Chị Lê Thị Xuân, 45 tuổi (phường Tân Sơn Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh) đã có một cửa hàng làm tóc khá khang trang trong con ngõ gần chợ Bình Tây. Trước đây, chị Xuân từng làm công nhân, sau đó chuyển sang bán hoa quả rong, do công việc vất vả, chị đã học một khóa đào tạo nghề làm đẹp. “Tôi thấy ngày càng nhiều hiệu làm tóc đông khách, ăn nên làm ra nên đã nảy ra ý tưởng đi học để chuyển nghề. Giờ tôi đã có một cơ sở ưng ý, vừa cho thu nhập khá, vừa có nhiều thời gian hơn chăm sóc gia đình”, chị Xuân bày tỏ.
Chị Xuân chỉ là một trong hàng trăm người lao động chuyển đổi nghề nghiệp thành công. Hiện nay ở Thành phố Hồ Chí Minh, không ít cơ sở giáo dục nghề nghiệp hướng đến đào tạo nghề cho lao động trung niên, như Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành, Trường trung cấp Bến Thành, Trường cao đẳng Nghề Thành phố Hồ Chí Minh… Các cơ sở dạy nghề có nhiều chính sách thu hút học viên, trong đó hỗ trợ cho lao động trung niên học nghề theo Nghị định số 81/2021/NĐ-CP, ngày 27/8/2021 của Chính phủ, về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.
Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, tình trạng dư thừa lao động không có kỹ năng và thiếu nhiều lao động kỹ thuật, tay nghề cao đang phổ biến. Đa số doanh nghiệp ngại tuyển dụng lao động phổ thông ở độ tuổi từ 35-50. “Tuy nhiên, nhiều lao động trung niên đã vượt qua rào cản về tâm lý, học nghề phù hợp với sở thích và có cuộc sống ổn định. Có điểm đáng mừng, số doanh nghiệp tiếp nhận lao động trung niên đã tăng dần lên”, ông Tuấn chia sẻ.
Còn ông Mai Hoàng Lộc, Phó Hiệu trưởng Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành (Thành phố Hồ Chí Minh) cho hay: “Lao động trung niên có lợi thế nổi bật ở sự chững chạc, kinh nghiệm dày dạn và thái độ làm việc ổn định. Họ thường gắn bó lâu dài, trách nhiệm cao và có khả năng truyền đạt kinh nghiệm, trở thành cầu nối thế hệ trong doanh nghiệp. Trong bối cảnh thị trường lao động liên tục thay đổi, thế mạnh ấy càng giá trị. Chúng tôi đã xây dựng nhiều chương trình ngắn hạn, linh hoạt giúp họ cập nhật kiến thức, bổ sung kỹ năng và nâng cao khả năng thích ứng, từ đó củng cố vị thế bền vững trên thị trường việc làm”.
Cũng theo ông Lộc, người lao động ở độ tuổi trung niên có thể học các nghề như: Chăm sóc sức khỏe, chăm sóc sắc đẹp, may mặc, thời trang, ẩm thực, tư vấn tâm lý, đầu bếp nhà hàng, bán hàng, lái xe... Cơ quan chức năng Thành phố Hồ Chí Minh cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp có nhu cầu tuyển lao động phù hợp, không giới hạn độ tuổi, chỉ căn cứ vào sức khỏe, tay nghề.
TS Lê Đình Kha, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, kiến nghị: Thời gian tới, các trường trung cấp, cao đẳng tiếp tục cung cấp khóa học về các nghề đơn giản, còn trường đại học sẽ tổ chức các khóa chuyên sâu. Chương trình cần được thiết kế phù hợp người lao động bận rộn, với hình thức học tập mở rộng linh hoạt.
Luật Việc làm (sửa đổi, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026) đã nêu cụ thể những chính sách hỗ trợ dạy nghề, tìm việc làm, cấp vốn cho người lớn tuổi. Cụ thể, theo Điều 14 của Luật, người lớn tuổi có thể tiếp cận vốn vay để tự tạo việc làm, duy trì hoặc mở rộng công việc hiện có từ nguồn vốn cho vay, đồng thời được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nghề...
Số lao động trung niên đang ngày càng tăng cao theo tốc độ già hóa dân số. Bởi vậy, rất cần có thêm sự hoạch định chính sách hỗ trợ phù hợp, các chương trình cho vay vốn khởi nghiệp, hỗ trợ đào tạo, giúp người trung niên tiếp cận việc làm.
