Khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi

Thời gian qua, tỉnh Trà Vinh được Trung ương đầu tư hoàn thiện hạ tầng thủy lợi, ngăn mặn, trữ ngọt cho hàng trăm nghìn héc-ta đất nông nghiệp, đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt của người dân. Trà Vinh đang tham gia triển khai thí điểm mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp nhằm thích ứng với điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, hạn, mặn ngày càng gay gắt…
Cống thủy lợi Láng Thé phía sông Cổ Chiên, ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ sản xuất trong mùa khô 2023-2024 tại Trà Vinh.
Cống thủy lợi Láng Thé phía sông Cổ Chiên, ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ sản xuất trong mùa khô 2023-2024 tại Trà Vinh.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh, mùa khô 2023-2024, tỉnh đã chủ động ứng phó với hạn, mặn nhờ phát huy hiệu quả hệ thống công trình thủy lợi thuộc các dự án ngọt hóa những vùng đất phèn, mặn. Trong đó, dự án thủy lợi Tầm Phương được hoàn thành năm 1989 với nhiều hạng mục công trình quan trọng đã phát huy tốt hiệu quả. Dự án đã đào mới bốn kênh cấp I, gồm: Tầm Phương, Thanh Nguyên, Bắc Phèn, Ô Xây dài gần 25 km; đào 49 kênh cấp II tổng chiều dài 77,9 km, lắp đặt 44 cống thủy lợi cấp II và đào 354 kênh cấp III, lắp đặt 354 cống thủy lợi cấp III.

Trước đây, phần lớn diện tích lúa của huyện Châu Thành chỉ sản xuất được hai vụ mỗi năm, năng suất bấp bênh. Các công trình thuộc dự án thủy lợi Tầm Phương đã tiếp ngọt, rửa phèn, mặn cho 7.000 ha đất nông nghiệp tại các xã Thanh Mỹ, Lương Hòa A, một phần diện tích các xã Mỹ Chánh, Đa Lộc của huyện Châu Thành. Hiện, 100% diện tích hưởng lợi vùng dự án đã canh tác ba vụ lúa/năm, năng suất bình quân khoảng 5,5 tấn/ha/vụ.

Còn hệ thống công trình thủy lợi Nam Măng Thít, thuộc dự án phát triển thủy lợi, giao thông Đồng bằng sông Cửu Long, có 80% các hạng mục công trình được triển khai tại tỉnh Trà Vinh. Vùng hưởng lợi dự án bao gồm các huyện Càng Long, Cầu Kè, Tiểu Cần, Châu Thành, Cầu Ngang, Trà Cú, Duyên Hải và thành phố Trà Vinh. Dự án tiếp ngọt từ sông Măng Thít qua kênh Trà Ngoa để cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất cho toàn bộ vùng hưởng lợi; đồng thời, tiếp ngọt cho kênh 3 tháng 2, bảo đảm nguồn nước cho vùng ven biển Trà Cú, Cầu Ngang, Duyên Hải.

Theo đó, Trà Vinh đã được đầu tư xây dựng 30 cống thủy lợi cấp I, cấp II, 50 km đê bao, 60 cầu bê-tông nằm trên trục các tuyến đê và 200 km kênh cấp II. Hệ thống cống thủy lợi nằm trên tuyến đê bao ngăn mặn phía sông Cổ Chiên gồm Bến Chùa, Thâu Râu, Vinh Kim, Ngãi Hiệp, Láng Thé, Cái Hóp; phía sông Hậu gồm các cống La Bang, Trà Cú, Cần Chông, Chông Văn, Rạch Rum, Bông Bót. Hệ thống công trình thủy lợi Nam Măng Thít đáp ứng được nhu cầu ngăn mặn, trữ ngọt, phục vụ sản xuất hàng trăm nghìn héc-ta đất nông nghiệp của tỉnh…

Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi Trà Vinh Lê Phước Dũng cho biết, mùa khô 2023-2024, công ty vận hành linh hoạt hệ thống cống ngăn mặn, tăng cường trữ ngọt, tiếp ngọt cho các huyện Duyên Hải, Cầu Ngang. Hệ thống kênh, rạch trong nội đồng đạt cao trình 0,5m, đủ nước ngọt phục vụ sản xuất cho hơn 22.000 ha lúa đông xuân vùng khắc nghiệt về nguồn nước tưới.

Tháng 8/2022, dự án Trạm bơm kênh 3 tháng 2, tỉnh Trà Vinh với tổng mức đầu tư 224 tỷ đồng được đưa vào khai thác. Công trình cung cấp nguồn nước ngọt cho khoảng 25.936 ha đất sản xuất nông nghiệp thuộc các huyện Tiểu Cần, Châu Thành, Cầu Ngang, Trà Cú, Duyên Hải và thị xã Duyên Hải theo hướng đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi; đồng thời, cung cấp nguồn nước ngọt phục vụ các nhà máy nhiệt điện Duyên Hải, Khu kinh tế Định An, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh...

Tham gia đề án một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, vụ lúa hè thu 2024, Trà Vinh là một trong năm tỉnh của khu vực đồng bằng sông Cửu Long được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chọn triển khai thí điểm thực hiện mô hình. Theo đó, tổng diện tích tham gia đề án của tỉnh Trà Vinh là 650 ha với hai tiểu vùng sản xuất gồm phía đông của Quốc lộ 53 là 250 ha, canh tác hai vụ lúa/năm; phía tây của Quốc lộ 53 là 400 ha, canh tác ba vụ lúa/năm.

Cuối tháng 3/2024, trong đợt khảo sát, định vị mô hình tại Hợp tác xã Nông nghiệp Phước Hảo, xã Phước Hảo, huyện Châu Thành, đơn vị được chọn tham gia thí điểm đề án tại tỉnh Trà Vinh, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Văn Trịnh, Viện trưởng Viện Môi trường nông nghiệp lưu ý các thành viên của hợp tác xã cần áp dụng quy trình tưới khô xen kẽ, “1 phải, 5 giảm”; đồng thời, phải chủ động quản lý nước cho ruộng lúa. Giai đoạn 30 ngày đầu, ruộng ngập nước sẽ phát thải khí cao do phân hủy các chất hữu cơ; sau vụ lúa, quá trình vùi rơm rạ phải thực hiện trước và trong thời gian 30 ngày.

Nếu không chủ động quản lý nước trong quá trình canh tác lúa sẽ khó kiểm soát quá trình phân hủy các chất hữu cơ, rơm, cỏ mục; trong đó, phát thải chủ yếu là khí metan, khoảng 200 kg/ha và khí này thải ra cao gấp 28 lần so với khí carbonic-oxy khi phát thải trong ruộng lúa. Mặc dù lượng khí metan thải ra trong sản xuất lúa rất thấp nhưng tác động về môi trường lại cao gấp 260 lần so với khí carbonic-oxy…

Có thể bạn quan tâm

Màu xanh của các loại cây rau, trong đó có lục bình bên dòng sông Cái Lớn, đoạn qua TP Cần Thơ.

Sinh kế từ lục bình

Cái Lớn, Cái Bé (tỉnh An Giang) là dòng sông cặp đôi duy nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây, người dân bền bỉ bám đất, bám sông để mưu sinh đầy sáng tạo, trong đó có nghề đan lục bình đem lại thu nhập ổn định và cuộc sống bình yên.

Sạt lở nhấn chìm nhiều nhà dân xuống sông Hậu.

Nỗi lo lắng sạt lở ở cù lao

Trên địa bàn xã Mỹ Hòa Hưng, tỉnh An Giang gần đây xảy ra nhiều vụ sạt lở, sụp lún đất ven bờ sông Hậu với diễn biến nhanh và phức tạp, ảnh hưởng đời sống, tài sản và sinh hoạt của nhiều hộ dân.

Chính quyền và nhân dân khắc phục sự cố vỡ một đoạn cồn Sơn của thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ mùa màng trước triều cường lịch sử

Mùa nước nổi năm nay kết hợp triều cường và mưa lớn gây thiệt hại lớn đến đời sống cũng như sản xuất của người dân Đồng bằng sông Cửu Long. Tại nhiều nơi, chính quyền địa phương và nhân dân đã cùng nhau đồng tâm, hợp sức chống chọi với mực nước dâng cao, bảo vệ thành công mùa màng và sinh kế.

Mô hình trồng sen mùa nước nổi tại xã Tân Hòa, thành phố Cần Thơ.

Lan tỏa mô hình sản xuất “thuận thiên”

Sau khi Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai, nhiều nông dân ở thành phố Cần Thơ đã thay đổi cách nghĩ, cách làm. Thay vì chống lại tự nhiên, họ chọn cách thuận theo quy luật đất - nước - mùa vụ để canh tác hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Vườn rau đọt choại nhìn từ trên cao.

Đặc sản độc đáo đất miền Tây

Rau choại từ một loại dây hoang dại ở rừng tràm, rừng dừa nước nay trở thành đặc sản được săn tìm, giúp nhiều hộ dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Theo nhiều nông dân, dây choại có sức sống dẻo dai, thích ứng với mọi điều kiện thời tiết.

Tuyến đê biển quốc gia đoạn đi qua ấp Giồng Bàn, xã Long Vĩnh bị sạt lở chân đê, dài 70m.

Khắc phục sạt lở ven sông, bờ biển

Thời gian qua, tình trạng sạt lở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long diễn biến phức tạp, gây thiệt hại sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến sinh kế của nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc Hợp tác xã Trầu Vàng Vị Thủy chăm sóc vườn trầu của gia đình.

Nét đẹp hồn quê làng trầu Vị Thủy

Giữa nhịp sống hiện đại, nơi phố thị đang đổi thay từng ngày, vẫn còn đó làng trầu Vị Thủy (xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ) yên bình, mộc mạc với sắc xanh mướt mắt của những giàn trầu trải dài.

Nhiều ngôi nhà ở Đồng Tháp bị đổ sụp xuống sông do sạt lở.

Chủ động, linh hoạt ứng phó với biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước. Tuy nhiên, nơi đây luôn phải đối mặt nhiều thách thức do tác động của biến đổi khí hậu gây ra. Trước thực trạng này, các địa phương trong vùng có nhiều giải pháp nhằm hạn chế thiệt hại, thích ứng với điều kiện cực đoan của thiên nhiên.

Dự án Hạ tầng thiết yếu hỗ trợ phát triển vùng cây ăn trái hoa kiểng khu vực Mỏ Cày Bắc và Chợ Lách vừa hoàn thành đưa vào sử dụng.

Hoàn thiện hệ thống thủy lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế

Những năm gần đây, hệ thống thủy lợi tại khu vực các cù lao Minh, Bảo và An Hóa (Vĩnh Long) được đầu tư nhằm ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân. Nhờ vậy, nhiều “túi nước ngọt” được hình thành giúp tưới tiêu vườn cây ăn quả, ruộng lúa, hoa màu.

Nông dân Vĩnh Bình, tỉnh An Giang thu hoạch tôm càng xanh bán cho thương lái.

Xứ sở tôm càng xanh chuyển mình

Vĩnh Bình từng được ví như “rốn phèn” của vùng Miệt Thứ, tỉnh An Giang, với muôn vàn khó khăn. Ngày nay, địa phương này đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành một “xứ sở tôm càng xanh”.

Thành viên Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến kiểm tra lưới bao quanh vùng nuôi trữ cá.

Nuôi trữ cá kết hợp du lịch sinh thái mùa nước nổi

Khi nước lũ (mùa nước nổi) tràn đồng cũng là lúc bà con nông dân đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp triển khai thực hiện mô hình nuôi trữ cá trên đồng ruộng. Mô hình này vừa góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tránh kiểu đánh bắt tận diệt, vừa có lợi thế khai thác du lịch theo mùa.

Chế biến các sản phẩm từ dừa tại tỉnh Vĩnh Long đã tạo nhiều việc làm cho lao động nông thôn.

Vĩnh Long phát triển bền vững ngành dừa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long có diện tích dừa lớn nhất khu vực và cả nước với khoảng 120 nghìn ha, chiếm gần 50% diện tích của cả nước. Địa phương đang tập trung xây dựng vùng sản xuất tập trung có mã số vùng trồng để phục vụ chế biến và xuất khẩu dừa bền vững.

Hệ thống tưới nhỏ giọt do Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng sông Cửu Long chuyển giao tại phường Vĩnh Châu.

Giải pháp hiệu quả giảm nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm

Vĩnh Châu, thành phố Cần Thơ là nơi chuyên canh trồng hành tím lớn nhất cả nước, với diện tích gần 7.000 ha. Nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất ở đây chủ yếu khai thác từ mạch nước ngầm. Tuy nhiên, trước tác động của biến đổi khí hậu và việc khai thác quá mức, nguồn nước ngầm ngày càng suy giảm nghiêm trọng.

Hoạt động thả cá về tự nhiên nhằm đa dạng nguồn lợi thủy sản được tổ chức tại thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản

Thành phố Cần Thơ có nhiều ao, hồ, sông, rạch,... mang đến những lợi ích không nhỏ về nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, nạn đánh bắt trái phép,… nguồn thủy sản tại địa phương ít nhiều bị ảnh hưởng. Bảo vệ nguồn lợi, phát triển nuôi trồng thủy sản đang là việc được địa phương chú trọng.

Ông Lê Văn Sấm bên ao nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao

Hiệu quả từ ứng dụng nuôi tôm công nghệ cao

Gần 20 năm theo nghề nuôi tôm, ông Lê Văn Sấm, (sinh năm 1958, ngụ xã Thạnh Hải, tỉnh Vĩnh Long) chuyển dần từ cách nuôi truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao thu lợi nhuận hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Ông đã hỗ trợ, giúp giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Ao Bà Om, phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long rợp bóng cây cổ thụ.

Trải nghiệm du lịch xanh, thân thiện môi trường

Những năm gần đây, tỉnh Vĩnh Long không ngừng phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch xanh, thân thiện môi trường. Nhiều sản phẩm mới lạ, hấp dẫn du khách trong nước và nước ngoài được hình thành, góp phần tạo động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương.

Lối vào khu dân cư khóm Sa Phô nằm dọc tuyến sông Cửa Lớn (thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) bị sạt lở làm hư hỏng.

Cà Mau ứng phó tình trạng sạt lở đất ven sông

Vào mùa mưa hằng năm, tình trạng sạt lở đất ven sông lại trở nên “nóng” tại nhiều địa phương vùng sông nước Cà Mau, gây bất an cho người dân, đe dọa đời sống, sản xuất và làm hư hỏng nhiều công trình hạ tầng.

Sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh tư liệu Vườn quốc gia Tràm Chim)

Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Tràm Chim

Sau một thời gian dài vắng bóng, sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng - đã chính thức quay trở lại Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, Đồng Tháp) để được nuôi dưỡng và phục hồi.

Thu hoạch lúa nhìn từ trên cao.

Hạt gạo miền Tây “chuyển mình”

Trong bối cảnh “ba biến”: biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng toàn cầu tác động ngày càng sâu sắc đến sản xuất nông nghiệp, ngành hàng lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện. Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh” do Chính phủ phê duyệt không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn là lời giải mang tính căn cơ cho bài toán sinh kế, môi trường và hội nhập. Trong hành trình này, nông dân và hợp tác xã chính là chủ thể trung tâm, là lực lượng quyết định thành, bại của đề án.
Sơ chế yến tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại, dịch vụ Trí Sơn.

Tiền Giang phát triển nghề nuôi chim yến

Tiền Giang là địa phương đứng thứ hai cả nước (sau Kiên Giang) về phát triển mô hình dẫn dụ và gây nuôi chim yến. Những năm gần đây, số lượng người nuôi tăng lên, nhưng sản lượng tổ yến giảm và đầu ra hạn chế đã gây không ít khó khăn. Việc nâng cao chất lượng và đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ là hướng đi cần thiết để nghề phát triển bền vững.
Khu vực xử lý nước thải tại trang trại nuôi tôm của Công ty TNHH nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền.

Hiệu quả từ mô hình nuôi tôm công nghệ cao

Tỉnh Tiền Giang có diện tích nuôi tôm hơn 8.000 ha; trong đó, nuôi thâm canh khoảng 3.000 ha, nuôi quảng canh cải tiến hơn 5.000 ha; sản lượng thu hoạch hằng năm ước đạt 21.000 tấn. Các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao không chỉ mang lại nguồn thu nhập bền vững cho người dân mà còn mở ra hướng đi mới cho một nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.
Một công trình điện gió ở Bạc Liêu.

Phát triển nguồn năng lượng sạch ở Bạc Liêu

Bạc Liêu là tỉnh tiên phong ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước trong việc xây dựng các dự án điện gió ngoài khơi. Đến nay, tỉnh đã thu hút các doanh nghiệp trong, ngoài nước đầu tư phát triển 10 dự án điện gió và một dự án điện khí. Năm 2024, tổng sản lượng điện các nguồn năng lượng sạch của tỉnh đã phát lên lưới điện là 1.436,2 triệu kWh, mở ra bước phát triển mới về năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của địa phương và nhiều tỉnh trong khu vực...