Mức sinh thay thế "giảm sốc" tại thành phố Huế
Năm 2023, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế) là một trong 33 tỉnh, thành phố có mức sinh cao của cả nước, tổng tỷ suất sinh là 2,22 con/1 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Toàn - Trưởng Phòng Dân số và Phát triển - Sở Y tế thành phố Huế, những năm trước, thành phố đã quyết liệt triển khai các giải pháp công tác dân số. Huế cũng đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ đạt mức sinh thay thế, nhưng chỉ mới đến năm 2024, con số này đã giảm thấp.
"Năm 2019, mức sinh ở mức cao 2,34 con/phụ nữ, thì đến năm 2024 giảm chỉ còn 2,07 con/phụ nữ", bác sĩ Toàn cho hay.
Trước đó, thành phố Huế đã xây dựng và thực hiện nhiều mô hình, đề án giảm sinh hiệu quả, tiêu biểu như mô hình “Cộng đồng dân cư không có người sinh con thứ ba trở lên” tại các xã, phường; nội dung này được đưa vào hương ước, quy ước của địa phương để tổ chức thực hiện. Các mô hình trên đã góp phần làm giảm mức sinh từ cao xuống dưới mức sinh thay thế (dưới 2,1 con/phụ nữ).
Quyết định số 84/2017/QĐ-UBND ngày 29/9/2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế quy định một số chính sách về dân số và kế hoạch hóa gia đình, về việc hỗ trợ một triệu đồng cho một ca tự nguyện sản, một trăm nghìn đồng cho một ca, kíp phẫu thuật.
Tình trạng mức sinh giảm thấp diễn ra ở nhiều địa phương, trong đó có thành phố Huế. Theo Cục Dân số, Bộ Y tế, tổng tỷ suất sinh của Việt Nam giảm mạnh trong những năm gần đây. Theo kết quả điều tra biến động dân số tháng 4/2024, tổng tỷ suất sinh giảm từ 2,01 con/phụ nữ năm 2022 xuống 1,96 vào năm 2023 và 1,91 năm 2024. Đây là mức thấp nhất trong lịch sử nhân khẩu học của Việt Nam. Mức sinh tại một số tỉnh, thành phố chỉ còn dưới 1,5 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế.
Theo “Dự báo dân số Việt Nam giai đoạn 2024-2074” của Cục Thống kê, trong vòng 50 năm tới (từ 2024 đến 2074) dân số Việt Nam theo 3 kịch bản về mức sinh là mức sinh thấp (1,45 con/phụ nữ), mức sinh trung bình (1,85 con/phụ nữ) và mức sinh cao (2,01 con/phụ nữ).
Điều chỉnh thông điệp truyền thông để tăng mức sinh thay thế
Khi mức sinh giảm, công tác dân số của thành phố Huế đã chuyển hướng sang vận động tăng sinh. Nội dung truyền thông cũng được điều chỉnh, không còn nhấn mạnh “mỗi cặp vợ chồng chỉ có 1-2 con” mà tập trung vận động “mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, sinh con thứ hai trước 35 tuổi”.
Sở Y tế thành phố Huế đã tập huấn cho đội ngũ cộng tác viên và đội ngũ cán bộ dân số, các đoàn thể cần thay đổi thông điệp truyền thông.
Tuy nhiên, theo bác sĩ Toàn, Huế có độ tuổi kết hôn trung bình cao hơn cả nước, 28,8 tuổi so với cả nước là 27,3 tuổi. Đây cũng là điều tác động đến tỷ suất sinh con giảm vì kết hôn muộn, ảnh hưởng đến việc sinh đủ 2 con. Giới trẻ tại Huế ngại sinh vì tâm lý ngại ảnh hưởng đến sự nghiệp cũng như tốn kém trong chi phí nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ.
Thông tin tuyên truyền dân số được chuyển tải kịp thời, rộng rãi đến người dân; góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về dân số và sức khỏe sinh sản; tăng cường sự quan tâm, tương tác của người dân đối với các vấn đề dân số; phát huy hiệu quả ứng dụng HueS trong lĩnh vực y tế dân số-xã hội.
Sở Y tế thành phố Huế tham mưu bãi bỏ Quyết định số 84/2017/QĐ-UBND ngày 20/10/2017 của tỉnh Thừa Thiên-Huế cũng Quy định một số chính sách về dân số và kế hoạch hóa gia đình. Theo đại diện Sở Y tế, hiện nội dung này đã ở khâu lấy ý kiến thành viên Ủy ban nhân dân thành phố - là bước cuối cùng để Ủy ban nhân dân thành phố ban hành bãi bỏ quyết định.
Theo Thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Hoàng Trọng Quý, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Huế, việc đẩy mức tăng sinh rất khó. Để vận động sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, phải có chính sách khuyến khích như sinh con thứ hai được hỗ trợ về tài chính; hỗ trợ thời gian nghỉ thai sản, nhà ở xã hội, thuê nhà.
Hiện Sở Y tế cũng đang xây dựng chính sách để tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh, ngoài đẩy mạnh tuyên truyền, cần có những chính sách hỗ trợ về vật chất phù hợp để vận động các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con.
"Thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương có chính sách rất tốt, thí dụ như hỗ trợ 3 triệu đồng/gia đình khi sinh con thứ hai trước 35 tuổi. Chúng tôi cũng muốn thành phố Huế có những chính sách hỗ trợ để thành phố bảo đảm đủ tỷ lệ mức sinh thay thế", bác sĩ Toàn nói.
Theo quy định trọng Luật Dân số vừa được Quốc hội thông qua, chính sách duy trì mức sinh thay thế là một trong 4 nhóm chính sách lớn. Bên cạnh kế thừa quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con tại Pháp lệnh Dân số; các biện pháp, chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ cặp vợ chồng, cá nhân sinh con, nuôi con…
Luật Dân số đặc biệt nhấn mạnh các biện pháp duy trì mức sinh hợp lý, song song với chính sách hỗ trợ tài chính, nghỉ thai sản, ưu tiên tiếp cận phúc lợi xã hội cho các gia đình sinh đủ hai con. Những chính sách mạnh mẽ được quy định trong Luật Dân số có ý nghĩa thiết thực trong việc hạn chế xu hướng mức sinh giảm quá thấp.
![[Video] Mùa đông sao vẫn cần dùng kem chống nắng?](https://cdn.nhandan.vn/images/e53b3df5710fb57b6bbd10e5f520838908cae1f85d134b8721227e792287dfbdfd76ae18866005e109304236191f8b1bf25f3ef91ba255299eac0c7d9547466da0bcfeb2e34bc921db67bb2c2a2aaa1bcceadebae0216837c13227a29d400fe9/mua-dong-sao-van-boi-kem-chong-nang-cover-264.jpg.webp)
