Rào cản gai góc

Chính quyền Palestine ngày 21/4 đã phản đối kế hoạch mới của Israel nhằm mở rộng khu định cư ở Đông Jerusalem và cấp kinh phí để xây dựng đường sá cho các khu định cư ở Bờ Tây bị chiếm đóng. Từ nhiều năm nay, các khu định cư Do thái do Israel xây dựng trên phần lãnh thổ chiếm đóng của Palestine vẫn luôn là thách thức lớn nhất đối với hòa bình Trung Đông.
0:00 / 0:00
0:00
Biếm họa: EMAD HAJJAJ
Biếm họa: EMAD HAJJAJ

Reuters dẫn thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Palestine nhấn mạnh, việc mở rộng các khu định cư của Israel tại các vùng lãnh thổ chiếm đóng của Palestine sẽ hủy hoại cơ hội để thiết lập nhà nước Palestine tại những khu vực này, cũng như làm sụp đổ giải pháp hai nhà nước cùng tồn tại hòa bình. Thông cáo nêu rõ, khu định cư của Israel là “bất hợp pháp dưới mọi hình thức”, cho dù đó là việc xây dựng nhà ở mới tại Jerusalem hay cung cấp tài chính để xây dựng đường sá ở các khu định cư tại khu vực Bờ Tây bị Tel Aviv chiếm đóng.

Hôm 25/3 vừa qua, chính quyền Palestine và Jordan cũng đã chỉ trích kế hoạch của Chính phủ Israel xây dựng nhiều nhà ở mới tại các khu định cư ở Đông Jerusalem, nhấn mạnh động thái này vi phạm luật pháp quốc tế cũng như thỏa thuận đạt được giữa Israel và Palestine tại hội nghị ở Sharm El Sheikh (Ai Cập). Theo tờ The Jerusalem Post, Palestine và Jordan đưa ra phản ứng trên sau khi tổ chức Peace Now chuyên theo dõi các hoạt động xây dựng khu định cư Do thái cho biết, Chính phủ Israel đã mời thầu xây hơn 1.000 nhà ở mới ở Đông Jerusalem. Thông báo của Peace Now nêu rõ: Bất chấp những cam kết với đồng minh trên thế giới, Israel có dấu hiệu tiếp tục thúc đẩy hoạt động xây dựng làm tổn hại cơ hội đạt được một thỏa thuận chính trị và khiến căng thẳng leo thang giữa Israel và Paletine cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Đài phát thanh Israel ngày 19/4 đưa tin, Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich đã đồng ý với Bộ trưởng Giao thông vận tải Miri Regev phân bổ ngân sách một tỷ USD để xây dựng đường sá ở khu Bờ Tây. Bên cạnh đó, chính quyền Israel đã hợp tác với công ty Shikon Vibinoy để triển khai kế hoạch tăng số nhà tại khu định cư ở Đông Jerusalem từ 300 lên 1.500 ngôi nhà.

Bạo lực gia tăng tại dải Gaza, khu Bờ Tây giữa quân đội Israel và người Palestine trong vài tuần qua một phần cũng liên quan kế hoạch xây mới nhiều khu định cư Do thái của Israel. Đặc phái viên của LHQ về tiến trình hòa bình Trung Đông, ông Tor Wennesland đã bày tỏ quan ngại trước tình trạng gia tăng căng thẳng giữa Israel và Palestine, cũng như việc Israel công nhận chín tiền đồn định cư bất hợp pháp và thúc đẩy xây dựng khoảng 7.000 căn hộ định cư mới trên phần lãnh thổ chiếm đóng trái phép của Palestine.

Ngay cả đồng minh thân cận nhất của Israel là Mỹ cũng tỏ ra không hài lòng với các động thái của Tel Aviv. Bộ Ngoại giao Mỹ đã triệu Đại sứ Israel tại Washington D.C để bày tỏ quan ngại về việc Israel bỏ Luật Rút quân năm 2005. Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vendat Patel cho rằng, Israel đã vi phạm các cam kết với Washington khi bãi bỏ một phần của luật này. Theo đó, vào năm 2004, Thủ tướng Israel khi đó là ông Ariel Sharon đã cam kết với Tổng thống Mỹ George Bush rằng, sẽ sơ tán người Israel khỏi 24 khu định cư ở dải Gaza và bốn khu định cư ở phía bắc thành phố Samaria thuộc Bờ Tây. Ông Patel nhấn mạnh, động thái của Israel đã đi ngược lại những nỗ lực nhằm khôi phục không khí hòa bình giữa hai bên. Tương tự, Liên minh châu Âu (EU) cho rằng, việc Israel bãi bỏ Luật Rút quân đã phủ bóng lên khả năng nối lại tiến trình hòa bình Trung Đông.

Cộng đồng quốc tế coi các khu định cư của Israel ở Bờ Tây, trong đó có Đông Jerusalem, là bất hợp pháp vì xây dựng trên phần đất mà Israel chiếm đóng trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967. Vì thế, vấn đề khu định cư là một trong những rào cản gai góc nhất trong việc nối lại tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestine vốn bị đình trệ lâu nay.