Cột mốc văn hóa nơi địa đầu Đông Bắc

Nằm ở ven biển Trà Cổ, đình Bình Ngọc, phường Móng Cái 1, tỉnh Quảng Ninh mang đậm phong cách kiến trúc truyền thống Việt; là địa chỉ tín ngưỡng, tâm linh, ghi dấu quá trình khai ấp, lập làng của người dân nơi đây. Ngôi đình được ví như cột mốc văn hóa nơi địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc.

Rước kiệu trong lễ hội đình Bình Ngọc, phường Móng Cái 1.
Rước kiệu trong lễ hội đình Bình Ngọc, phường Móng Cái 1.

Sử sách ghi lại, đình Bình Ngọc được gọi theo tên đơn vị hành chính của xã Bình Ngọc xưa kia thuộc xã Trà Cổ. Năm 1910, dưới thời vua Duy Tân, xã Trà Cổ được chia tách thành hai đơn vị hành chính là xã Trà Cổ và xã Bình Ngọc, từ đó nhân dân Bình Ngọc rước chân hương của các vị thành hoàng ở đình Trà Cổ về xây dựng đình để thờ cúng Thành hoàng và được đặt tên theo tên gọi của xã là đình Bình Ngọc.

Ban đầu, đình có kiến trúc chữ Đinh gồm 5 gian, cấu kiện nội thất bái đường gồm 12 cây cột cái to, vững chắc, sơn son thếp vàng và 12 cây cột quân, các cột đều bằng gỗ lim, kê trên tảng đá, trên bờ nóc đắp lưỡng long chầu nhật, mái lợp mũi hài thời Nguyễn.

Đình là nơi thờ Thành hoàng làng và các vị tiền nhân có công khai phá, mở mang giữ gìn bờ cõi, gồm hai vị nhân thần là Không Lộ và Giác Hải; các vị nhiên thần gồm Bạch Điểm Tước, Nhân Minh, Huyền Quốc, Quảng Trạch, Ngọc Sơn. Đình còn là trung tâm sinh hoạt chính trị, văn hóa của cộng đồng dân cư.

Đến các năm 1968 và 1972 do chiến tranh và sự khắc nghiệt của thiên nhiên, ngôi đình đã bị tàn phá. Trải qua thăng trầm của lịch sử, đình bị hư hỏng nhưng các di vật cổ có giá trị về văn hóa nghệ thuật vẫn được nhân dân gìn giữ, trân trọng.

Năm 2016, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh phê duyệt dự án khôi phục di tích đình Bình Ngọc; đến năm 2019 ngôi đình được xây dựng xong đúng tại vị trí trước đây, trở thành nơi thờ cúng vị Thành hoàng làng có công khai hoang, mở mang bờ cõi và là nơi sinh hoạt tín ngưỡng văn hóa của người dân Bình Ngọc.

Năm 2020, đình Bình Ngọc vinh dự được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Móng Cái 1 Đỗ Văn Tuấn cho biết: “Ngôi đình được ví là cột mốc văn hóa nơi địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc, là chứng nhân lịch sử gắn liền quá trình chinh phục tự nhiên, khai phá vùng đất biên ải, khẳng định công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm, gìn giữ bờ cõi của các thế hệ cha ông và là niềm tự hào của các thế hệ người dân nơi đây”.

Hằng năm, Lễ hội đình Bình Ngọc được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày 30/5 đến 2/6 âm lịch với nhiều nghi lễ truyền thống được truyền lại, tiêu biểu như trong chính hội làng tổ chức đám rước thần. Dọc hai bên đường đám rước đi qua, các gia đình bày các mâm quả, sản vật biển như tôm, cua...; thắp hương thành kính để tỏ lòng biết ơn trời đất, thần linh và tổ tiên năm qua đã phù hộ cho mạnh khỏe, cuộc sống ấm no, đi khơi đánh bắt được nhiều tôm cá.

Trong những ngày diễn ra lễ hội sẽ tổ chức Thi Ông Voi, các chương trình văn hóa văn nghệ, trò chơi dân gian thể hiện sâu sắc tinh thần quần tụ làng xã. Tất cả tạo nên nét đặc sắc riêng có của cư dân miền biên viễn, thể hiện sự tôn kính các Thành hoàng làng, tri ân tổ tiên, thể hiện ý thức trách nhiệm của người dân trong việc tham gia xây dựng, bảo vệ quê hương nơi địa đầu Tổ quốc và gửi gắm khát vọng lao động, sản xuất mang lại ấm no, hạnh phúc.

Anh Đinh Nghĩa Bình ở xã Hải Sơn nhận xét: “Lễ hội đình Bình Ngọc mang đậm bản sắc văn hóa và nét đặc sắc, độc đáo của con người, vùng đất nơi địa đầu đông bắc Tổ quốc; có sức lan tỏa rộng lớn, quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội nói riêng và các nét đẹp văn hóa của phường Móng Cái 1 nói chung đến với du khách trong nước và quốc tế”.

Cùng với lễ hội, không gian đình Bình Ngọc còn là địa điểm tổ chức lễ tưởng nhớ công ơn tổ tiên vào ngày hội chọi trâu Đồ Sơn hằng năm vì một lẽ đơn giản “Người Trà Cổ, tổ Đồ Sơn”; là nơi tổ chức lễ hội gói bánh chưng xuân đặc sắc và nhiều hoạt động văn hóa, tín ngưỡng khác.

Có thể bạn quan tâm

Phía trước chùa Chuông.

Khám phá “Phố Hiến đệ nhất danh thắng” chùa Chuông

Là một trong 17 di tích trọng điểm của Khu di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến (tỉnh Hưng Yên), chùa Chuông nằm tại khu phố Nhân Dục, phường Hiến Nam trở thành điểm dừng chân quen thuộc của du khách yêu di sản. Ngôi chùa cổ với kiến trúc đặc sắc trong đó hình tượng quả chuông màu vàng gắn trên mái ngói tạo nên dấu ấn riêng.

Chiếu cói An Vũ dày, mềm, dẻo rất được khách hàng ưa chuộng.

Giữ nghề chiếu cói

Làng nghề dệt chiếu cói truyền thống ở An Vũ (xã Phụ Dực, tỉnh Hưng Yên) có lịch sử từ lâu đời. Dù có lúc thăng trầm nhưng đến nay, nghề dệt chiếu vẫn được duy trì, gắn liền với đời sống kinh tế và văn hóa của làng nghề.

Chương trình văn nghệ đặc sắc tại lễ khai mạc Hội mùa vàng Lục Hồn 2025.

Mùa vàng ở Lục Hồn

Vào dịp cuối thu, khi các bản làng vùng cao ở xã Lục Hồn (Quảng Ninh) rực rỡ sắc vàng của lúa chín rộ trên những thửa ruộng bậc thang, đồng bào các dân tộc nơi đây lại tất bật vào vụ gặt lúa, phơi thóc, chuẩn bị cho lễ mừng cơm mới.

Diễn xướng hội quân trên sông Lục Đầu khơi dậy hào khí Đông A và tinh thần quật cường của quân dân Đại Việt.

Hào khí Đông A trên sông Lục Đầu

Diễn xướng hội quân trên sông Lục Đầu là điểm nhấn của Lễ hội mùa thu Côn Sơn-Kiếp Bạc. Nghi thức không chỉ tái hiện hào khí Đông A trong buổi hội quân lịch sử, mà còn khơi dậy niềm tự hào, hun đúc tình yêu quê hương, đất nước và nhắc nhớ hôm nay về sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân.

Nhà lưu niệm thơ Tú Xương, điểm tham quan hấp dẫn của du khách và người dân địa phương.

Tự hào miền đất hiếu học Vị Hoàng

Làng Vị Hoàng xưa (nay là làng Vị Xuyên thuộc phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình) vốn là ngôi làng cổ gắn với nhiều sự kiện thời Trần. Vị Hoàng nổi tiếng bởi “đất Tiến sĩ, đất Tam nguyên”, góp phần làm rạng danh truyền thống hiếu học lâu đời.

Trình diễn múa rối cạn chầu Thánh. (Ảnh NGỌC SƠN)

Độc đáo trình diễn múa rối cạn

Múa rối cạn là hoạt động nghệ thuật trình diễn dân gian độc đáo tại Lễ hội chùa Đại Bi, xã Nam Giang, tỉnh Nam Định cũ (nay là tỉnh Ninh Bình).

Các bô lão trong làng tự hào giới thiệu về ngôi đình.

Nghệ thuật chạm gỗ đình Thổ Tang

Là một trong số ít những công trình kiến trúc dân gian cổ còn lưu giữ được gần như nguyên vẹn, đình Thổ Tang không chỉ là di tích quốc gia đặc biệt, mà còn là biểu tượng của bề dày lịch sử, chiều sâu văn hóa và tinh hoa mỹ thuật của vùng đất cổ Vĩnh Tường, tỉnh Phú Thọ.

Một tiết mục văn nghệ tại lễ kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống cách mạng Bồ Đề.

Phát huy truyền thống tiếng trống cách mạng Bồ Đề

Cách đây 95 năm, vào ngày 20/10/1930, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cuộc biểu tình lớn tại đình Triều Hội, xã Bồ Đề (tỉnh Hà Nam cũ) đã diễn ra, với sự tham gia của hàng ngàn cán bộ, đảng viên và nông dân đến từ các huyện Bình Lục, Lý Nhân, Mỹ Lộc và Duy Tiên (tỉnh Hà Nam cũ).

Nghi lễ rước kiệu tại lễ hội Đền Trần.

Gìn giữ mạch nguồn hào khí Đông A

Nhớ ngày “Tháng Tám giỗ cha, tháng Ba giỗ mẹ”, dòng người từ khắp nơi trở về dự lễ hội tại Khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia đặc biệt Đền Trần và Chùa Phổ Minh của vùng đất Thiên Trường xưa (nay là phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình).

Nghi lễ dâng hương tại Lễ Cáo yết mở hội tại Lễ hội mùa thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm 2025.

Nơi tỏa sáng tinh hoa văn hóa Việt

Côn Sơn-Kiếp Bạc là vùng đất địa linh của xứ Đông xưa. Qua các di vật khảo cổ tại khu di tích và khu vực chùa Thanh Mai, chùa Huyền Thiên… đã chứng minh một nền văn hóa phát triển rực rỡ trải dài qua nhiều thế kỷ, góp phần minh chứng cho sự tồn tại và phát triển của nền văn hóa Việt Nam qua nhiều thời kỳ lịch sử.

Người dân làng nghề Mão Cầu khâu nón thủ công.

Hồn quê qua nón lá Mão Cầu

Giữa nhịp sống hiện đại, hình ảnh những người phụ nữ cần mẫn chằm nón lá bên hiên nhà như điểm nhấn văn hóa, lưu giữ hồn quê ở thôn Mão Cầu, xã Hồng Quang, tỉnh Hưng Yên. Đây là một trong số ít địa phương vẫn giữ được nghề làm nón lá truyền thống.

Tòa tháp đất nung, bệ thờ đất nung được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Giá trị văn hóa di tích đền An Xá

Di tích đền An Xá được công nhận là di tích cấp quốc gia đặc biệt, mang trong mình rất nhiều giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể. Cùng với lễ hội truyền thống đặc sắc của làng An Xá, ngôi đền tạo nên một bức tranh đầy màu sắc truyền thống, bề dày lịch sử văn hóa của cộng đồng cư dân.

Khu trưng bày mô hình các điểm di sản và du lịch tỉnh Ninh Bình.

Dấu ấn tỉnh Ninh Bình tại Triển lãm thành tựu đất nước

Với chủ đề “Triển lãm thành tựu kinh tế-xã hội tỉnh Ninh Bình”, tỉnh Ninh Bình đã mang đến Triển lãm thành tựu đất nước một không gian trưng bày quy mô, phong phú và sáng tạo, qua đó giới thiệu, quảng bá đến du khách trong và ngoài nước hình ảnh một Ninh Bình tươi đẹp, giàu bản sắc, năng động và tràn đầy khát vọng.

Hơn 40 loài chim quần tụ, sinh sống tại Khu du lịch sinh thái Thung Nham, Ninh Bình.

Bảo tồn bền vững Vườn chim Thung Nham

Là một trong những vườn chim tự nhiên lớn nhất miền bắc, Vườn chim Thung Nham nằm trong Khu du lịch sinh thái Thung Nham, phường Nam Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách trong nước và quốc tế.

Cho đến nay, cỗ chay làng Lạng vẫn có đủ 3 đẳng cỗ gồm: cỗ cái ( 8 món), cỗ cơm (11 món) và cỗ nước (8 món).

Thi cỗ chay ở làng Lạng

Lễ hội xuân chùa Phúc Thắng và đền Thượng làng Lạng, xã Thư Trì (Hưng Yên) nổi tiếng với hội thi cỗ chay. Du khách đến vừa lễ Phật, Thánh, vãn cảnh chùa, tham gia trò vui, vừa được chiêm ngưỡng những mâm cỗ chay độc đáo, đặc sắc, hiếm thấy.

Hội thi cấy tại Lễ hội xuống đồng Hà Nam năm 2025.

Đặc sắc Lễ hội xuống đồng ở vùng đảo Hà Nam

Nhắc đến vùng đảo Hà Nam, phường Phong Cốc (Quảng Ninh) là nói đến một “miền di tích và lễ hội” với hệ thống di tích lịch sử, văn hóa, lễ hội truyền thống lớn vẫn được bảo tồn và phát huy những giá trị đặc sắc, riêng có cho đến ngày nay.

Một giá hầu đồng của phường hát văn tại Liên hoan diễn xướng hầu Thánh ở đền Sinh.

Giữ gìn di sản đền Sinh, đền Hóa

Trong quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vừa được UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới có cụm di tích đền Sinh, đền Hóa ở thôn An Mô, phường Trần Hưng Đạo, thành phố Hải Phòng.

Liền anh Dương Đức Thắng giới thiệu các kỷ vật của người quan họ với du khách.

Kết nối, lan tỏa mạch nguồn văn hóa quan họ

Phòng trưng bày hiện vật “Quan họ xưa và nay” tại Câu lạc bộ Quan họ thôn Hoài Trung (xã Liên Bão, tỉnh Bắc Ninh) với hàng trăm kỷ vật quý giá đã trở thành điểm đến, là nơi kết nối văn hóa, giáo dục truyền thống, gìn giữ các giá trị tinh thần của những người yêu quan họ.

Gian hàng giới thiệu tranh Đông Hồ tại sự kiện “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ”.

Kết nối di sản tranh dân gian Đông Hồ với thế giới

“Dù ai buôn bán trăm nghề/ Nhớ đến tháng chạp thì về buôn tranh”. Từ một làng tranh trên bến dưới thuyền xuất hiện vào thế kỷ 16, tranh dân gian Đông Hồ (phường Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) đang đứng trước nguy cơ mai một, cần được bảo vệ khẩn cấp.

Múa Bát Dật tại lễ hội truyền thống đền Lộng Khê. (Ảnh NGUYỄN TƯƠI)

Gìn giữ nghệ thuật truyền thống vùng Đồng bằng Bắc Bộ

Trải qua hằng trăm năm hình thành và phát triển, cùng với tên đất, tên người, những làn điệu múa, hát truyền thống như mạch nguồn vẫn âm thầm chảy trong đời sống làng quê. Đến nay, nhiều địa phương thuộc tỉnh Hưng Yên vẫn bảo tồn và phát huy những tinh hoa nghệ thuật dân tộc thấm đẫm cái chất, cái tình của người dân quê.

Đồng bào Sán Dìu trong trang phục truyền thống tại lễ hội.

Giá trị tín ngưỡng thờ thần Tây Thiên

Nằm trên dãy Tam Đảo hùng vĩ, khu danh thắng Tây Thiên nổi bật với cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, những di tích lịch sử lâu đời, và là nơi kết tinh những tín ngưỡng đặc sắc.

Gốm Bắc Ninh "du lịch" Nhật Bản

Gốm Bắc Ninh "du lịch" Nhật Bản

Giữa dòng chảy hiện đại, làng gốm Phù Lãng (Bắc Ninh) vẫn âm thầm giữ lửa gần 700 năm. Nay, ngôi làng ven sông Cầu trở thành điểm đến của những đơn hàng quốc tế độc quyền, nơi thế giới tìm về để chạm vào giá trị thủ công, sự độc bản và “hơi thở của đất” trong từng sản phẩm.

Tấm bia Sùng Thiện Diên Linh - bảo vật quốc gia, ở chùa Long Đọi Sơn.

Độc đáo Bia bảo tháp Sùng Thiện Diên Linh trên núi Đọi

Diên Linh Tự là ngôi chùa cổ được xây dựng từ thời Lý, tọa lạc trên đỉnh núi Đọi thuộc thôn Nhất Hà, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, nhân dân quen gọi là chùa Đọi. Nơi đây hiện lưu giữ bảo vật quốc gia là Bia bảo tháp Sùng Thiện Diên Linh, mang nhiều giá trị văn hóa và lịch sử đặc sắc.

Lễ hội Cầu mưa xã Lạc Hồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.

Đặc sắc lễ hội Cầu mưa

Lễ hội Cầu mưa (Lễ hội Tứ Pháp) là di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc của cộng đồng dân cư xã Lạc Hồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Lễ hội có từ lâu đời, gắn liền với tín ngưỡng thờ Tứ Pháp - vị thần nông nghiệp cổ sơ của người Việt; phản ánh một phần lịch sử, lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của nhân dân.

Gìn giữ cảnh quan môi trường sạch, đẹp đã trở thành nền nếp trong cuộc sống của người dân Gia Lâm.

Gia Lâm phát huy vai trò đoàn thể trong xây dựng nếp sống văn minh

Huyện Gia Lâm (Hà Nội) đang có nhiều chuyển biến tích cực trong xây dựng nếp sống văn minh, xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp. Trong quá trình triển khai, xuất hiện nhiều cách làm hay từ cơ sở. Những cách làm đó không chỉ tạo dựng môi trường văn hóa trong đời sống, mà còn góp phần làm cho cảnh quan ngày càng xanh, sạch, đẹp.

Lễ rước Phật Tứ Pháp về chùa Dâu.

Rộn ràng lễ hội vùng Dâu

Được giới nghiên cứu đánh giá như một hình mẫu sớm nhất, tiêu biểu và hoàn chỉnh nhất của cấu trúc lễ hội của người Việt Nam, lễ hội vùng Dâu (thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) đang được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh lập hồ sơ đề nghị đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.