Thủ tướng Algeria Ayman Benabderrahmane đã có bài phát biểu khai mạc hội nghị trước khi trao lại chức vụ Chủ tịch luân phiên AL cho Thủ tướng Saudi Arabia, Thái tử Mohammed bin Salman Al Saud. Trong bài phát biểu, ông Benabderrahmane đề cập tình hình ở Sudan, kêu gọi tất cả các bên liên quan ở nước này đối thoại để chấm dứt cuộc khủng hoảng và tránh leo thang xung đột. Về căng thẳng Israel - Palestine, ông kêu gọi cộng đồng quốc tế hối thúc Israel chấm dứt việc mở rộng các khu định cư ở Bờ Tây.
Tại hội nghị, Thái tử Saudi Arabia hoan nghênh thỏa thuận đạt được tuần trước giữa các bên tham chiến ở Sudan, đồng thời nhắc lại sự cần thiết phải đối thoại để chấm dứt cuộc khủng hoảng. Dưới nỗ lực trung gian hòa giải của Saudi Arabia, ngày 1/5 vừa qua, các bên đối địch ở Sudan sẽ nối lại đàm phán vào ngày 14/5 với trọng tâm là giải pháp cho kế hoạch chuyển giao hàng viện trợ nhân đạo và đưa quân ra khỏi các khu vực dân sự. Chính quyền Saudi Arabia cũng đã mời Tướng Abdel Fattah al-Burhan - Tổng Tư lệnh Các Lực lượng vũ trang Sudan kiêm Chủ tịch Hội đồng Chủ quyền Chuyển tiếp Sudan - tới dự hội nghị cấp cao AL dự kiến diễn ra tại Jeddah.
Liên quan tiến trình hòa đàm Trung Đông giữa Israel và Palestine, ông khẳng định, Saudi Arabia sẽ nỗ lực ngăn chặn xung đột trong khu vực. Ông cũng hoan nghênh việc Syria quay lại AL sau hơn một thập niên bị đình chỉ tư cách thành viên, nhấn mạnh quyết định này sẽ mở đường cho việc chấm dứt cuộc khủng hoảng ở Syria. Trước đó, liên minh Arab gồm 22 thành viên này đã nhất trí khôi phục tư cách thành viên của Syria trong AL và chính thức mời Tổng thống Syria, Bashar al-Assad tới dự hội nghị cấp cao.
Trong cuộc nội chiến Syria, Saudi Arabia là nước ủng hộ chính cho các nhóm vũ trang đối lập cố gắng lật đổ Tổng thống Assad. Tuy nhiên, trong vài tháng gần đây, Riyadh vừa thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Iran vừa kêu gọi đối thoại để chấm dứt cuộc xung đột tại Syria và từng bước nối lại quan hệ với Damascus. AL đã đình chỉ tư cách thành viên của Syria sau khi xung đột nổ ra tại quốc gia Trung Đông này năm 2011. Thời gian gần đây, một số nước Arab, trong đó có Saudi Arabia và Ai Cập, đã có các động thái nối lại quan hệ với Syria thông qua các chuyến thăm và cuộc gặp cấp cao.
Chuyến tham dự hội nghị cấp cao của AL đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Bashar al-Assad tới vương quốc giàu dầu mỏ kể từ khi nổ ra cuộc xung đột trong nước hồi năm 2011. Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Tổng thống al-Assad bày tỏ kỳ vọng về một kỷ nguyên hợp tác mới trong thế giới Arab. Theo ông, hội nghị này là “cơ hội lịch sử” để giải quyết các cuộc khủng hoảng trong khu vực.
Đối với việc khôi phục mối quan hệ với Iran, tháng 3 vừa qua, tại Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc, các quan chức Saudi Arabia và Iran đã đạt được một thỏa thuận đột phá nhằm nối lại quan hệ ngoại giao, mở lại các đại sứ quán và cơ quan đại diện trong vòng hai tháng. Đầu tháng 4, hai nước chính thức tuyên bố nối lại quan hệ ngoại giao và có hiệu lực lập tức. Gần đây, Bộ trưởng Ngoại giao Iran cho biết, Saudi Arabia đã thông báo về việc bổ nhiệm đại sứ mới tại Iran, lưu ý rằng, Tehran sẽ đáp lại bằng cách sớm bổ nhiệm đại sứ của mình tại Thủ đô Riyadh của Saudi Arabia.
Trong bối cảnh thế giới và khu vực Trung Đông - Bắc Phi đang có những biến động về địa-chính trị, Hội nghị cấp cao AL là cơ hội để các nước Arab tìm được tiếng nói chung nhằm đối phó hiệu quả các cuộc khủng hoảng ở Syria, Yemen, Libya và Sudan, cũng như thúc đẩy nối lại tiến trình đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine. Đây cũng là vai trò mới của thế giới Arab đối với những nỗ lực giải quyết các thách thức toàn cầu.
