Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công

Thông tin từ “Hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện ba Chương trình mục tiêu quốc gia” cho thấy công tác giải ngân vốn đầu tư công đang gặp nhiều khó khăn, tiến độ giải ngân chưa đạt kỳ vọng và khó hoàn thành được chỉ tiêu do Chính phủ đề ra.
0:00 / 0:00
0:00
Công tác giải ngân vốn đầu tư công đang gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Nam Anh
Công tác giải ngân vốn đầu tư công đang gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Nam Anh

Báo cáo của Bộ Tài chính ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước (NSNN) từ đầu năm đến 30/9/2022 mới đạt 46,70% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Có thể thấy rằng, công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 đang gặp rất nhiều khó khăn, bất cập. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phân tích và xác định có khoảng 25 loại khó khăn, vướng mắc thuộc nhiều lĩnh vực làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Những khó khăn, vướng mắc này được chia làm ba nhóm chính.

Nhóm 1 là những nội dung liên quan thể chế, chính sách, khó khăn chủ yếu về lĩnh vực đất đai; tài nguyên, môi trường; lĩnh vực NSNN và công sản; xây dựng; lĩnh vực đấu thầu; lĩnh vực đầu tư công.

Nhóm 2 là những khó khăn liên quan tổ chức triển khai thực hiện như: Công tác lập kế hoạch đầu tư vốn NSNN chưa sát với khả năng thực hiện dẫn đến không phân bổ được hết kế hoạch giao. Công tác khảo sát, thiết kế chưa tốt dẫn tới nhiều dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư nhưng chưa đủ điều kiện giải ngân...

Nhóm 3 là những khó khăn mang tính đặc thù của kế hoạch năm 2022: Đây là năm thứ hai triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Nhưng thực chất là năm đầu triển khai vì kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 mới được QH thông qua vào tháng 7/2021. Ở thời điểm hiện tại, các bộ, địa phương bắt đầu khởi công mới nhiều dự án nên thông thường cần từ 6-8 tháng hoàn tất thủ tục dẫn đến tiến độ giải ngân vốn của những dự án khởi công mới chỉ được đẩy mạnh vào những tháng cuối năm.

Ngoài ra, một số nơi chưa cập nhật giá kịp thời sát giá thị trường nên nhà thầu có tâm lý thi công cầm chừng, chờ chính sách điều chỉnh giá hợp đồng và giá vật liệu xây dựng.

Trong các nhóm nguyên nhân trên, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng giải ngân chưa đạt kỳ vọng là công tác tổ chức triển khai thực hiện. Số vốn chưa giải ngân năm 2022 còn khá lớn, bằng 53,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đưa ra tám giải pháp trình Thủ tướng Chính phủ, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công những tháng còn lại của năm 2022, bao gồm:

Một là, các bộ, cơ quan T.Ư và địa phương quán triệt nghiêm chỉ đạo, quyết liệt triển khai các giải pháp đã đề ra tại các nghị quyết của Chính phủ, tập trung đẩy mạnh giải ngân dự án trọng điểm bảo đảm thủ tục pháp lý, hiệu quả, chất lượng. Nghiên cứu, giao chỉ tiêu giải ngân vốn đầu tư công hằng tháng đến từng chủ đầu tư, coi chỉ tiêu giải ngân là cơ sở để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ cuối năm và xem xét giao kế hoạch đầu tư công năm 2023 của đơn vị.

Chỉ đạo chủ đầu tư lập hồ sơ thanh toán ngay khi có khối lượng, đáp ứng đầy đủ các trình tự, thủ tục thanh toán theo quy định. Rà soát tất cả các dự án thuộc phạm vi quản lý đang gặp vướng mắc để kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Yêu cầu các bộ, địa phương tập trung giải ngân toàn bộ số vốn được giao, không đề xuất điều chỉnh giảm kế hoạch đầu tư vốn năm 2022...

Hai là, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế theo nhiệm vụ được giao, bảo đảm yêu cầu về thời hạn, chất lượng, khả thi theo quy định tại Nghị quyết số 124/NQ-CP.

Ba là, thực hiện nghiêm pháp luật về đầu tư công, đẩy nhanh và nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư các dự án. Kiên quyết siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, giám sát, hậu kiểm, xử lý nghiêm vi phạm; kiểm soát chặt chẽ mục tiêu, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch, phòng, chống tham nhũng, lợi ích nhóm. Tăng cường giám sát của các cơ quan chuyên trách và nâng cao khả năng tham gia cộng đồng vào việc giám sát các dự án đầu tư công. Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ nhân lực chất lượng cao về quản lý đầu tư công góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.

Bốn là, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xử lý thủ tục về đầu tư công.

Năm là, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án dự kiến bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 (trước tháng 11/2022 theo Nghị quyết số 16/NQ-CP của Chính phủ); rà soát ưu tiên bố trí đủ vốn cho các dự án chuyển tiếp, sắp xếp thứ tự ưu tiên khởi công mới các dự án trong năm 2023 bảo đảm tính khả thi về thủ tục đầu tư và giải ngân, hoàn thành một số dự án trọng điểm, tạo động lực mới phát triển ngành, lĩnh vực và địa phương.

Sáu là, yêu cầu bốn cơ quan chủ dự án, nội dung thành phần thuộc hai chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xây dựng nông thôn mới (các bộ: Thông tin và Truyền thông, Công thương, Giáo dục và Đào tạo, Lao động - Thương binh và Xã hội) khẩn trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ tiến độ, giải pháp hoàn thành việc ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai một số nội dung, dự án thuộc thẩm quyền được giao.

Bảy là, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, nhất là trong việc tham gia ý kiến về các nội dung liên quan công tác quản lý vốn đầu tư công (phân bổ, điều chỉnh, giao kế hoạch đầu tư công,...).

Tám là, chuẩn bị mọi điều kiện tốt nhất để hoàn thành thủ tục đầu tư, nâng cao tính khả thi của các dự án để có thể triển khai thực hiện ngay từ đầu năm 2023, tích cực giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm, không để chậm trễ.

Thực hiện tám giải pháp trên sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng cuối năm. Nhưng xét đến thời gian còn lại của năm 2022 chỉ còn một quý, sẽ rất khó để hoàn thành được chỉ tiêu giải ngân do Chính phủ đề ra.