Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Malaysia, Thủ tướng nước này Anwar Ibrahim và người đồng cấp Nhật Bản Kishida Fumio đã chính thức công bố Tuyên bố chung về việc nâng cấp quan hệ Malaysia - Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện. Tuyên bố được đưa ra ngày 16/12 tại Tokyo, trong khuôn khổ chương trình của Thủ tướng Anwar tham dự Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Nhật Bản.
Để tương xứng khuôn khổ mới của quan hệ song phương, Malaysia và Nhật Bản xác định 5 lĩnh vực hợp tác trọng tâm trong giai đoạn tiếp theo, gồm hợp tác trong vấn đề hòa bình và an ninh; hợp tác toàn diện vì thịnh vượng kinh tế; hợp tác về khoa học, công nghệ, đổi mới và môi trường; hợp tác xã hội, văn hóa và giao lưu nhân dân; hợp tác trong các vấn đề khu vực và toàn cầu.
Năm 2023, Nhật Bản và Malaysia kỷ niệm chặng đường 66 năm quan hệ ngoại giao và kinh tế hiệu quả, một giai đoạn tràn ngập các hiệp định thương mại cùng có lợi, cũng như thành quả hợp tác kinh tế, kỹ thuật và xã hội. Báo Japan Times (Nhật Bản) nhận định: Quan hệ giữa Nhật Bản và Malaysia là mối quan hệ đối tác mạnh mẽ, mang tính hỗ trợ, kết hợp với một loạt chương trình, chiến lược hợp tác đa dạng giữa hai nước nhằm thúc đẩy sự ổn định trong khu vực.
Malaysia theo đuổi chính sách hướng Đông và Nhật Bản ủng hộ việc thực hiện chính sách này thông qua hỗ trợ phát triển chính thức. Thỏa thuận hợp tác kinh tế Malaysia - Nhật Bản, ký năm 2005, là thỏa thuận toàn diện đầu tiên Malaysia ký kết với một đối tác nước ngoài, bao gồm thương mại hàng hóa công nghiệp và nông nghiệp, thương mại dịch vụ, đầu tư, quy tắc xuất xứ, thủ tục hải quan, sở hữu trí tuệ, chính sách cạnh tranh.
Malaysia là nước xuất khẩu lớn sang Nhật Bản, chủ yếu là gỗ xẻ, cao-su và khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Năm 2022, xuất khẩu sang Nhật Bản đạt hơn 41,2 tỷ USD, chiếm khoảng 6,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của Malaysia, đưa Nhật Bản tiếp tục giữ vị trí đối tác thương mại lớn thứ tư của Malaysia trong năm thứ tám liên tiếp.
Nhật Bản cũng là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài hàng đầu của Malaysia. Theo số liệu do Cơ quan Phát triển đầu tư Malaysia công bố, đến tháng 6/2023, tổng cộng 2.778 dự án sản xuất có vốn đầu tư của Nhật Bản đã được triển khai, với tổng giá trị đạt hơn 27,4 tỷ USD. Riêng trong quý I/2023, trong các khoản đầu tư được phê duyệt, Nhật Bản có 14 dự án, với số vốn gần 47 triệu USD và dự kiến tạo việc làm cho hàng trăm người. Trong chuyến làm việc mới đây tại Tokyo và Osaka, phái đoàn đầu tư và thương mại Malaysia đã nhận được các khoản cam kết đầu tư trị giá 5,23 tỷ USD trong các lĩnh vực như thu hồi và lưu trữ carbon, xe điện…
Nhân chuyến tham dự Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Nhật Bản, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã cùng Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio chứng kiến ký kết và trao đổi một loạt thỏa thuận mới giữa hai nước, trong đó có thỏa thuận Nhật Bản cung cấp cho Malaysia thiết bị điều khiển và giám sát, thỏa thuận hợp tác về phát triển và ứng dụng trong lĩnh vực vũ trụ…
Tại cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo, Thủ tướng Anwar nhấn mạnh, Nhật Bản đóng góp quan trọng cho sự tăng trưởng kinh tế của Malaysia kể từ thập niên 1980, thông qua đầu tư và hỗ trợ phát triển. Malaysia đánh giá cao cam kết và sự hợp tác rộng rãi, hiệu quả của Nhật Bản trong khu vực Đông Nam Á. Thủ tướng Kishida nêu rõ, Nhật Bản rất coi trọng thúc đẩy hợp tác với ASEAN, trong đó có Malaysia, nhằm duy trì, củng cố trật tự khu vực và quốc tế tự do, cởi mở, dựa trên pháp quyền. Hai bên cùng khẳng định dấu mốc lịch sử khi hai nước nâng tầm quan hệ Malaysia - Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện.
