Gỡ nút thắt vấn đề hạt nhân Iran

Iran và Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) vừa ký thỏa thuận nối lại hợp tác, cho phép các thanh sát viên IAEA trở lại quốc gia Hồi giáo làm nhiệm vụ. Giới quan sát quốc tế thở phào nhẹ nhõm bởi vấn đề hạt nhân Iran, vốn bế tắc kéo dài, đã tìm thấy “ánh sáng cuối đường hầm”.

Nhân viên kỹ thuật Iran làm việc bên trong cơ sở hạt nhân Isfahan, nằm cách thủ đô Tehran khoảng 420km về phía Nam. (Ảnh: The Times of Israel/TTXVN)
Nhân viên kỹ thuật Iran làm việc bên trong cơ sở hạt nhân Isfahan, nằm cách thủ đô Tehran khoảng 420km về phía Nam. (Ảnh: The Times of Israel/TTXVN)

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi và Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi đã trực tiếp ký thỏa thuận nối lại hợp tác song phương, vốn bị đóng băng sau các vụ tấn công của Israel và Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Lễ ký thỏa thuận giữa Iran và IAEA được tổ chức tại Cairo, dưới sự trung gian của Ai Cập.

Phát biểu sau lễ ký, Bộ trưởng Araghchi bày tỏ hy vọng IAEA sẽ thực hiện có trách nhiệm các nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận hợp tác mới. Người đứng đầu ngành ngoại giao Iran bày tỏ hài lòng về việc thỏa thuận hợp tác với IAEA có tính đến yêu cầu của hai bên về các vấn đề an ninh.

Về phía IAEA, Tổng Giám đốc Grossi vui mừng xác nhận về thỏa thuận trên, cho biết hai bên đã nhất trí nối lại hoạt động thanh sát ở Iran, nhấn mạnh đây là một bước đi quan trọng.

Tuy nhiên, “trái ngọt” này không chỉ là thành quả của Iran và IAEA, mà còn có công vun trồng của cộng đồng quốc tế, trong đó có nước trung gian Ai Cập và nhóm E3, gồm ba nước châu Âu là Anh, Pháp và Đức.

Hợp tác giữa Iran và IAEA bị đóng băng kể từ đầu tháng 7 khi Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian ban hành sắc lệnh đình chỉ hợp tác với tổ chức này. Lý do là Tehran chỉ trích IAEA đã không hành động sau khi Mỹ và Israel tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng 6.

Kể từ đó đến nay, cánh cửa vào các cơ sở hạt nhân của Iran luôn khép chặt đối với các thanh sát viên của IAEA. Thậm chí, sự quay lưng của Tehran còn được nâng lên mức cao hơn khi Nhà nước Hồi giáo thông qua luật đình chỉ hợp tác với IAEA, quy định mọi hoạt động thanh sát phải được Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran phê chuẩn.

Iran từng tuyên bố sẽ nhượng bộ chấp nhận các giới hạn đối với chương trình hạt nhân và hoạt động làm giàu urani nếu được dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế. Bộ trưởng Araghchi khẳng định, Tehran sẵn sàng xây dựng một thỏa thuận thực tế và lâu dài có sự giám sát chặt chẽ và hạn chế làm giàu urani để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Tuyên bố của Iran được đưa ra nhằm gửi thông điệp đến nhóm E3, vốn đang rất tích cực thúc đẩy Tehran đàm phán về chương trình hạt nhân.

Tuy nhiên, nhóm E3 cũng gây sức ép mạnh mẽ với Iran nếu Tehran trì hoãn việc cho phép các thanh sát viên IAEA vào giám sát các cơ sở hạt nhân. Cuối tháng 8, nhóm E3 đã kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với quốc gia Hồi giáo, nhưng vẫn để ngỏ cho Iran thời hạn một tháng để đàm phán.

Thỏa thuận hạt nhân lịch sử năm 2015 với Nhóm P5+1 (gồm 5 nước Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức), được ký dưới thời Tổng thống Mỹ Barack Obama, đã giúp Iran dỡ bỏ các lệnh trừng phạt khắc nghiệt. Tuy nhiên, chỉ ba năm sau, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đơn phương rút Washington khỏi thỏa thuận và tái áp đặt trừng phạt Iran, bao gồm cả các nước mua dầu mỏ của Iran.

Sau nhiều lần đàm phán bất thành, Iran quyết định thu hẹp cam kết và dần nối lại hoạt động làm giàu urani khiến vấn đề hạt nhân của Tehran rơi vào bế tắc. Trước việc các nước phương Tây lo ngại Iran đang tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân, quốc gia Hồi giáo một mực bác bỏ, khẳng định chương trình hạt nhân của mình hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự.

Lễ ký thỏa thuận hợp tác giữa Iran và IAEA đã chấm dứt các vòng đàm phán kéo dài, cũng như các chỉ trích lẫn nhau, các điều kiện tiên quyết và sức ép không ngừng được gia tăng đối với mỗi bên. Về phía IAEA, cánh cửa dẫn tới các cơ sở hạt nhân của Iran lại rộng mở với các thanh sát viên quốc tế. Đối với Iran, Nhà nước Hồi giáo tháo gỡ được các “quả bom” trừng phạt đang treo lơ lửng trên đầu người dân nước này.

Có thể bạn quan tâm

(Ảnh: NGUYỄN AN/TTXVN)

Biển, hiệp ước và tương lai

Hiệp ước Địa Trung Hải: Một biển, Một hiệp ước, Một tương lai” vừa chính thức ra mắt, đánh dấu bước tiến lịch sử trong quan hệ giữa Liên minh châu Âu (EU) và các nước phía nam Địa Trung Hải. Hiệp ước được xem là nền tảng quan trọng để kiến tạo một không gian Địa Trung Hải gắn kết, hòa bình và thịnh vượng.

Người dân Palestine tại Dải Gaza. (Ảnh: THX/TTXVN)

Xung đột tại Dải Gaza: Hy vọng mong manh

Kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất từng nhen lên hy vọng về chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn hai năm qua tại Dải Gaza. Thế nhưng, bất chấp những nỗ lực thúc đẩy của cộng đồng quốc tế, kế hoạch này đang bị bao phủ bởi một màn sương mù nghi kị do những mâu thuẫn về lợi ích chính trị và sự thiếu lòng tin giữa các bên.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Tân Hoa xã)

Mối lo “bong bóng AI”

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển mạnh mẽ, là nhân tố quan trọng định hình bản đồ công nghệ toàn cầu. Khi “cơn sốt” AI ngày càng tăng nhiệt và chưa có dấu hiệu dừng lại, giới công nghệ đang bùng lên cuộc tranh luận: Liệu giá trị của thị trường AI có đang bị thổi phồng quá mức, trở thành “bong bóng” có thể vỡ bất cứ lúc nào?

(Ảnh minh họa: Tân hoa xã)

Hệ lụy từ dân số già

Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) vừa công bố báo cáo hằng năm, qua đó khuyến cáo nhiều quốc gia cần nhanh chóng hành động để ngăn chặn đà tăng trưởng dân số chậm lại gây tổn hại nghiêm trọng triển vọng kinh tế dài hạn. Dân số già hóa cũng gây nhiều hệ lụy xã hội phức tạp.

Châu Âu đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo. (Ảnh minh họa)

Châu Âu cần tăng sức đề kháng

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cảnh báo, "lục địa già" đang ngày càng dễ tổn thương trước các cú sốc như thuế quan của Mỹ, đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo (AI).

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng làm việc với Cố vấn đối ngoại của Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Veronika Musilova. Ảnh: Hương Giang. (Ảnh: Phóng viên TTXVN tại Bỉ)

Kết nối khu vực vì sự thịnh vượng chung

Với chủ đề “Cùng nhau kiến tạo một tương lai vững mạnh, thịnh vượng và an toàn”, Diễn đàn Bộ trưởng Liên minh châu Âu (EU)-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương lần thứ 4 đã khai mạc tại thủ đô Brussels, Bỉ.

Ảnh https://cop30.br.

COP30 - Phép thử về tinh thần đoàn kết

Hội nghị lần thứ 30 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về (COP30) tại Belem, Brazil đang bước vào giai đoạn cam go nhất, với những cuộc đàm phán đến đêm muộn để tháo gỡ khó khăn. 

Trụ sở Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) châu Phi tại Addis Ababa, Ethiopia. (Ảnh: Tân Hoa xã)

Châu Phi oằn mình đối phó những khó khăn chồng chất

Châu Phi đang căng mình chống chọi với dịch tả và sốt xuất huyết bùng phát tồi tệ nhất 25 năm qua. Sự oằn mình chống đỡ của Lục địa đen lại càng thêm khó trong bối cảnh ngành y tế toàn cầu rơi vào trạng thái tài chính ngày càng eo hẹp do bị cắt nguồn tài trợ.

Các nhà ngoại giao G7 nhóm họp tại Canada. Ảnh: G7

Mùa đông khắc nghiệt ở Ukraine

Một mùa đông lạnh giá, khắc nghiệt về nhiều mặt đang chờ Ukraine ở phía trước. Hệ thống sưởi ấm bị gián đoạn nghiêm trọng do giao tranh; ngọn lửa đoàn kết mà phương Tây dành cho Ukraine cũng có tín hiệu dần nguội với những tranh cãi quyết liệt chung quanh kế hoạch hỗ trợ tài chính cho Kiev.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz phát biểu trong một cuộc họp báo ở Berlin. Ảnh: THX/TTXVN

Nền kinh tế Đức đứng trước ngã rẽ đầy thử thách

Hội đồng các chuyên gia Đức vừa công bố báo cáo thường niên 2025, với những đánh giá mang tính cảnh báo về triển vọng không mấy sáng sủa của nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Theo đó, các gói kích thích và quỹ đầu tư khổng lồ chưa phát huy hiệu quả để đưa kinh tế Đức thoát khỏi khủng hoảng.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì sự đoàn kết của khu vực Mỹ Latinh và Caribe, đồng thời nhận định đây là thời điểm thích hợp để thảo luận về chủ đề này tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ IX của Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC). (Ảnh: TTXVN)

CELAC-EU: Khẳng định cam kết hợp tác lâu dài

Hội nghị thượng đỉnh lần thứ tư giữa Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latin và Caribe (CELAC) với Liên minh châu Âu (EU), diễn ra tại Colombia, được kỳ vọng thúc đẩy cam kết về “bộ ba chuyển đổi” gồm năng lượng-kỹ thuật số-môi trường, nhằm thiết lập lộ trình hợp tác cho hai năm tiếp theo giữa hai khu vực.

Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. (Ảnh tư liệu: AA/TTXVN)

Hội đồng Bảo an dỡ bỏ lệnh trừng phạt với Tổng thống lâm thời Syria: Tấm thẻ thông hành

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vừa thông qua nghị quyết do Mỹ soạn thảo về dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. Quyết định của tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh giúp Tổng thống Syria kịp thời có “tấm thẻ thông hành” cho chuyến công du tới Nhà trắng trong tuần này.

(Ảnh minh họa)

Báo động chảy máu chất xám

Nhiều quốc gia trên thế giới sẵn sàng mời gọi đội ngũ y tế từ các nước nghèo với mức lương hấp dẫn. Hàn Quốc là một trong những nước có nhiều chuyên gia giỏi ở lĩnh vực khoa học, công nghệ ra đi tìm “chân trời mới”. Thực trạng này đang làm dấy lên mối lo ngại chảy máu chất xám lĩnh vực y tế và khoa học, công nghệ toàn cầu.

Người dân lấy nước uống để giải nhiệt trong ngày nắng nóng tại Rome, Italy. (Ảnh: THX/TTXVN)

Mục tiêu khí hậu của EU

Mục tiêu khí hậu 2040 của EU được xem là bước ngoặt trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu toàn cầu, khẳng định cam kết của châu Âu đối với thế giới là chủ động, hợp tác, hướng tới một tương lai hài hòa giữa phát triển và bảo vệ hành tinh chung.

Đoàn xe chở hàng viện trợ nhân đạo tại Deir al-Balah, miền trung Dải Gaza. (Ảnh: THX/TTXVN)

Bảo vệ nền tảng sinh tồn

Ngày quốc tế phòng, chống khai thác môi trường trong chiến tranh và xung đột vũ trang 6/11 năm nay tiếp tục là dịp để thế giới nâng cao nhận thức về những tác động của chiến tranh và xung đột đối với môi trường.

Quang cảnh tại các gian hàng trưng bày tại Tuần lễ Năng lượng Nga. (Ảnh: THÙY VÂN)

Huyết mạch của nền kinh tế

Cùng với sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) và phương tiện giao thông “xanh”, nhu cầu về điện trên toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng. Việc cung ứng đủ nguồn điện đã trở thành nhiệm vụ then chốt để các nước hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng.