Phát triển hệ thống AI có khả năng chuyển suy nghĩ thành văn bản

Một bộ giải mã ngữ nghĩa có khả năng phân tích và chuyển những ý nghĩ trong não bộ con người thành văn bản vừa được các nhà khoa học phát triển, mở ra cơ hội cho những người mất khả năng giao tiếp vật lý sau khi mắc đột quỵ, bại liệt hoặc các bệnh thoái hóa khác.
Bộ giải mã ngữ nghĩa được các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Texas đào tạo dựa trên hàng chục giờ dữ liệu hoạt động của não bộ từ những tình nguyện viên, được thu thập trong máy quét fMRI. (Ảnh: Đại học Texas)
Bộ giải mã ngữ nghĩa được các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Texas đào tạo dựa trên hàng chục giờ dữ liệu hoạt động của não bộ từ những tình nguyện viên, được thu thập trong máy quét fMRI. (Ảnh: Đại học Texas)

Mới đây, các nhà khoa học tại Đại học Texas (Mỹ) đã phát triển một hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) không xâm lấn tập trung vào việc “dịch” hoạt động não bộ con người thành một luồng văn bản.

Theo nghiên cứu đã được bình duyệt và xuất bản trên tạp chí Nature Neuroscience ngày 1/5 vừa qua, hệ thống AI này được gọi là bộ giải mã ngữ nghĩa, và mục tiêu mà nó hướng đến là đem lại lợi ích cho những người bệnh mất khả năng giao tiếp vật lý.

Trong quá trình phát triển hệ thống, các nhà khoa học đã sử dụng mô hình học sâu Transformer, vốn được dùng chủ yếu ở lĩnh vực xử lý ngôn ngữ tự nhiên và thị giác máy tính, tương tự những mô hình đứng đằng sau các chatbot AI như Bard của Google hay ChatGPT của OpenAI.

Để đào tạo bộ giải mã, các tình nguyện viên tham gia nghiên cứu phải nằm nhiều giờ nghe podcast trong máy quét cộng hưởng từ chức năng (fMRI), thường được sử dụng để đo hoạt động của não bộ. Hệ thống AI này không yêu cầu bất kỳ phẫu thuật cấy ghép nào.

Sau khi được đào tạo, hệ thống có thể tạo ra một luồng văn bản khi tình nguyện viên đang nghe hoặc tưởng tượng về kể một câu chuyện mới. Văn bản thu được không phải là một bản chép lại chính xác, mà các nhà nghiên cứu đã thiết kế nó với mục đích ghi lại những suy nghĩ hoặc ý tưởng tổng thể.

Thành viên nhóm nghiên cứu chuẩn bị thu thập dữ liệu hoạt động não bộ của tình nguyện viên thông qua máy quét fRMI. (Ảnh: Đại học Texas)

Thành viên nhóm nghiên cứu chuẩn bị thu thập dữ liệu hoạt động não bộ của tình nguyện viên thông qua máy quét fRMI. (Ảnh: Đại học Texas)

Theo một thông cáo báo chí, hệ thống AI của nhóm nghiên cứu đã tạo ra văn bản sát hoặc chính xác với ý nghĩa dự định của các từ gốc của tình nguyện viên chỉ trong khoảng một nửa thời gian.

Chẳng hạn, khi một người tham gia nghe thấy những từ “Tôi chưa có bằng lái xe” trong một cuộc thử nghiệm, thì những suy nghĩ này được hệ thống chuyển thành đoạn văn bản: “Cô ấy thậm chí còn chưa bắt đầu học lái xe”.

Các tình nguyện viên cũng được yêu cầu xem 4 video không có âm thanh ở trong máy quét fRMI và hệ thống AI có thể mô tả chính xác một số sự kiện từ những video đó.

“Đối với một phương pháp không xâm lấn, đây là một bước tiến thực sự so với những gì đã được thực hiện trước đây, vốn thường là những từ đơn hoặc câu ngắn. Chúng tôi đang có được mô hình giải mã ngôn ngữ liên tục trong thời gian dài với những ý tưởng phức tạp”, ông Alexander Huth, một trong những người dẫn đầu nhóm nghiên cứu, chia sẻ.

Bộ giải mã ngữ nghĩa hiện không khả dụng ngoài môi trường phòng thí nghiệm vì nó phụ thuộc vào máy quét fMRI. Nhưng các nhà khoa học tin rằng, trong tương lai hệ thống AI này cuối cùng sẽ sử dụng được thông qua các hệ thống “dịch” hoạt động của não bộ di động hơn.

Nhóm nghiên cứu cho biết đã nộp hồ sơ xin cấp bằng sáng chế theo Hiệp ước Hợp tác sáng chế (PCT) cho công trình này.

Có thể bạn quan tâm

Giải thưởng Chính VinFuture 2025 đã được trao cho Tiến sĩ Douglas R Lowy, Tiến sĩ John T Schiller, Tiến sĩ Aimée R Kreimer và Giáo sư Maura Gillison – Vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Công nghệ đột phá: Một liều vaccine phòng nhiều bệnh ung thư

HPV không chỉ gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, mà còn gây ra các bệnh nguy hiểm khác như ung thư hậu môn, cũng như các bệnh ảnh hưởng đến nam giới. Thành tựu nghiên cứu vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra đã và đang giúp thế giới giải quyết các vấn đề của toàn nhân loại.

Bên lề Đại hội, các đại biểu tham quan gian hàng của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco).

Doanh nghiệp khoa học-công nghệ: Củng cố nội lực để bứt phá

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức, với những đột phá mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, cộng đồng doanh nghiệp khoa học-công nghệ đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới tư duy, tái cấu trúc nguồn lực và đầu tư chiều sâu để tạo ra năng lực cạnh tranh mới.

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo không chỉ là khung pháp lý cho một công nghệ mới mà là bước đi chiến lược giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số. Khi được ban hành, luật sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn nhân văn và hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả trao đổi tại Diễn đàn. (Ảnh: Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài)

Thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, kinh tế xanh và chuyển đổi số vì tương lai bền vững

Diễn đàn Tây Australia -Việt Nam “Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ vì tương lai bền vững” là cơ hội để lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam và Australia chia sẻ tầm nhìn, tăng cường hiểu biết và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

Đại biểu tham dự hội thảo.

Vĩnh Long: Phối hợp chuyển giao ứng dụng khoa học-công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội

Chiều 4/12, Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ tại miền nam phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ Vĩnh Long tổ chức Hội thảo với chủ đề “Phối hợp giữa Bộ Chủ trì Chương trình Khoa học-công nghệ cấp quốc gia với các địa phương trong chuyển giao ứng dụng kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển kinh tế- xã hội khu vực phía nam”.

Ảnh minh họa.

Cảnh báo chiến dịch ‘Hanoi Thief’ tấn công mạng doanh nghiệp Việt Nam

Hàng loạt email giả mạo hồ sơ xin việc, đính kèm tệp “Le Xuan Son CV.zip”, được gửi đến các doanh nghiệp lớn, nhỏ tại Việt Nam. Đây là lớp vỏ ngụy trang cho chiến dịch tấn công mạng mang tên Hanoi Thief, với mục tiêu xâm nhập mạng nội bộ, chiếm quyền hệ thống và đánh cắp dữ liệu khách hàng, bí mật doanh nghiệp.

Toàn cảnh tọa đàm.

Những nghiên cứu mới hỗ trợ ngành nông nghiệp giảm phát thải, chăn nuôi bền vững

Các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gene, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vừa được giới thiệu tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm”.