Đó là tình huống thực tế mà đơn vị Cảnh sát gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc số 1-Bộ Công an (VNFPU1) sẽ đối mặt khi tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tại châu Phi.
Chuẩn bị cho mọi tình huống tác chiến
Trong kịch bản giả định của VNFPU1, họ phải đối phó biểu tình tập trung đông người tại nhà ga. Khi ấy, chỉ huy VNFPU1 báo tình hình cho chỉ huy văn phòng cảnh sát địa bàn và điều phối viên Đơn vị Cảnh sát chính quy (FPU); chỉ đạo Đội 3 bảo đảm an ninh trật tự vòng ngoài; thương thuyết, vận động người dân giải tán, bảo đảm an toàn cho việc vận chuyển kho hàng. Nếu tình hình phức tạp hơn, chỉ huy VNFPU1 đề nghị chỉ huy văn phòng cảnh sát địa bàn và điều phối viên FPU tăng cường lực lượng để giải tán đám đông.
Nếu có phục kích trong quá trình hộ tống đoàn xe, chỉ huy hành quân sẽ phải nhanh chóng đưa ra mệnh lệnh đối phó, yêu cầu tăng cường hỗ trợ. Mục tiêu ưu tiên hàng đầu là bảo đảm an toàn cho đoàn xe chở hàng và cán bộ, chiến sĩ. Nếu phát hiện đối tượng có hành vi khiêu khích vũ trang, tấn công chỉ huy FPU thì lực lượng làm nhiệm vụ ngay lập tức thiết lập đội hình che chắn, sẵn sàng trấn áp đối tượng.
Để tác chiến thành công trong từng tình huống cụ thể, tất cả lực lượng của ta (từ lính bắn tỉa, sĩ quan liên lạc cho tới quân y, hậu cần kỹ thuật…) luôn tập trung tinh thần cao nhất. Họ vừa phải bảo đảm an toàn, hoàn thành nhiệm vụ, vừa phải hết sức tránh xung đột, gây sát thương cho “đối tượng” nếu chưa cần thiết.
Và để chắc chắn hoàn thành nhiệm vụ trong những tình huống như vậy, gần 200 người thuộc lực lượng cảnh sát đặc biệt này đã và đang ngày đêm rèn luyện, cả về ngôn ngữ, thể lực lẫn võ thuật. Họ còn phải làm quen các trang thiết bị hiện đại nhất; học hỏi các chuyên gia quốc tế… để đủ kỹ năng tác chiến tại môi trường xa lạ, với nhiều khó khăn, nguy hiểm chực chờ...
Gặp những “ngôi sao vàng” phái bộ
Thiếu tá Vũ Toàn Thắng, Đoàn Cảnh sát đặc nhiệm số 1-K02, Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động xuất hiện với nước da bánh mật đặc trưng của lực lượng chiến đấu. Thắng là người tham gia chuyên án ma túy ở Lóng Luông quãng chục năm trước. Năm 2007, Thắng đi lính nghĩa vụ, 2009 được cử sang Trường Sĩ quan đặc công. Tháng 7/2012, anh về đơn vị Đặc nhiệm 1 công tác đến bây giờ. Nhiệm vụ chủ yếu là phòng, chống khủng bố và giải cứu con tin.
Tháng 5/2018, nhận lệnh từ Bộ Công an, Thắng cùng 70 cán bộ, chiến sĩ đặc nhiệm phối hợp Công an Sơn La tổ chức vây bắt các đối tượng cầm đầu tội phạm ma túy có vũ trang trên địa bàn. Trong đó có hai đối tượng cộm cán là Nguyễn Thanh Tuân, Nguyễn Văn Thuận cùng "đàn em" luôn sẵn sàng chống trả cơ quan chức năng bằng vũ khí quân dụng.
Ngày 25/6/2018, Thắng và đồng đội nhận lệnh di chuyển vào rừng. Đến 26, 27/6, các đối tượng xuất hiện. Dù ba lần được thông báo, yêu cầu ra trình diện và đầu thú, Tuân và Thuận không những không chấp hành mà còn chuẩn bị chống trả bằng can xăng 20 lít, bình ga, lựu đạn, súng AK khi lẩn trốn tại bản Tà Dê, Lóng Luông, Vân Hồ, Sơn La (cũ). “Bọn em được giao nhiệm vụ bắn tỉa. Chỉ huy có lệnh nếu đối tượng ngoan cố chống cự thì được phép tiêu diệt”, Thắng nhớ lại. Chuyên án thành công, bản Tà Dê không còn là điểm nóng bất xâm của tội phạm cộm cán về ma túy, bình yên cho tới tận bây giờ.
Nói về Thắng, Trung tá Trần Trọng Nguyên, Phó Chỉ huy trưởng đơn vị đánh giá: “Cậu ấy là một trong những tay súng bắn tỉa xuất sắc nhất lực lượng công an, và cũng là tay súng dày dạn kinh nghiệm trong đơn vị…”.
Được Trung tá Nguyên giới thiệu, người phụ nữ tôi gặp hôm ấy không hề giống những nữ chiến binh hay xuất hiện trong các bộ phim hành động. Đại úy Nguyễn Thị Hoa có đôi mắt sáng, cái nhìn thẳng và cách tiếp xúc cởi mở tạo sự tin cậy, gần gũi. Tháng 5/2024, khi lực lượng tuyển dụng nữ cán bộ để đào tạo cho đơn vị, Hoa xung phong tham gia và được tập huấn cả trong và ngoài nước.
“FPU là một trong các lực lượng của Cảnh sát Liên hợp quốc, nhiệm vụ chính là sẵn sàng chiến đấu. Tuy nhiên, cái "sẵn sàng chiến đấu" ở đây là để bảo vệ dân thường, bảo vệ nhân viên Liên hợp quốc và đơn vị trong bối cảnh hậu xung đột ở các nước nơi phái bộ hòa bình triển khai quân. FPU tôn trọng nhiệm vụ, đồng thời tôn trọng nguyên tắc nhân đạo, bảo vệ dân thường, phụ nữ và trẻ em. Trong quá trình tác chiến phải sử dụng vũ lực tương thích, không được sử dụng quá mức. Đó là yêu cầu tiên quyết với người tham gia lực lượng này", Hoa chia sẻ.
Cô nói thêm: Trước khi tham gia lực lượng, bọn em biết sẽ gặp nhiều gian khổ. Em cũng nghĩ đến việc xa gia đình tới một đất nước hậu chiến, còn quá nhiều khó khăn. Em chỉ đặt câu hỏi duy nhất là mình có chịu được cái khổ, thậm chí vất vả, nguy hiểm thế không. Sau khi tự trả lời rằng mình chịu được, em quyết định đăng ký và tham gia tập huấn ở đây.
Sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ quốc tế
Trung tá Trần Trọng Nguyên, Phó Chỉ huy trưởng VNFPU1 cho biết, hiện đơn vị có bốn đội tác chiến: Đội 1 bảo vệ yếu nhân, hàng hóa đặc biệt; Đội 2 là "POM", bảo vệ an ninh công cộng, chống bạo loạn biểu tình; Đội 3 lập trạm kiểm soát; Đội 4 là đặc nhiệm và tuần tra, kiểm soát và thực hiện sứ mệnh riêng do Liên hợp quốc phân công. Ngoài ra, đơn vị có Đội 5 làm nhiệm vụ hỗ trợ, duy trì vận hành (support team), gọi là đội hậu cần bảo đảm.
Đơn vị có cả bệnh viện dã chiến, gồm tám bác sĩ, y sĩ và quản lý dược, với đầy đủ thiết bị y tế. Ở chiến trường, ngoài sơ-cấp cứu, phải bảo đảm an toàn về dịch bệnh trong suốt một năm ở môi trường khắc nghiệt. Nơi mà phái bộ Liên hợp quốc triển khai nhiệm vụ là các quốc gia chiến tranh triền miên, hạ tầng cơ sở bị phá hủy, hệ thống thông tin, y tế, nước sạch, điện, nhiên liệu vận hành... hầu như không có. Vì vậy thiết bị, xe cộ phải sử dụng dầu thô, dầu tiêu chuẩn nhiên liệu thấp. Đơn vị phải tự vận hành, bảo hành được thiết bị, phương tiện khi di chuyển. Có những chuyến hành quân, tuần tra vài trăm km trong nhiều ngày, thậm chí vài tháng, phải nuôi 160 quân trong ba tháng với lương thực tự túc, đòi hỏi sự chuẩn bị cực kỳ kỹ lưỡng.
“Vấn đề thời tiết khắc nghiệt cũng là trở ngại lớn. Tại các nước châu Phi, từ Nam Sudan, Abyei đến Trung Phi, thời tiết cực kỳ khắc nghiệt, ban ngày lên đến 40oC, đêm có thể dưới 10oC. Mức chênh lệch nhiệt độ quá lớn đòi hỏi sức chịu đựng cao và tạo áp lực tác chiến nặng nề. Chúng tôi phải căng mình làm nhiệm vụ khi xa nhà. Ở đó ròng rã một năm trời, không có sóng điện thoại. Nếu không có tinh thần chuyên nghiệp, tôn trọng lẫn nhau thì không thể làm việc. Đặc biệt, khi súng nổ máu rơi, sự khác biệt nhân lên gấp bội”, Trung tá Nguyên chia sẻ.
Với tinh thần sẵn sàng chiến đấu và niềm tin vào sứ mệnh hỗ trợ bạn bè quốc tế, gần 200 sĩ quan ưu tú của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam tham gia VNFPU1 đang miệt mài luyện tập ở Văn Giang (Hưng Yên). Trong họ có quyết tâm thực thi nhiệm vụ, sẵn sàng chiến đấu tại một môi trường lạ lẫm. Với niềm tự hào của những người con đại diện cho một dân tộc anh hùng, họ sẵn sàng hỗ trợ, sẻ chia và cùng gánh vác sứ mệnh gìn giữ hòa bình cho những phận người yếu thế ở những xứ sở xa xôi, tiềm ẩn đầy trắc trở, khó khăn, xung đột…
