3,3% số nhỏ - trị giá lớn
Xét về tỷ lệ dự kiến chào bán mới, con số bán thêm nói trên khá là nhỏ. Nhỏ hơn nhiều so với tổng số cổ phần SCIC nắm giữ tại VNM là 39,34% (theo số liệu đến 31-12-2016). Cũng nhỏ hơn so với tỷ lệ cổ phần mà bất kỳ cổ đông nào muốn thành cổ đông lớn tại công ty cổ phần - đại chúng cần nắm giữ (5% trở lên).
Nhưng 3,3% cổ phần VNM trên thực tế, lại là một con số lớn. Vì giá trị thị trường - thị giá và định giá Vinamilk đang khá lớn. Ðây là một trong những cổ phiếu blue-chip luôn có thanh khoản tốt. Với mức vốn hóa thị trường cũng nằm trong tốp những DN lớn nhất trên sàn niêm yết. Do đó, một "giọt sữa nhỏ" ước tính 3,3%, thực tế quy ra giá trị mà SCIC dự bán để thu về lên tới 7.443 tỷ đồng. Theo đó, giá SCIC dự bán cổ phần VNM được tính quy ra khoảng 154.000 đồng/cp, cao hơn khoảng 7% so với giá cổ phần cũng của VNM mà SCIC đã chào bán thoái vốn thành công 5,4% hồi cuối năm 2016.
Với con số tưởng nhỏ nhưng trị giá khá lớn này, mặc dù SCIC chào đón mọi nhà đầu tư tổ chức và cá nhân, theo quy trình và các quy định thực thi thoái vốn được công bố là tương tự năm 2016, có lẽ cũng sẽ chỉ có những nhà đầu tư tổ chức, những "cá mập" và "tay to" trên thị trường chứng khoán mới đủ nguồn lực tài chính để quan tâm rót vốn ôm trị giá khối cổ phiếu "sữa ngọt" này.
Cơ cấu quyền chi phối có đổi thay?
Nếu theo kế hoạch thoái vốn của SCIC, giả định thực thi thành công việc thoái số vốn 3,3%, SCIC vẫn nắm trong tay 36,04% cổ phần tại DN, và là cổ đông lớn nhất trong trường hợp chưa xảy ra những "thâu tóm" - sang nhượng cổ phiếu thỏa thuận giữa các tổ chức lớn.
Nói như vậy là bởi tại VNM, hiện sau SCIC, nhóm F&N Dairy Investments PTE.LT và F&N BEV Manufacturing Pte.Ltd từ Xin-ga-po và tổ chức thuộc tỷ phú giàu nhất Thái-lan Charoen Sirivadhanabhakdi đang sở hữu lần lượt 16,04% và 2,7% cổ phần. Ðây là số cổ phần họ đã "tích góp" được bao gồm cả khoản đấu giá thành công 5,4% số cổ phần Vinamilk mà SCIC chào bán vào giữa tháng 12 năm ngoái.
Theo mục tiêu mà vị tỷ phú người Thái-lan đặt ra, Vinamilk chính là một trong những đích ngắm để đầu tư đổ vốn, thậm chí không giấu giếm tham vọng tìm cơ hội thâu tóm để xây dựng một DN - đế chế đồ ăn và thức uống (F&B) lớn mạnh nhằm củng cố vị thế của mình tại thị trường Ðông - Nam Á. Trong trường hợp nhóm đầu tư giả định tiếp tục là những nhà đầu tư chiến lược sẽ tham gia, bằng mọi giá sở hữu tiếp khối cổ phần VNM từ tay SCIC, quyền lực và lá phiếu biểu quyết của họ sẽ vượt trên 20%. Ðây là một tỷ lệ cổ phần chi phối khá lớn và khá đủ cho DN khai thác lợi thế của Vinamilk trong việc mở rộng thị trường và phát triển mạng lưới bán lẻ lớn mạnh hơn trong ngành F&B, trên nền tảng đầy lợi thế của chính Vinamilk. Tất nhiên, với điều kiện phải được sự "gật đầu" của SCIC. Do đó, xét ở góc độ quản trị nhìn từ cơ cấu cổ đông tương lai, với giả định nhóm đầu tư ngoại tại VNM ít cơ hội mua gom cổ phiếu lẻ trên thị trường để "tích tiểu thành đại", quản trị tại VNM vẫn sẽ không có nhiều thay đổi.
Vấn đề đáng ngại nhất tại VNM, theo một chuyên gia, chính là sự đổi thay người đảm nhiệm ghế CEO trong nay mai. Tuy nhiên, chính bà Mai Kiều Liên, CEO của Vinamilk hiện tại đã khẳng định, đối với một DN có hệ thống lớn và vững vàng như VNM, thì một CEO mới có thể bắt nhịp công việc ngay và không dẫn đến những thay đổi lớn. Bản thân HÐQT Vinamilk cũng sẽ tìm kiếm người có tâm, có tầm cho vị trí này.
Nền tảng cho tương lai
Nhìn lại một số lợi thế nền tảng của Vinamilk, bên cạnh thị phần, kinh nghiệm, giá trị thương hiệu mà chúng ta hay nhắc tới, thì việc nhanh nhạy bắt nhịp với xu thế thị trường để đón đầu tương lai là một giá trị không hề nhỏ. Trong đó, việc gia tăng trang trại bò sữa và kết hợp với các trang trại để tăng tỷ lệ chủ động nguồn cung, thỏa mãn người tiêu dùng nội địa là "điểm son" dài hạn.
Theo tính toán của CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC), Vinamilk đã tích cực đầu tư trang trại sữa bò để hỗ trợ nguồn cung trong nước từ 25 đến 30% lên 40% vào năm 2020. Ðiều này cũng sẽ góp phần củng cố sự ổn định của biên lợi nhuận trong dài hạn và giúp VNM giảm bớt lệ thuộc thụ động vào giá nguyên liệu bột sữa trên thị trường nhập khẩu.
Mặt khác, Vinamilk hiện cũng là DN đầu tiên ở Việt Nam có trang trại bò sữa organic với vốn đầu tư khoảng 300 tỷ đồng, và số lượng 500 con bò. VNM triển khai trang trại này trong quý I - 2017 sau khi triển khai sản phẩm sữa tươi organic đầu tiên trong quý IV - 2016, vốn được sản xuất và đóng gói từ Mỹ. Sản phẩm sữa organic của VNM đã được người tiêu dùng đón nhận tốt. Theo VNM, sữa organic có biên lợi nhuận cao hơn sản phẩm sữa khác, một phần nhờ giá bán sản phẩm organic cao hơn tầm 65 đến 80%. Tận dụng sự thành công này, VNM có kế hoạch đầu tư thêm trang trại organic khác tại Lâm Ðồng. Ðây là một bước chuyển đáp ứng được xu thế dài hạn của nhu cầu người dùng đối với những thực phẩm an toàn cho sức khỏe.
Dù vậy, một lưu ý khác ở góc độ đầu tư, với kế hoạch đầu tư mở rộng để tăng công suất sản xuất và các trang trại bò sữa như công bố của Vinamilk, VCSC tính toán, DN sẽ phải cần nguồn vốn lên tới 55 triệu USD/ năm trong giai đoạn 2008 - 2021. Vốn xây dựng cơ bản gia tăng bắt buộc phải gia tăng huy động, tăng chi phí nợ vay dài hạn lẫn khấu hao và giảm biên lợi nhuận. Một phần khác có thể là pha loãng giá trị cổ phiếu nếu tăng phát hành cổ phần huy động vốn. Tuy nhiên, VCSC vẫn đưa ra dự phòng giá cổ phiếu mục tiêu của VNM có thể đạt tới 158.000 đồng/cp. Cao hơn so với giá cổ phiếu VNM mà SCIC dự kiến chào bán. Ðối với một hàng hóa thuộc diện "của hiếm" và rất "ngọt", có lẽ không có gì là quá khó, bao gồm cả việc định giá thị trường và kỳ vọng dự phóng giá cổ phiếu ở mức cao.
