Hiện có 85% dân số Thành phố Hồ Chí Minh cư trú trong hẻm và suốt 20 năm qua thành phố đã vận động nhân dân hiến đất mở rộng hàng nghìn con hẻm để chỉnh trang đô thị, ổn định và đem đến cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân.
Khi người dân đồng thuận
Đầu tháng 6 vừa qua, UBND Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức ngày hội nhân dân hiến đất mở rộng hẻm và động thổ khởi công hàng loạt công trình mở rộng hẻm trên địa bàn. Ghi nhận tại tuyến hẻm 549 Nguyễn Đình Chiểu (phường 2, Quận 3), các hộ dân đều phấn khởi khi tham gia hiến đất mở hẻm khi cùng với lãnh đạo chính quyền địa phương xắn tay nhau cùng tất bật mở rộng hai bên con hẻm.
Tham gia hiến đất mở rộng hẻm, ông Trương Thanh Long (số nhà 549/12) bày tỏ: “Các hộ dân ở đây đều phấn khởi khi tham gia hiến đất mở hẻm. Từ lâu người dân mong muốn hẻm được mở rộng để thuận lợi giao thông, sinh hoạt, phòng cháy, chữa cháy. Việc mở rộng hẻm là chủ trương đúng đắn của Nhà nước và rất hợp lòng dân”.
Cùng chung niềm vui khi hẻm được khởi công xây dựng, bà Châu Quế Anh (số nhà 549/8) cũng vui mừng khi được tham gia hiến đất để hẻm được khang trang, sạch đẹp hơn. Bà Anh kỳ vọng sau khi hẻm được mở rộng, đời sống của người dân sẽ không ngừng được nâng lên.
Thông tin về tuyến hẻm 549, Chủ tịch UBND phường 2 Nguyễn Thị Thu Dung cho biết, tuyến hẻm dài hơn 220m, đầu tuyến giao với đường Nguyễn Đình Chiểu, cuối tuyến giao với hẻm 16 Nguyễn Thiện Thuật. Diện tích lòng hẻm trung bình từ 2,8 - 3,5m. Hẻm có kết cấu hiện hữu là bê-tông xi-măng, hiện nay đã xuống cấp, gây khó khăn cho người tham gia giao thông, làm mất mỹ quan đô thị. Hệ thống thoát nước của hẻm đã cũ, thoát nước chậm và khuôn nắp hầm ga bể, vỡ.
Từ năm 2020, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn, tỷ lệ vận động nhân dân đồng thuận hiến đất mở rộng hẻm đến nay đã đạt gần 100%. Các hộ dân trong hẻm đã hiến gần 200m2 đất để mở rộng hẻm lên 5m. Tuyến hẻm được đầu tư xây dựng mặt hẻm bằng bê-tông xi-măng; xây dựng mới cống dọc và hầm ga bằng bê-tông xi-măng; xây dựng phần ống và hầm cáp viễn thông; lắp đặt trụ lấy nước phòng cháy, chữa cháy với tổng mức đầu tư hơn 3,7 tỷ đồng.
Còn tại quận Phú Nhuận - cái nôi của phong trào hiến đất mở hẻm cách đây 20 năm, vào những ngày giữa tháng 5, chính quyền quận tiếp tục phát động “Ngày hội nhân dân hiến đất mở rộng hẻm” nhằm chào mừng 50 năm giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (1975 - 2025).
Tại con hẻm 142D Cô Giang (phường 2, quận Phú Nhuận), người dân đang tất bật sửa sang nhà cửa vì họ đều hiến từ 1 - 3m đất để mở rộng tuyến hẻm sau cuộc vận động của chính quyền. Ông Lê Văn Mừng sống ở đây lâu năm quá hiểu nỗi khổ của cảnh hẻm nhỏ, đường cụt nên cuộc sống bất tiện nhiều điều. Giờ có chủ trương mở hẻm, chính quyền hỗ trợ sửa sang nhà cửa nên rất vui mừng. “Nói đúng ra thì trước đây cũng bất tiện, tại đường này cũng đường cùng rồi, có từ thời Pháp thuộc. Bây giờ làm đường Hoa Lan thông qua đường Cô Giang, tạo thuận tiện cho việc đi lại, đó là điều vinh hạnh của thế hệ sau này”, ông Lê Văn Mừng bộc bạch.
Theo Chủ tịch UBND phường 2 Trần Hữu Thiện, để vận động 100% hộ dân đồng thuận không dễ dàng, phải nhiều đơn vị chung tay mới hiện thực hóa nâng hẻm lên 5m. Trong quá trình làm, có một số hộ thuộc diện khó khăn, chưa có sự đồng thuận chung thì phường cũng vận động các mạnh thường quân, các nguồn hỗ trợ của địa phương để cùng đồng hành với người dân, chia sẻ khó khăn của người dân.
Hiện, ngoài hẻm 142D Cô Giang còn bốn con hẻm khác đang được nâng cấp. Có 173 hộ dân sinh sống thì 146 hộ dân đồng thuận về giá hỗ trợ sửa chữa, hiến 670m2 đất trị giá 84 tỷ đồng. Còn 27 hộ chính quyền đang thuyết phục hiến đất. Nhiều gia đình nếu hiến đất trị giá lên tới cả tỷ đồng, mất gần một phần tư diện tích căn nhà đang ở.
Dân vận khéo…
Sau hơn 20 năm thực hiện cuộc vận động người dân hiến đất mở rộng hẻm, Thành phố Hồ Chí Minh đã huy động được hơn 5,3 triệu m2 đất, tương đương 10.000 tỷ đồng, với 168.139 hộ dân tham gia.
Phó Chủ tịch UBND Quận 3 Trần Thanh Bình cho hay, phong trào vận động người dân cùng chính quyền chỉnh trang, mở rộng hẻm đã được địa phương thực hiện hơn 20 năm nay. Giai đoạn 2020-2025, Quận 3 đề ra mục tiêu vận động nhân dân hiến đất mở rộng 45 hẻm, kết hợp ngầm hóa hệ thống điện, dây thông tin và lắp đặt trụ nước phục vụ phòng cháy, chữa cháy. Tổng chi phí thực hiện khoảng 35 tỷ đồng, trong đó hỗ trợ người dân 18 tỷ đồng, giá trị xây lắp 17 tỷ đồng.
Để thực hiện được mục tiêu, quan trọng nhất vẫn là sự đồng thuận của người dân, tỷ lệ đồng thuận càng cao thì tỷ lệ thành công càng lớn. Nếu người dân không đồng thuận thì chính quyền không cách nào làm được việc này. Do đó, quận đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động để người dân hiểu và cùng tham gia với chính quyền. Quận cũng chỉ đạo các cơ quan chức năng hỗ trợ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân trong công tác này. Người dân muốn sửa chữa nhà trong phạm vi bị ảnh hưởng do hiến đất, quận đã yêu cầu cơ quan cấp phép trong vòng 5 ngày khi nhận hồ sơ.
Trong khi đó, Phú Nhuận là một trong những địa phương đi đầu trong công tác vận động nhân dân hiến đất mở rộng hẻm tại Thành phố Hồ Chí Minh. Bắt đầu triển khai từ những năm 2000, tính đến nay đã hơn 20 năm cho ra thành quả là hơn 100 công trình đưa vào sử dụng với tổng diện tích đất hiến hơn 18.000m2, chiều dài hơn 12.000m, trị giá đất hiến lên đến gần 1.200 tỷ đồng.
Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận Nguyễn Đông Tùng bày tỏ sự phấn khởi khi bà con ủng hộ chủ trương hiến đất mở hẻm và mong muốn sắp tới mở rộng thêm nhiều tuyến hẻm để tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế - xã hội. Với một số địa bàn đông dân cư, giao thông ở các hẻm nhỏ được cải thiện còn bảo đảm công tác phòng cháy, chữa cháy.
Chia sẻ về phong trào hiến đất mở hẻm, Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi cho hay, cuộc vận động nhân dân hiến đất mở hẻm là chuyện không nhỏ. Hiến đất mở hẻm không chỉ cải thiện đời sống, sinh kế người dân, thúc đẩy sự phát triển của thành phố mà còn là nét đặc trưng của con người nơi đây. Đất ở TP Hồ Chí Minh được ví như đất kim cương nhưng vì cộng đồng, vì cái chung, vì sự phát triển của thành phố, người dân sẵn sàng hy sinh lợi ích của mình.
