“Không ở đây thì ở đâu?”, một giọng nam, chắc là chồng, vọng ra từ căn hộ nhà hàng xóm chị Nguyễn Nam Hoài (38 tuổi, Nam Định). “Chưa có tiền thì từ từ trả, lo gì mà…”, vẫn giọng nói lúc nãy, đã hạ thấp hơn một vài tông. Hai vợ chồng, hai đứa con quê Yên Bái, ở trong căn hộ chung cư 30 m2 nhưng vẫn nợ hơn một nửa tiền nhà, thỉnh thoảng lại to tiếng với nhau vì… tiền.
Ở đây có bình yên!?
7 giờ tối, trong hành lang chung cư mini hẹp đến mức hai người đi phải tránh nhau, tất cả 13 phòng đều mở cửa. Giày dép xếp ngoài hành lang, cùng với chổi xẻng rác, thi thoảng là chiếc xe đẩy trẻ con, nhộn nhạo tiếng tivi, tiếng trẻ con khóc, mùi thức ăn xào nấu. Vài người đàn ông trong “xóm”, cách họ gọi nơi này, đang chỉ trỏ chiếc thang dây và bình chữa cháy mới lắp ở hành lang. Vụ cháy chung cư mini vừa rồi khiến người dân “xóm” này cũng bị hẫng một nhịp. Chung cư mini nhà Hoài ở sâu trong ngõ đường Hoàng Đạo Thành (đường Kim Giang, Thanh Xuân). Từ đường Kim Giang, đi qua 3 lần rẽ mà theo anh lái Grab chiều nào cũng tắc, qua chợ Kim Giang, qua vườn hoa và nhà văn hóa, ngõ đi sâu tầm 50-60 m. Con đường vào giống như rất nhiều căn chung cư mini khác, ngõ hẹp, sâu, đường đông đúc, xe cứu hỏa khó tìm tới nơi. Trước mặt khu nhà là một cột điện loằng ngoằng dây điện. Đây có lẽ là căn nhà duy nhất của cả dãy phố có trụ điện to tướng trước mặt. Mặt tiền rộng nhưng là hầm để xe. Chung cư mini này được xây 11 tầng, hai tầng trên cùng là chủ đầu tư ở. Mặt sàn căn nhà khoảng 400-500 m2, tổng 13 căn hộ, diện tích từ 30-40-50-60 m2, đều kín người ở.
Hoài mua căn hộ này năm 2016, đúng lúc tòa nhà mới xây xong. Với mẹ đơn thân nuôi hai con nhỏ, công việc thiết kế với mức lương 15 triệu đồng/tháng thì một chỗ như thế này ở là mãn nguyện rồi. Ra trường năm 2013 với tấm bằng thiết kế mỹ thuật, Hoài đầu quân làm cho công ty thiết kế game. Lập gia đình xong, công việc khó khăn, hai vợ chồng thuê nhà ở, mức thu nhập có lúc cao nhất 30 triệu đồng/tháng chỉ đủ chi tiêu hằng ngày ở Thủ đô. Hai đứa trẻ lần lượt ra đời, không có tích lũy, có lúc cả nhà phải dắt nhau về quê chồng tận Lạng Sơn để ở. Mà về quê cũng không kiếm được việc làm tốt, năm 2015, Hoài ly hôn, tay trắng ôm hai con xuống Hà Nội tìm thuê nhà. Bé Mon lúc đó chưa tròn một tuổi. Ở trong căn nhà đi thuê ẩm thấp ôm con sốt trong lòng, Hoài không dám mơ về một nơi chốn yên ổn của riêng mình. Thương con, thương cháu, bố mẹ Hoài đem tiền tiết kiệm, cộng thêm vay mượn được gần 1 tỷ đồng, quyết định tìm chung cư mini gần chỗ Hoài làm, để con tiện làm việc và đưa đón con nhỏ. Với mức tài chính đó, nhà Hoài cũng chỉ tìm được một chung cư mini, cái nơi mà kể cả chục năm trước hay bây giờ, người ta cũng vẫn nói nhiều về mức độ chen chúc lẫn an toàn PCCC. Nhưng bù lại, những căn hộ như thế, nó vừa vặn với đồng lương nhân viên, vừa vặn với những giấc mơ an cư của các gia đình nhỏ.
Căn hộ Hoài đang ở rộng 50 m2, được chia làm hai phòng ngủ nhỏ, được Hoài bố trí ngăn nắp xinh xắn. Chiếc bàn thấp vừa làm bàn ăn, vừa làm bàn trà. Sofa đa năng có thể trải ra thành giường cho bà ngoại. Phòng khách ngăn với bếp bằng chiếc tủ lạnh to, kệ giá thấp quanh tủ lạnh. Trên chiếc kệ sách gần chỗ thông gió nhất, là hình ảnh 3 mẹ con cười rạng rỡ với lọ hoa tươi. Chiếc tivi 60 inch là chỗ giải trí duy nhất của những đứa trẻ, như mọi đứa trẻ khác ở trong chung cư này. Quanh đây chỉ có sân chơi ở khu tập thể đối diện, nhưng Hoài cũng ít cho con xuống đường vì lo ngại xe cộ. Ở thì chật chội, “nhưng cái gì cũng tiện”, mẹ Hoài nhẹ nhàng. Hoài có thể đi bộ đi làm, bé con đi bộ vài phút tới trường mẫu giáo cách đó 200 m. Bé lớn cũng đi bộ đến THCS Kim Giang không xa. Chợ Kim Giang cách chưa đầy 500 m. Cần đi viện, đi chơi đều tiện cả. Mấy tháng này nhà Hoài có thêm mẹ con cô em gái lên ở nhà chị. Cháu bé mắc bệnh nặng, tháng đi viện mấy lần nên lên đây ở nhờ nhà bác. Nhà cũng chật chội hơn, nhưng mọi người đều đã quen cảnh ra vào đụng nhau, nên cũng không nảy sinh vấn đề lớn. Gắn trên tường nhà Hoài, là một miếng gỗ hình trái tim xinh xắn, ghi “Ở đây có bình yên”! Thì nắng mưa có chỗ đi về, chẳng còn cảnh đầu tháng đã phải canh cánh lo cuối tháng trả tiền nhà, chẳng còn ngay ngáy nỗi lo nhà trọ tăng giá, điệp khúc đi khắp các ngóc ngách tìm nhà, rồi chuyển nhà đóng gói lủng củng đồ đạc, thế là bình yên quá rồi!
Ai chẳng muốn nhà to, nhưng…
Năm 2011, với số tiền gần một tỷ đồng, anh Tuấn không ngần ngại mua luôn 1 căn chung cư mini 50 m2 ở Phú Thượng, Tây Hồ. Khu vực Phú Thượng khi đó vẫn là làng thôi, nhưng gần chỗ làm hai vợ chồng, gần chợ, gần trường học. Một tỷ đồng khi đó có thể mua được đất, nhưng sẽ phải đi xa, anh Tuấn không chọn. “Khi đó vợ có bầu, mình cần một chỗ ở luôn, càng gần chỗ làm, gần trường mẫu giáo, đi viện gần, càng gần càng tốt”, anh Tuấn lý giải.
Làm trong lĩnh vực xây dựng, anh Tuấn tìm hiểu khá kỹ, bằng một cách nào đó, căn chung cư mini anh mua là căn hiếm hoi có sổ hồng. Mãi 5 năm sau, tài chính khá hơn, anh mới bán nhà cũ, thời điểm chung cư mini đã đi qua giai đoạn nhu cầu cao, chấp nhận lỗ 400 triệu đồng so lúc mua, chuyển sang một căn chung cư dự án lớn. Vẫn phải đi vay, nhưng lần này gia đình nhẹ nhàng hơn. Tuấn nói căn chung cư mini là căn hộ đầu tiên mình có, tự xoay xở nên rất nhớ, nhớ từng giấy tờ phải làm, cả cảm giác “run run khi cầm sổ hồng” nữa.
Chung cư mini đã bắt đầu nở rộ từ độ chục năm trước và đang phổ biến ở các đô thị lớn. Theo thống kê chưa đầy đủ, Hà Nội có khoảng 2.000 căn nhà cho thuê, bán theo dạng chung cư mini. Chung cư mini số 37, ngõ 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân - nơi có vụ cháy làm 56 người chết, 37 người bị thương vừa qua - thậm chí đã được chủ đầu tư rao bán. Tất cả người dân trong các căn hộ đứng tên sở hữu chung trong một sổ đỏ.
Tương tự, ở chung cư mini của Hoài, có nhiều người cũng đã mua căn hộ như cô. Chi phí hợp lý, vị trí thuận tiện, lại có nhà ở luôn, từng ấy ưu điểm khiến chung cư mini trở thành lựa chọn hàng đầu của những cặp vợ chồng trẻ, có con nhỏ với lương còn thấp và mong muốn chỗ ở ổn định. Họ thậm chí còn không được ở diện xét hồ sơ mua nhà ở xã hội vì nhiều lý do, chẳng hạn như… thu nhập không đủ thấp. Nhưng mua một căn nhà mặt đất lại nằm quá tầm với của họ. Ở thời điểm này, khi việc kiểm tra các chung cư mini đang được tiến hành rốt ráo, mọi người cũng có chút xôn xao. Nhưng ai cũng hiểu, như một lẽ thường, khi sóng gió từ từ qua đi, mọi việc sẽ lại “đâu vào đấy”. Có chăng, mọi người cũng bảo nhau chú ý hơn các biện pháp an toàn.
Mặc dù cho tới thời điểm hiện tại, chung cư mini vẫn là một thuật ngữ không có trong các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản thẩm định hồ sơ cũng không ghi nhận tên gọi này. Luật Nhà ở cũng không có một dòng nào cho cái gọi là “chung cư mini”. Nhưng chung cư mini vẫn đi trước luật nhiều năm. Nói như anh Tuấn, thời điểm ấy, ngay cả một người làm nghề xây dựng nhiều kinh nghiệm như anh, thì chung cư mini vẫn là lựa chọn đầu tiên của gia đình. Và những gia đình như anh, chiếm đa số trong thị trường lao động đông đúc ở đất Hà Nội này.
Một bé gái cầm chiếc lồng đèn ông sao được ông dắt vào thang máy chật kín khu chung cư mini trong ngõ Hoàng Đạo Thành, bốn người co lại để ông cháu bước vào, đỡ phải chờ lâu. Thang bộ vừa tối, vừa chật chỉ dùng khi mất điện. Thang máy hẹp, không ai dám thở mạnh, như thể sợ bẹp mất đèn ông sao nhỏ xíu, đẹp đẽ của em bé. Ở những căn hộ chung cư mini chúng tôi vào, người ta cũng bàn nhau về đám cháy vừa qua, không khí cũng lặng đi, nhưng cuộc sống ở đây vẫn cứ tiếp diễn. Kể cả chật hẹp, kể cả rủi ro, cũng là nơi họ cũng vất vả cố gắng mới có được, để được “an cư”. Nếu không ở đây, thì ở đâu?
Bé gái ngã từ tầng cao chung cư mini
Chiều 24/9/2023, khi PV Thời Nay đang tác nghiệp tại phố Khương Hạ đã chứng kiến vụ tai nạn khiến bé gái rơi từ tầng cao một chung cư mini ở ngách 28/29 phố Khương Hạ (phường Khương Đình,Thanh Xuân, Hà Nội). Nguyễn Quốc Phong (23 tuổi, nhân viên quán gội đầu dưới chân tòa chung cư mini) bàng hoàng kể lại: Vào khoảng 14 giờ 30 phút - 15 giờ ngày 24/9, khi Phong đang ngồi trên xe máy thì thấy có vật nặng rơi sượt qua vai phải của mình kèm tiếng động mạnh. Phong ngoái đầu lại thấy một bé gái rơi xuống kèm theo mấy sợi dây cáp điện bị đứt. Người dân quanh đó tập trung lại hô hoán, một lúc sau bố mẹ bé gái mới chạy từ trên tòa chung cư mini xuống ôm con đi cấp cứu. Bé gái ước chừng khoảng 11-12 tuổi, được cho là rơi từ tum tòa nhà chung cư (khoảng tầng 10) xuống.
Người dân ở đây cho biết, các cháu nhỏ thường trèo qua trèo lại ở khu vực này rất nguy hiểm, đã nhiều lần nhắc nhở nhưng do khu vực này thiếu sân chơi nên các cháu vẫn rủ nhau chơi đùa trên tum tòa nhà. Chung cư vừa xảy ra vụ việc nằm cuối ngõ ngách 28/29 phố Khương Hạ, cách không xa số nhà 37, ngõ 29/70, nơi vừa xảy ra vụ cháy khiến 56 người chết. Hiện chưa rõ tình trạng của bé gái.
