiều năm nay do quen giữ xe và ghi phiếu thu tiền thủ công đối với khách gửi, nên khi áp dụng công nghệ mới để đặt chỗ và in biên lai thì bước đầu còn khá bối rối. Chưa kể, công tác chuẩn bị, tập huấn cho việc thu phí theo hình thức mới gấp gáp, rất ít thời gian thực hành nên chưa thành thạo.
Tương tự, người gửi xe cũng chưa quen với cách cài đặt ứng dụng, cách tính thời gian gửi và cách thanh toán phí, nhất là các trường hợp không có điện thoại thông minh, không có thẻ thanh toán hoặc dùng mạng ngoài Viettel. Là người thường xuyên gửi xe ô-tô tại bãi xe đường Lê Lai, anh Hồ Văn Lệ cho hay: “Ngoài việc thu phí cao thì cách thức cài đặt và thanh toán trên điện thoại thông minh còn hơi rối. Chưa kể, tôi chạy xe cho công ty mà cách thức thanh toán mới chỉ có biên lai thu, không có hóa đơn, nên không thể thanh toán cho công ty. Với mức phí hiện nay, trung bình mỗi tháng cũng phải mất khoảng năm triệu đồng tiền gửi xe, trong khi nhiều bãi giữ xe khác thấp hơn, kể cả trong hầm của các tòa nhà cao tầng”.
Còn theo anh Lê Viết Hải, lái xe ô-tô bảy chỗ, thường xuyên gửi tại đường Huyền Trân Công Chúa cho hay, hiện nay, cách thức thanh toán chỉ được thực hiện trên thuê bao của Viettel, còn đối với thuê bao khác như Vinafone, Mobifone vẫn phải thanh toán thủ công. Do đó, các thuê bao ngoài Viettel dù cài đặt ứng dụng đặt chỗ nhưng phương thức thanh toán thủ công sẽ rất rối rắm và bất tiện. “Mức giá thu tăng gấp từ bốn đến tám lần so với trước và tăng theo giờ, nhưng hạ tầng bãi đỗ xe trên các tuyến đường không đáp ứng được mức phí chúng tôi bỏ ra, ô-tô vẫn nằm phơi nắng mưa ngoài trời. Công tác bảo đảm an ninh ở các điểm trông xe ngoài trời cũng không thể tốt bằng trong các hầm gửi xe”, anh Hải phàn nàn.
Cả lái xe và nhân viên thu phí đều lúng túng.
Hạ tầng và dịch vụ cần đáp ứng mức tăng phí
Theo quy trình, người lái xe ô-tô phải cài đặt ứng dụng My Parking (đặt chỗ và thanh toán) vào điện thoại thông minh để đăng ký, việc thanh toán phí thông qua ứng dụng Viettel Pay (áp dụng với thuê bao Viettel). Trường hợp lái xe không có điện thoại thông minh, nhân viên bãi đỗ sẽ hỗ trợ đăng ký một mã đặt chỗ và khi hết giờ gửi, lái xe thanh toán bằng cách soạn tin nhắn SMS gửi đến đầu số 1008, phí trừ vào tài khoản điện thoại.
Theo TS Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch hạ tầng giao thông đô thị, chủ trương thu phí theo giờ kết hợp với công nghệ hiện đại của thành phố là hoàn toàn phù hợp khi mà tình trạng hạ tầng giao thông khu vực trung tâm TP Hồ Chí Minh đã rất quá tải. Khi đó, không những hạn chế được lượng xe ô-tô vào trung tâm mà còn khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng. Đồng thời, với số tiền thu được không hề nhỏ thì thành phố có thể đầu tư phát triển mạng lưới xe buýt, phát triển hệ thống giao thông công cộng và duy tu, xây dựng hạ tầng giao thông. “Ngược lại, thành phố cũng cần đầu tư hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng kỹ thuật tại các bãi đỗ xe thu phí trên các tuyến đường, nâng cấp và hoàn thiện phần mềm công nghệ để có dịch vụ tốt phục vụ người dân”, TS Nam Sơn góp ý.
Còn theo chuyên gia giao thông, TS Phạm Sanh, rõ ràng, nếu thành phố tăng mức phí cao như vậy thì các bãi đỗ xe cũng phải có dịch vụ đáp ứng số tiền phí mà người dân bỏ ra, không thể để hạ tầng kỹ thuật ở các bãi đỗ xe kém như hiện nay. Mặt khác, thời gian tới, thành phố cần đấu thầu dịch vụ thu phí công khai, nhằm tạo sự minh bạch trong quá trình thu phí.
Theo Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh, thời gian đầu triển khai thu phí sẽ không tránh khỏi những lúng túng, thiếu sót và bất cập. Do đó, Sở cùng các đơn vị liên quan sẽ hoàn thiện dần và khắc phục những bất cập phát sinh trong quá trình thực hiện. Cũng theo Sở Giao thông vận tải thành phố, do mức thu phí dưới lòng đường này cao hơn bình quân từ 10 đến 20% so giá trông giữ xe ở các hầm xe tại trung tâm thương mại, cao ốc văn phòng nên thời gian tới việc hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật lẫn dịch vụ thu phí sẽ được làm đồng bộ.
Trao đổi ý kiến với phóng viên, ông Ngô Hải Đường, Trưởng Phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ (Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh) cho biết, hiện Sở đang tiếp tục tổ chức hướng dẫn, tuyên truyền về dịch vụ này. Về lâu dài sẽ thực hiện hoàn toàn qua các thiết bị di động, thanh toán điện tử chứ không có thu hộ như hiện nay. Theo đó, các đơn vị tiếp tục hoàn thiện công nghệ, thiết bị và công tác quản lý nhằm tổ chức hiệu quả hơn như: thêm chức năng nhận diện biển số, cảm biến ghi nhận có xe… Đồng thời, Sở sẽ tiếp tục cập nhật, hoàn chỉnh các chức năng quản lý giám sát, điều hành thực hiện công tác thu phí đỗ xe, làm cơ sở để triển khai công tác đấu thầu dịch vụ thu phí, dự kiến hoàn thành vào quý I-2019. Sau thời gian triển khai, thành phố sẽ đánh giá, khảo sát lại để nhân rộng.