Theo AP, diễn đàn với chủ đề “Tiềm năng và giải pháp của châu Phi trước những thách thức an ninh và bất ổn thể chế”, thu hút sự tham gia của khoảng 400 người, gồm các nhà lãnh đạo, chuyên gia và nhà nghiên cứu của lục địa. Diễn đàn quốc tế Dakar về hòa bình và an ninh ở châu Phi lần thứ 9 kéo dài trong hai ngày. Diễn đàn được tổ chức lần đầu vào năm 2014.
Phát biểu ý kiến khai mạc diễn đàn, Tổng thống Sénégal, Macky Sall cho biết, con đường hướng tới dân chủ của châu Phi đang tiến triển song sự bất ổn an ninh về thể chế vẫn đáng quan ngại. Ông Macky Sall đồng thời lưu ý rằng các cuộc xung đột và bất ổn về thể chế đã khiến châu Phi phải trả giá quá đắt.
Ông Macky Sall, nhấn mạnh xung đột vũ trang làm suy yếu những nỗ lực của “lục địa đen” trong phát triển kinh tế - xã hội, nhấn mạnh rằng châu Phi cần tạm dừng các cuộc đảo chính quân sự để tập trung vào phát triển. Ông kêu gọi người châu Phi ủng hộ đối thoại để giải quyết tranh chấp ở các nước thuộc lục địa. Theo Tổng thống Sénégal, thông qua đối thoại, sự chia rẽ sẽ được khắc phục để xây dựng các liên minh cần thiết cho sự ổn định của các thể chế.
Diễn đàn quốc tế Dakar về hòa bình và an ninh ở châu Phi diễn ra trong bối cảnh Tổ chức tăng cường biện pháp ứng phó của châu Phi đối với tội phạm xuyên quốc gia (ENACT) mới đây công bố báo cáo về Chỉ số tội phạm có tổ chức của châu Phi, trong đó cho thấy tình hình tội phạm đã gia tăng trên khắp châu lục này, đặc biệt là nạn buôn bán người và vũ khí. Đây được xem là thách thức nghiêm trọng về an ninh của châu Phi trong vài năm gần đây.
Theo AP, báo cáo chỉ rõ các nước trong khu vực đều đang phải đối mặt những thách thức riêng về mức độ tội phạm và khả năng đẩy lùi tình trạng này. Trong khi một số nước như quốc đảo Cabo Verde, Nam Phi, Mauritius và Botswana có khả năng chống lại tội phạm tốt hơn do có cơ chế kiểm tra, hệ thống tư pháp hoạt động hiệu quả, chính phủ có trách nhiệm giải trình và huy động tối đa sự tham gia tổng lực của xã hội…, thì một số nước khác lại khá chật vật trong cuộc chiến này.
Báo cáo Chỉ số tội phạm có tổ chức của châu Phi nêu rõ, trong năm 2023, tất cả loại hình tội phạm đều gia tăng ở châu Phi, đặc biệt là nạn buôn người với chỉ số được đánh giá là 6,06 điểm, cao hơn đáng kể so mức trung bình trước đây là 5,36 điểm. Điều này phản ánh đúng thực tế mức độ xung đột đang ngày càng gia tăng ở “lục địa đen”, chưa kể tới những tác động từ dịch bệnh, nghèo đói, khí hậu cực đoan và bất ổn chính trị gia tăng…
Báo cáo cho rằng, những thách thức nêu trên đã dẫn tới tình trạng di dời và tuyển dụng cưỡng bức, như đi lính hay nô lệ trẻ em và sự gián đoạn trong cấu trúc xã hội, gia đình. Đó đều là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng buôn người và các loại hình tội phạm khác. Thí dụ, bạo lực chính trị gia tăng ở Mali, Burkina Faso và Niger đã dẫn tới tình trạng gia tăng bạo lực ở các nước này.
Bên cạnh đó, việc xung đột vũ trang lan rộng ở Tây Phi cũng thúc đẩy các nhóm tội phạm và kẻ cướp có vũ trang tìm cách mở rộng phạm vi ảnh hưởng, đôi khi chồng chéo địa bàn của nhau. Tình trạng trộm cắp gia súc và bắt cóc đòi tiền chuộc làm suy yếu sự ổn định trong khu vực. Số liệu thống kê từ năm 2019-2023 cho thấy, chỉ số tội phạm tổng thể ở châu Phi tăng từ 4,97 điểm lên 5,25 điểm. Đáng chú ý, bên cạnh các hoạt động tội phạm có tổ chức đã được biết đến từ trước tới nay, sự xuất hiện của một số loại hình tội phạm mới đang là thách thức của châu Phi.
