Chung tay giữ gìn di sản

Vùng đất biên thùy An Giang có các dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm… cùng sinh sống, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu. Thời gian qua, cộng đồng các dân tộc nơi đây đã tích cực trao truyền kinh nghiệm, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, tránh nguy cơ mai một, đồng thời biến di sản thành nguồn lực cho phát triển bền vững.

Trình diễn nhạc cụ truyền thống Khmer.
Trình diễn nhạc cụ truyền thống Khmer.

DI SẢN PHONG PHÚ, ĐA DẠNG

Trong kho tàng nghệ thuật truyền thống của đồng bào Khmer, nhiều loại hình có sức sống bền bỉ và giàu bản sắc. Ở ấp Hòa Thiện, xã Định Hòa, ông Danh Bê (69 tuổi) nổi tiếng là người gắn bó cả cuộc đời với nghệ thuật dân gian Khmer. Ông đã tập hợp khoảng 40 người có chung đam mê để thành lập đội văn nghệ như một “gánh hát gia đình”. Mỗi dịp lễ hội, đội của ông lại trình diễn những vở kịch dù kê quen thuộc như: Tấm Cám, Thạch Sanh chém chằn… Ngoài ra, ông còn tự chế tác nhiều nhạc cụ phục vụ các tiết mục múa gáo, múa rô-băm, múa áp-sa-ra. Ông tâm sự: “Mỗi điệu múa, câu ca, nhịp trống đều là di sản của cha ông. Tôi duy trì gánh hát để truyền lại những giá trị ấy cho thế hệ sau”. Với đóng góp bền bỉ, năm 2019, ông Danh Bê được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú, hiện ông là Trưởng đoàn Văn nghệ dù kê xã Định Hòa.

Không chỉ nghệ thuật dân gian, An Giang còn sở hữu hệ thống lễ hội đặc sắc. Lễ hội kỷ niệm Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực hy sinh (Lễ hội Đình thần Nguyễn Trung Trực) diễn ra hằng năm từ ngày 26-28/8 âm lịch đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là dịp tôn vinh công lao của vị Anh hùng dân tộc, giáo dục truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí quật cường chống ngoại xâm. Đặc điểm nổi bật của lễ hội là tính gắn kết cộng đồng, thể hiện qua sự tự giác, thiện nguyện của người dân tham gia.

Hội đua bò Bảy Núi cũng là một biểu tượng văn hóa của vùng. Gắn với lễ Sen Dolta (cúng ông bà) của đồng bào Khmer, sự kiện được tổ chức hằng năm tại Tịnh Biên và Tri Tôn, quy tụ hàng chục đôi bò tranh tài trong tiếng reo hò cổ vũ của đồng bào Kinh, Hoa, Khmer, Chăm... Đây là môn thể thao độc đáo, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc. Từ năm 2016, Hội đua bò Bảy Núi đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trước khi sáp nhập, An Giang cũ có 89 di tích được xếp hạng, trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 28 di tích quốc gia và 59 di tích cấp tỉnh; Kiên Giang cũ có 56 di tích, gồm 1 di tích quốc gia đặc biệt, 22 di tích quốc gia và 33 di tích cấp tỉnh. Sau hợp nhất, An Giang ngày nay sở hữu hệ thống di sản phong phú hơn, từ di tích, lễ hội, làng nghề thủ công, nghệ thuật trình diễn đến ẩm thực, tín ngưỡng, tập quán cộng đồng… Đây không chỉ là tài sản văn hóa quý giá mà còn là nguồn lực tiềm năng cho phát triển du lịch.

BẢO TỒN DI SẢN

Thời gian qua, An Giang luôn chú trọng công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Các chương trình trùng tu, tôn tạo di tích, xây dựng hồ sơ khoa học, tổ chức lễ hội truyền thống được triển khai đồng bộ. Cuối tháng 6/2025, tỉnh đã tổ chức thành công Festival “Nước mắm Phú Quốc truyền thống trăm năm” lần thứ nhất với chủ đề “Hồn túy đảo ngọc”. Du khách không chỉ được tham quan quy trình ủ chượp, nếm thử nước mắm nguyên chất, mà còn hiểu sâu hơn về giá trị văn hóa-lịch sử- khoa học đằng sau sản phẩm. Năm 2021, nghề làm nước mắm Phú Quốc được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. “Địa phương đang đề xuất xây dựng Trung tâm Nghiên cứu và bảo tồn nước mắm truyền thống ngay tại Phú Quốc để bảo vệ thương hiệu, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái”, ông Trần Minh Khoa, Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu Phú Quốc cho biết.

Một sự kiện quan trọng khác là Hội thảo khoa học quốc tế “Tham vấn giá trị nổi bật toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo-Ba Thê”. Hội thảo đánh dấu bước tiến trong việc hoàn thiện hồ sơ để Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh quần thể này là Di sản văn hóa thế giới vào năm 2027. Với mật độ di tích dày đặc, kiến trúc tôn giáo đặc sắc, Óc Eo-Ba Thê được coi là trung tâm tôn giáo, văn hóa lớn của cư dân đô thị cổ Nam Bộ trong lịch sử.

Theo Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh An Giang, địa phương đã ban hành nhiều kế hoạch, đề án nhằm bảo tồn di sản phi vật thể, nhất là di sản của đồng bào Khmer, Chăm. Các hoạt động kiểm kê, truyền dạy nghệ thuật có nguy cơ mai một, lập hồ sơ phong tặng nghệ nhân, hỗ trợ nghệ nhân khó khăn… được thực hiện thường xuyên. Riêng Bảo tàng Kiên Giang (nay thuộc An Giang) hằng năm đều tổ chức sưu tầm hiện vật, bổ sung tư liệu lịch sử, đồng thời triển khai chương trình “Bảo tàng với học đường” để tăng cường giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Bên cạnh đó, tỉnh lập hồ sơ khoa học về nghệ thuật múa Khmer, lễ hội Ok-Om-Bok, nghệ thuật diễn tấu dàn nhạc ngũ âm Khmer, văn học dân gian Khmer… đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là bước đi quan trọng để lan tỏa giá trị di sản, đồng thời khẳng định bản sắc của cộng đồng các dân tộc nơi biên giới Tây Nam Tổ quốc.

Với sự đa dạng, phong phú của di sản, An Giang đang từng bước biến văn hóa trở thành nền tảng tinh thần bền vững và nguồn lực nội sinh cho phát triển. Việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản không chỉ giúp duy trì bản sắc văn hóa các dân tộc mà còn mở ra hướng đi mới trong phát triển du lịch, góp phần xây dựng An Giang giàu đẹp, văn minh, xứng đáng với vị thế vùng đất biên thùy giàu truyền thống.

Có thể bạn quan tâm

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Lân khấm khá nhờ trồng cây nhãn xuồng đặc sản của địa phương.

Bình yên trên đất Cồn Tàu

Hơn trăm năm trước, Cồn Tàu (xã Phú Thuận, tỉnh Vĩnh Long) nằm giữa sông Tiền được những bậc tiền nhân chọn là điểm dừng chân để khai khẩn đất, lập nghiệp. Trải qua bao thế hệ, vùng đất Cồn Tàu được phù sa bồi lắng trở nên trù phú để người dân có cuộc sống bình yên, giản dị giữa sông, tách biệt với đôi bờ.

Khu tưởng niệm Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, ngụ xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long.

Độc đáo Nhà trưng bày “Vườn ông Sáu Dân”

Nhân kỷ niệm 103 năm Ngày sinh Thủ tướng Võ Văn Kiệt, những ngày tháng 11 này, Khu tưởng niệm Thủ tướng tại xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long đón nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến dâng hương, tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính.

Một góc khu tái định cư Kênh Tư (ấp Lung Tràm, xã Khánh Hưng) bị ngập úng.

Chủ động, tích cực giúp người dân khắc phục hậu quả thiên tai

Người dân vùng sông nước Cà Mau vốn đã quen với con nước ròng, nước lớn, thế nhưng “cuộc hẹn” không mong muốn với thiên nhiên trong đợt triều cường hôm rằm tháng 9 âm lịch vừa qua vẫn khiến cho bao người ngỡ ngàng. Nước dâng cao bất thường, vượt mọi dự báo, nhấn chìm hy vọng và tài sản.

Vợ chồng ông Thạch Sang giã cốm dẹp cho khách du lịch xem.

Giữ nghề làm cốm dẹp của đồng bào Khmer

Nghề làm cốm dẹp ở tỉnh Vĩnh Long đã tồn tại hàng trăm năm, mang đậm nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer. Gần đây, một số hộ gia đình vẫn còn lưu giữ cách làm thủ công truyền thống, góp phần bảo tồn và phát triển sản phẩm du lịch địa phương.

Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long, điểm du lịch tiêu biểu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Vĩnh Long: Hấp dẫn du lịch cộng đồng ở Cồn Chim

Nằm trên dòng chảy từ sông ra biển, cù lao Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long sở hữu vẻ đẹp tự nhiên, hệ sinh thái đa dạng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Đến đây, du khách được tận hưởng không gian xanh, sạch, trong lành và thưởng thức các món ăn dân dã, đậm chất quê Nam Bộ.

Thuyền du lịch đưa du khách tham quan Vườn quốc gia Tràm Chim.

Đi qua mùa nước nổi ở Tràm Chim

Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp) - một vùng đất phèn của Đồng Tháp Mười xưa, giờ đang vào mùa nước nổi. Tại đây có hệ sinh thái đất ngập nước vô cùng đặc biệt mà gần như không nơi nào có trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Cán bộ Phòng Khoa học và Bảo tồn đất ngập nước, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng kiểm tra sinh trưởng cây lúa hoang.

Bảo tồn đa dạng sinh học lúa hoang

Giữa vùng đất ngập nước trù phú của Đồng bằng sông Cửu Long, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ được ví như “kho tàng xanh” quý giá, nơi lưu giữ nguồn gen lúa hoang hiếm có.

Hàng rào phi lao dài hàng chục km là giải pháp "phi công trình" rất hiệu quả, giúp che chắn hoa màu và nhà cửa của người dân vùng Duyên Hải.

Mưu sinh nơi miền rừng chắn sóng

Về ấp Cồn Tàu, phường Trường Long Hòa thuộc vùng Duyên Hải, tỉnh Vĩnh Long, thấy con người và thiên nhiên hiện ra như hai mảng đối lập: một bên nhỏ bé, một bên kỳ vĩ. Nhưng nhìn kỹ, lại thấy rõ con người đang nương tựa vào thiên nhiên để sống và thiên nhiên cũng cần con người gìn giữ để không bị mất đi.

Các đầu bếp chế biến đặc sản Cà Mau tại phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Đặc sắc văn hóa ẩm thực Cà Mau

Cà Mau vừa tổ chức chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Du lịch Thế giới với chủ đề “Cà Mau - địa đầu cực nam Tổ quốc, nơi hội tụ thiên nhiên và sự an lành”. Điểm nhấn của chuỗi sự kiện là “Ngày hội tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau” với phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Khâu chọn giống cũng đóng vai trò quan trọng trong thành công của quá trình nuôi lươn không bùn.

Hiệu quả từ nuôi lươn không bùn

Nuôi lươn không bùn dễ làm, tận dụng được không gian hẹp, thị trường tiêu thụ rộng mở, giá bán tương đối ổn định. Vài năm gần đây, nhiều nông hộ ở thành phố Cần Thơ lựa chọn hình thức nuôi này để phát triển kinh tế gia đình.

Hướng dẫn người bệnh làm thủ tục hồ sơ bệnh án điện tử tại Bệnh viện đa khoa Trà Vinh.

Vĩnh Long hướng tới xây dựng hệ thống y tế thông minh

Thời gian qua, cùng với tiến trình chuyển đổi số của quốc gia, ngành y tế tỉnh Vĩnh Long cũng đã đồng bộ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Đây được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa rất quan trọng trong đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh.

Ông Nguyễn Hoàng Nam và bức tranh "Đua bò Bảy Núi".

Hồn tranh Bảy Núi

Tranh đá Bảy Núi của nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Nam, ngụ xã Châu Phú, tỉnh An Giang đã góp phần làm tăng sự đa dạng trong dòng chảy văn hóa nghệ thuật của tỉnh.

Ông Thum vẫn thường xuyên đi qua các cây cầu ông xây ở Mỹ Thới để kiểm tra chất lượng.

Ông Ba Thum xây cầu từ thiện

Nhiều năm qua, ông Ba Thum tức Phạm Văn Thum, 75 tuổi, ngụ khóm Thới Thạnh, phường Mỹ Thới, tỉnh An Giang đến các vùng nông thôn xây cầu bê-tông miễn phí giúp người dân, nông dân qua lại thuận lợi.

Làm cá linh non ở xã Nhơn Hội

Nhộn nhịp mùa cá linh non

Mùa nước nổi hay còn gọi mùa nước lũ từ thượng nguồn sông Mê Công đã tràn vào các cánh đồng các xã vùng biên giới Nhơn Hội, Phú Hữu, Vĩnh Xương... tỉnh An Giang. Nước nổi mang theo tôm cá nước ngọt vào đồng, trong đó, có cá linh.

Nhiều khu đất lò gạch được người dân trồng cây xanh để phát triển du lịch.

Người dân mong sớm triển khai “Dự án Di sản đương đại Mang Thít”

Từ nhiều tháng qua, người dân xã Nhơn Phú, tỉnh Vĩnh Long mong chờ ngành chức năng và chính quyền địa phương sớm triển khai dự án bảo tồn khu lò gạch, gốm Mang Thít. Người dân nơi đây đồng tình ủng hộ, gìn giữ và bảo tồn những lò gạch cũ, nhưng thời gian trôi qua, nơi đây trở nên hoang vắng và xuống cấp.

Mưu sinh bên dòng sông Thom

Hai bên bờ sông Thom thuộc xã Mỏ Cày và Nhuận Phú Tân (tỉnh Vĩnh Long) từ lâu đã hình thành chợ nổi buôn bán duy nhất một mặt hàng là quả dừa. Chợ bên sông độc đáo này là nơi mưu sinh của hàng trăm con người sống nhờ vào quả dừa với các hoạt động như: lột dừa, se chỉ xơ dừa, vận chuyển dừa…

Nghề đẩy côn mùa nước tràn đồng

Mỗi năm, cứ vào mùa nước nổi, Đồng bằng sông Cửu Long lại khoác lên mình một vẻ đẹp riêng với những cánh đồng mênh mông trắng nước, phù sa cuồn cuộn bồi đắp, nguồn thủy sản dồi dào. Tạm gác việc đồng áng, nông dân nơi đây bước vào một mùa mưu sinh khác với nhiều phương thức đánh bắt cá truyền thống.

 Du khách tham quan làng bè ngã ba sông Châu Đốc.

Thăng trầm nghề nuôi cá bè

Tỉnh An Giang có hai dòng sông lớn gồm sông Tiền và sông Hậu cùng với nhiều dòng sông nhỏ, kênh, rạch tạo điều kiện cho nghề nuôi cá lồng bè phát triển. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, dọc theo sông Hậu, sông Tiền, sông Cái Vừng, sông Châu Đốc có 1.396 hộ nuôi lồng/ bè, với 3.738 bè.

Chị Nguyễn Hồng Phúc cặm cụi từng chi tiết cho những mô hình “nhà xưa” thu nhỏ để lưu giữ ký ức tuổi thơ.

Tìm lại ký ức qua những mô hình thu nhỏ

Miền Tây sông nước gắn liền với những bến sông, nơi có cây cầu khỉ, những rặng dừa đung đưa theo từng ngọn gió lùa. Ở đó còn có những nếp nhà mộc mạc, giản dị mang đậm nét quê, lẩn khuất phía sau là ao cá với hoa súng khoe sắc buổi sớm mai… Tuy nhiên, theo thời gian, những “mái nhà xưa” giờ chỉ còn là ký ức.

Niềm vui khi câu dính cá.

Thú vui mùa nước nổi miền Tây

Mùa nước nổi về mang theo nguồn cá tự nhiên vào kênh rạch, sông ngòi cho nên nhiều người dân ở An Giang mang cần câu ra sông, ra đồng kiếm cá. Có người câu cá vì nghiệp mưu sinh, có người lại thư giãn như một thú vui cuộc sống...

Ghe rời bến chợ quê Rạch Chanh, phường Mỹ Trà, tỉnh Đồng Tháp.

Đặc sắc bến chợ quê

Những khi có dịp đi ngang qua các chợ quê miền Tây Nam Bộ, chúng ta không khó bắt gặp ở đó hình ảnh bến sông mà những người mua bán thường hay gọi là bến chợ.

Quy trình đóng chai nước mắm Phú Quốc

Giữ gìn nghề nước mắm truyền thống Phú Quốc

Nước mắm Phú Quốc không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đó là tinh hoa của đất trời, biển cả và bàn tay lao động cần mẫn của bao thế hệ người dân nơi “đảo ngọc”. Đây còn là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia với lịch sử hơn 200 năm, cần được giữ gìn và lưu truyền.

Cây thiên tuế tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Bảo tồn cây di sản thiên tuế gần 200 năm tuổi

Cây thiên tuế cổ thụ gần 200 năm tuổi tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản vào đầu năm 2025. Cây gắn liền với sự hình thành và phát triển vùng đất Vĩnh Long, hiện được người dân chăm sóc, giữ gìn cẩn thận.

Văn Thánh Miếu - một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ở Vĩnh Long đã được số hóa.

Vĩnh Long thúc đẩy số hóa để bảo tồn di sản

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, tỉnh Vĩnh Long đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa. Đây là bước đi phù hợp xu thế thời đại; thể hiện trách nhiệm, sự quan tâm của cấp ủy và chính quyền địa phương nhằm gìn giữ di sản văn hóa dân tộc.

Thanh nhãn được xem là sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của Vina T&T Group trong nhiều năm qua.

Mở hướng đi mới cho thanh nhãn Thới Hưng

Cùng với các loại cây ăn trái đặc sản đã làm nên thương hiệu cho vùng đất Cần Thơ như dâu Hạ Châu, xoài Cát Hòa Lộc, vú sữa, sầu riêng..., những năm gần đây, trái nhãn, đặc biệt là giống thanh nhãn cũng từng bước khẳng định chỗ đứng nhờ chất lượng thơm ngon, mẫu mã đẹp, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng trong nước và nước ngoài.