Khán giả không còn ngại nhạc thể nghiệm
- Dòng nhạc điện tử mà anh theo đuổi suốt hơn hai mươi năm nay khiến khán giả Việt không còn phải tỏ ra “thương thương” nữa mà họ bắt đầu yêu quý và có nhu cầu thưởng thức. Yếu tố nào làm nên bước chuyển biến này?
- Trên thế giới phẳng hiện nay, đời sống xã hội đã có những sự dịch chuyển lớn về nhận thức âm nhạc, văn hóa của tuyệt đại công chúng. Sự phân hóa rõ rệt giữa các tầng lớp xã hội, trực tiếp ảnh hưởng đến thị hiếu âm nhạc của từng đối tượng. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này, chỉ có điều bị chậm so với các nước trong khu vực. Thông qua các kênh âm nhạc chính thống và phi chính thống, âm nhạc điện tử đã có sự tiếp cận sâu rộng trong công chúng, tuy nhiên, tính đa dạng vẫn còn nằm ở mức hạn chế.
- Theo anh, nhạc điện tử sống tốt có phải nhờ ăn theo nghệ thuật DJ (người chỉnh nhạc) đang rất ăn khách?
- Thật ra nhạc điện tử là một thuật ngữ tổng quát của các loại hình âm nhạc có yếu tố điện tử, DJ chỉ là một thành tố rất nhỏ trong đó. Trên thế giới, nhạc điện tử và DJ là hai việc hoàn toàn khác nhau. Do sự giới hạn về thông tin, thiếu sự tiếp cận đa chiều cộng với yếu tố thiên vị của thị trường mà khán giả ta hay gộp DJ và nhạc điện tử là một. Dẫu vậy, Việt Nam cũng có những dòng nhạc điện tử khá tiêu biểu, có tiếng vang trên trường quốc tế.
- Các sản phẩm âm nhạc hiện tại của anh đã có chỗ đứng trên thị trường, vậy có cần phải đính theo tên gọi “thể nghiệm” nữa không?
- “Âm nhạc thể nghiệm” là thuật ngữ chỉ loại hình âm nhạc đã được hình thành từ giữa thế kỷ 20 tại Mỹ. Những thể loại mà Trí Minh theo đuổi là các thể nghiệm về âm nhạc khác nhau, “âm nhạc thể nghiệm” là một phần chính trong đó. Ở Việt Nam, tôi luôn đưa thể nghiệm vào một cách hài hòa, khi ra biểu diễn tại thị trường quốc tế, tính thể nghiệm có lẽ nhiều hơn. Hy vọng một ngày gần đây, tôi có thể trình diễn các tác phẩm này cho công chúng Việt Nam.
- Trong một số dự án gần đây của anh có thể thấy sự kết hợp rõ nét giữa nhạc điện tử và dân ca theo phong cách world music (âm nhạc của toàn cầu). Anh thấy sao khi nhiều khán giả Việt cho rằng những sản phẩm đó chủ yếu dành cho khách Tây?
- Đã từ lâu tôi có suy nghĩ thế này, Tây thường được ăn món ngon, và mình toàn ăn món người ta đã chán, tại sao không thay đổi? Bản sắc văn hóa rất quan trọng khi ra trường quốc tế, chính vì vậy trong các tác phẩm âm nhạc, âm thanh của Trí Minh, có rất nhiều âm hưởng dân gian Việt Nam. Những năm gần đây, việc sử dụng chất liệu dân gian được ăn sâu hơn nữa vào sáng tác của tôi. Tác phẩm “Nỗi buồn tiếng ồn” của tôi mới công diễn tại Nhà Văn hóa thế giới ở Béc-lin (Đức) hồi tháng một vừa qua là thí dụ. Tôi nhận thấy bản sắc nếu được tiết chế và đưa vào hài hòa không chỉ thu hút khán giả Tây, mà cả Việt. Video “Nỗi buồn tiếng ồn” của tôi nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khán giả trong nước.
- Trí Minh từng được đánh giá là người có khả năng “thương mại hóa” chính thứ nhạc không có giá trị thương mại. Bản thân anh có phải thỏa hiệp với gu thị trường?
- Quan điểm của tôi là đầu tiên phải thử, sau đó sẽ phát triển tiếp và làm sao để mình đạt được mục đích của mình. Mỗi nghệ sĩ có một cách phát triển riêng và cách thức riêng để đạt mục tiêu. Điều này rất quan trọng cho việc phát triển âm nhạc và văn hóa của Việt Nam.
Kỹ năng duy trì Lễ hội âm nhạc quốc tế
- Quan sát sự nghiệp âm nhạc của anh, đặc biệt qua thành công của tám kỳ Liên hoan âm thanh Hà Nội (Hanoi Sound Stuff Festival), không khó để nhận thấy những năm đầu khán giả của anh đa số là người nước ngoài. Sau này khán giả trẻ Việt Nam đông dần lên. Anh có phải điều chỉnh lại cách chọn bài, thêm nghệ sĩ Việt Nam để thu hút và đa dạng hóa đối tượng người nghe?
- Liên hoan âm thanh Hà Nội là một bước tiếp thị âm nhạc đa dạng cho khán giả Việt, việc định hướng rất rõ ràng nên hằng năm khán giả Việt Nam tăng dần lên nằm trong dự tính của những người tổ chức.
- Là một trong số ít nghệ sĩ Việt có năng lực tạo dựng thương hiệu festival âm nhạc quốc tế, anh có chia sẻ kinh nghiệm gì cho các đồng nghiệp?
- Một festival đúng nghĩa có vai trò đóng góp và xây dựng văn hóa cho một xã hội đa dạng. Việc tổ chức festival chất lượng tại Việt Nam vẫn còn rất nhiều hạn chế không chỉ về tài chính mà còn khung pháp lý cho hoạt động này. Tôi hy vọng Nhà nước có nhiều quan tâm hơn, tạo hành lang pháp lý tốt để những nhà tổ chức festival (của Việt Nam và quốc tế) có thể đóng góp tài năng.
- Người tổ chức lễ hội âm nhạc quốc tế cần có những tố chất nào, thưa nhạc sĩ?
- Người làm festival quan trọng nhất phải có kiến thức tổng hợp, đa dạng. Từ những việc nhỏ nhặt nhất cho đến những việc lớn. Ngoài ra, họ phải xây dựng được mạng lưới phù hợp với mô hình của mình và sự hỗ trợ từ các đối tác tương ứng. Kinh nghiệm chính của tôi là xây dựng các mối quan hệ rộng và vững bền trong giới hoạt động văn hóa và nghệ thuật.
- Từng được học ở nước ngoài, tiếp xúc với nhiều nghệ sĩ quốc tế, anh học được điều gì đáng giá từ họ?
- Điều tôi đánh giá cao là tính kỷ luật của từng cá nhân trong các hoạt động của bản thân. Họ tự chịu trách nhiệm cho chính hoạt động của mình. Ở ta, quả bóng trách nhiệm thường được đẩy sang một bên. Cộng sự không giỏi trong việc kết nối cùng nhau.
- Được biết Liên hoan âm thanh Hà Nội tạm dừng trong năm 2016 và thay vào bằng dự án mang nhạc điện tử vào TP Hồ Chí Minh. Anh có thể chia sẻ về công việc hiện tại?
- Năm nay tôi tiếp tục duy trì các buổi biểu diễn solo và kết hợp cùng nhiều nghệ sĩ trong và ngoài nước. Album “Chuyện tình Sài Gòn” (Saigon Love Stories) theo dự kiến sẽ phát hành vào khoảng tháng 11-2016. Hiện tại, các bước chuẩn bị cuối cùng đang được thực hiện.
- Cảm ơn những chia sẻ thú vị của anh về nhạc điện tử và nghề tổ chức festival.
