Xây dựng làn đường riêng cho xe đạp
Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị, Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đang xúc tiến triển khai dự án cải tạo, tổ chức làn ưu tiên cho xe đạp trên đại lộ Mai Chí Thọ (đoạn từ đường Nguyễn Cơ Thạch đến đường D1, dài 5,78 km). Với tổng mức đầu tư hơn 12,7 tỷ đồng, dự án dự kiến khởi công trong tháng 10, hoàn thành vào cuối tháng 12/2025.
Đại lộ Mai Chí Thọ hiện là một trong những tuyến đường hiện đại, thông thoáng bậc nhất Thành phố Hồ Chí Minh, đóng vai trò là trục xương sống kết nối trung tâm thành phố với khu đô thị mới Thủ Thiêm, khu Đông và các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ qua cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây. Với vỉa hè rộng, nhiều cây xanh, nơi đây được kỳ vọng trở thành tuyến đường kiểu mẫu cho giao thông xanh, góp phần nâng cao chất lượng không gian đô thị.
Theo thiết kế giai đoạn 1, làn xe đạp rộng 2m trên vỉa hè, thu hẹp còn 1,5m tại đoạn đi qua cầu, được thi công bằng kết cấu bê-tông nhựa chặt, có kẻ vạch phân biệt rõ với làn xe cơ giới. Vận tốc thiết kế 20 km/giờ, độ dốc tối đa 4%. Dự án cũng xây dựng hệ thống chiếu sáng, thoát nước, bãi đỗ và trạm xe đạp.
Dự kiến đến năm 2026, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ mở rộng thêm hai đoạn, kết nối từ đường Nguyễn Cơ Thạch đến Công viên bờ sông Sài Gòn và từ nút giao D1 đến đường Võ Nguyên Giáp, liên thông với ga metro An Phú (tuyến số 1).
Đại diện Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị nhấn mạnh, trong bối cảnh đô thị ngày càng đông đúc và ô nhiễm môi trường gia tăng, việc phát triển hạ tầng dành cho xe đạp là xu hướng tất yếu. Làn đường riêng cho xe đạp không chỉ giúp bảo đảm an toàn, giảm va chạm với phương tiện cơ giới, mà còn góp phần nâng cao chất lượng không gian sống, xây dựng thành phố văn minh, xanh và bền vững hơn.
Cần mở rộng tại nhiều tuyến phố
Thực tế, hệ thống xe đạp công cộng là một trong những loại hình giao thông công cộng mà Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn phát triển từ hàng chục năm trước nhằm giải quyết “vấn nạn” ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, một số dự án thí điểm triển khai đã không thành công do hạ tầng, đường sá không bảo đảm, số lượng người sử dụng hàng ngày còn khá hạn chế, doanh nghiệp vẫn chưa thể có lãi...
Giai đoạn tiếp theo từ 2026 - 2030, thành phố sẽ phát triển mạnh hệ thống xe đạp công cộng trong khu vực trung tâm đồng bộ với lộ trình thực hiện các biện pháp hạn chế lưu thông ô-tô, xe máy, bảo đảm tối thiểu 8.000 xe đạp công cộng sẽ được phục vụ tại khu vực các vành đai hạn chế. Sau đó, tiếp tục mở rộng trên toàn thành phố. Việc phát triển xe đạp công cộng được tính toán thực hiện bằng vốn xã hội hóa và hiện đang được nhiều doanh nghiệp quan tâm.
Theo các chuyên gia, thách thức lớn nhất trong việc phát triển hệ thống xe đạp công cộng ở Thành phố Hồ Chí Minh là hạ tầng chưa đáp ứng. Giao thông cá nhân ngày càng phát triển mạnh và không đồng đều, thường tập trung tại các quận trung tâm và thói quen di chuyển bằng phương tiện cá nhân đã ăn sâu, khó thay đổi. Lòng đường nhỏ, xe đạp không đủ sức để “cạnh tranh” an toàn với xe máy và ô-tô. Trong khi đó, một số con đường, vỉa hè chất lượng xuống cấp, không bảo đảm an toàn khi đi lại. Vỉa hè thường xuyên bị chiếm dụng trái phép, người đi bộ còn không có chỗ, xe đạp lại càng khó lưu thông.
Do đó, muốn phát triển xe đạp, Thành phố Hồ Chí Minh cần có những giải pháp khả thi, xây dựng làn đường riêng cho xe đạp hoặc làn ưu tiên cho xe đạp kết hợp với việc giải quyết tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè. Cần khảo sát nhu cầu thực tế trước khi nhân rộng làn ưu tiên cho xe đạp. Các tiêu chí lựa chọn tuyến phải dựa trên mật độ dân cư, kết nối giao thông công cộng, khoảng cách đến trường học, bệnh viện, công viên hoặc trung tâm thương mại. Làn ưu tiên phải bảo đảm bố trí phù hợp tình hình thực tế giao thông, và kết nối hệ thống giao thông công cộng hiệu quả nhất.
Triển khai làn xe đạp riêng sẽ khả thi hơn nếu Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng đồng bộ các giải pháp hạn chế, giảm dần xe máy ở nội đô, qua đó giải phóng không gian đường phố, tạo điều kiện bố trí làn xe đạp an toàn mà không làm tăng ùn tắc.
Trong thời gian tới, Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến phát triển khoảng 5.000 xe đạp khu vực trung tâm để đáp ứng nhu cầu đi lại khi triển khai đề án giảm phát thải.
