Vẫn còn bất cập
Theo thống kê, Hà Nội có 3.775 điểm dừng xe bus (365 điểm có nhà chờ, chiếm tỷ lệ gần 10%). Trong đó, khu vực 12 quận nội thành có 1.329 điểm (330 điểm có nhà chờ), khu vực ngoại thành gồm 2.446 điểm dừng (25 điểm có nhà chờ). Như vậy, chưa đến 1/10 trong tổng số nhà chờ, điểm dừng xe bus ở Hà Nội có mái che cho hành khách. Vậy ở những địa điểm không được lắp đặt mái che, người dân đợi xe như thế nào?
Dọc tuyến quốc lộ 5, đi qua quận Long Biên có hàng loạt cột báo điểm dừng chờ xe bus nằm trong phạm vi an toàn đường sắt, người đứng chờ xe bus bắt buộc phải đứng trên đường. Nắng nóng, mưa rét là một chuyện, an toàn của hành khách cũng đang bị bỏ mặc. Chưa kể nhiều lái xe khi vào điểm dừng đỗ thường phóng rất nhanh rồi phanh gấp, có khi vì chạy cho kịp thời gian kế hoạch chuyến mà dừng ngay giữa đường để đón trả khách.
Không chỉ thế, nhiều nhà chờ xe bus hiện nay còn đang bị biến thành nơi tập kết rác, bị chiếm dụng để bán hàng hoặc thành nơi tụ tập của xe ôm, taxi, gây bất tiện cho hành khách. Đơn cử như hai nhà chờ đối diện nhau tại đầu ngõ 2, phố Thái Hà thường xuyên bị bao vây bởi hàng chục thùng rác, bốc mùi nồng nặc. Đây là một thực trạng đáng được ngành giao thông, môi trường đô thị quan tâm, vì lợi ích chính đáng của những người chọn đi xe bus thay vì đi phương tiện cá nhân.
Những năm qua, thành phố luôn vận động, kêu gọi người dân hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân và chuyển qua các phương tiện giao thông công cộng, nhưng việc xây dựng cơ sở hạ tầng là các trạm chờ xe bus có mái che, tạo thuận lợi cho hành khách lại ít được quan tâm. Hiện, các doanh nghiệp vận tải hành khách công cộng mới chỉ đầu tư xe mới, nâng cao chất lượng đội ngũ phục vụ, mở nhiều tuyến bus mà lại quên đồng bộ hóa xây dựng các trạm chờ để tạo thuận lợi cho hành khách. Người dân đứng, ngồi, che, núp trong lúc đứng đón đợi xe như thế nào thì… mặc kệ.
Là người thường xuyên đi xe bus, chị Nguyễn Thị Phương, nhân viên văn phòng làm việc tại quận Hoàn Kiếm cho biết, nhiều điểm dừng chỉ có một cột biển báo lịch trình di chuyển chứ không có mái che, ghế ngồi. Điều này gây bất tiện cho người dân đi phương tiện này, nhất là đối với trẻ em hay người cao tuổi. Mỗi lần chờ xe cũng đến 10 - 15 phút mà dưới thời tiết nắng nóng gay gắt thì thật khủng khiếp. “Giá điểm chờ được nâng cấp lên một chút thì hành khách cũng đỡ vất vả hơn”, chị nói.
Hướng tới chuyên nghiệp, hiện đại
Hiện nay, hầu hết các vị trí dừng chờ xe bus vẫn đang bị đặt ra ngoài quy hoạch làm đường. Nhiều tuyến đường có xe bus đi qua không có khu vực đường dẫn hoặc tuyến giao thông riêng phục vụ. Do đó, mỗi khi đón, trả khách, xe bus thông thường lại phải dừng ngay trên lòng đường, gây khó khăn cho dòng phương tiện lưu thông phía sau.
Phó Tổng giám đốc Công ty vận tải Hà Nội (Transerco) Nguyễn Công Nhật chia sẻ, việc xây dựng, nâng cấp hệ thống điểm dừng, nhà chờ xe bus trong nội thành nhiều khi cứ như đi “làm dâu trăm họ”. Khó khăn lớn nhất trong việc phát triển hệ thống nhà chờ xe bus là phản ứng trái chiều của một bộ phận người dân sinh sống, kinh doanh dọc theo mặt tiền các tuyến phố. Nhiều người cho rằng, đặt nhà chờ chắn trước cửa nhà, cửa hàng sẽ cản trở việc kinh doanh hoặc đi lại nên hầu hết không đồng tình.
Thời gian tới, thành phố sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển hạ tầng xe bus. Năm 2019, TP Hà Nội đã chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng đồng bộ 600 nhà chờ xe bus đạt tiêu chuẩn châu Âu theo hình thức đối tác công - tư. Trong đó, thay thế 330 nhà chờ hiện có theo lộ trình và lắp đặt mới 270 nhà chờ tại các điểm dừng hiện chưa có nhà chờ, chi phí xây dựng là 230 tỷ đồng. Cùng với đó, lắp 25 màn hình cảm ứng và phát wifi kết nối internet tại một số nhà chờ có vị trí thích hợp để phục vụ tra cứu thông tin du lịch kết hợp quảng cáo. Còn lại nhà đầu tư tự bỏ 100% kinh phí đầu tư xây dựng, vận hành khai thác và duy tu bảo trì, bảo dưỡng toàn bộ hạng mục công trình trong thời hạn 20 năm.
Nhiều chuyên gia đô thị cho rằng, việc đầu tư đồng bộ hệ thống nhà chờ, biển quảng cáo ngoài trời sẽ mang lại nhiều lợi ích. Mạng lưới xe bus có hạ tầng chất lượng sẽ thu hút được người dân sử dụng. Việc khai thác quảng cáo sẽ tạo thêm nguồn lực để tái đầu tư cho giao thông công cộng, du khách đến Hà Nội sẽ có thêm một kênh thông tin, chỉ dẫn hữu ích và cuối cùng là xóa bỏ tình trạng nhếch nhác, tạo vẻ ngăn nắp, văn minh cho đô thị Thủ đô.
