Bất an với tình trạng sạt lở ven sông ở Cà Mau

Sạt lở đất ven sông giờ trở thành vấn đề cấp thiết đối với cư dân vùng sông nước Cà Mau. Các giải pháp căn cơ, dài hơi đã được địa phương tính đến nhưng việc thực hiện không hề đơn giản…
Một vụ sạt lở tại khu vực chợ thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau.
Một vụ sạt lở tại khu vực chợ thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau.

Tuyến sông Kinh 17 (ấp Kinh 17, xã Tam Giang, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) tiếp nhận dòng nước đục ngầu từ sông Tam Giang nối liền ra biển Đông. Chịu ảnh hưởng của chế độ bán nhật triều nên mực nước chênh lệch khá lớn giữa nước ròng và nước lớn, kéo theo dòng chảy cuồn cuộn. Đây được xác định là “thủ phạm” vừa nhấn chìm hai nhà dân trong khu vực chợ nhà lồng xã Tam Giang.

Bà Lâm Hằng Nghi, hộ dân trong vùng sạt lở chợ nhà lồng xã Tam Giang, bàng hoàng kể lại: “Khoảng 1 giờ sáng ngày 10/5 vừa qua, đang ngủ ngon thì tôi nghe mặt đất chuyển động. Linh tính có chuyện chẳng lành, tôi hô to rồi cùng người thân thoát ra khỏi nhà. Chừng hơn 5 phút sau, hai căn nhà của hàng xóm đã sụp hoàn toàn xuống sông”.

Vụ sạt lở diễn ra rất nhanh cũng khiến cho hai căn nhà khác bị ảnh hưởng một phần kết cấu, trong đó nhà bà Nghi với 50% diện tích (21m2) sàn nhà bị sụp hoàn toàn xuống sông.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tam Giang Nguyễn Hồng Mơ cho biết, ngay trong đêm, xã cắt cử lực lượng xuống hỗ trợ bà con. Qua kiểm tra sơ bộ, phạm vi khu vực sạt lở dài hơn 20m, sâu hơn 3m nước. Trước đó, tại khu vực trên, xã đã cắm biển cảnh báo nguy hiểm nên phần lớn tiểu thương không dám ngủ lại qua đêm. Cho nên, bà con chỉ bị hư hỏng nhà cửa, ước tổng thiệt hại tài sản hơn 140 triệu đồng…

Năm Căn là vùng thường xuyên bị sạt lở ở Cà Mau, nhất là vào mùa mưa, bão. Khu vực sạt lở tập trung nhiều tại các xã: Tam Giang, Hàng Vịnh, Lâm Hải và thị trấn Năm Căn. Các điểm nóng sạt lở khác còn xuất hiện tại các huyện phía nam của Cà Mau, như: Đầm Dơi, Ngọc Hiển, Phú Tân.

Trước đó, vào 0 giờ ngày 9/5, một vụ sạt lở khác đã nhấn chìm khu trại sản xuất giống thuỷ sản của gia đình ông Vương Quốc Định ở ấp Hải An, xã Nguyễn Huân, huyện Đầm Dơi. Chưa đầy 5 tháng năm 2023, trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã xảy ra 11 vụ sạt lở khiến hơn 20 nhà dân bị hư hỏng.

Hơn 5 năm trở lại đây, mỗi năm Cà Mau xảy ra hơn 50 vụ sạt lở đất ven sông làm hư hại nhà dân và nhiều công trình hạ tầng do nhà nước đầu tư. Phần lớn các vị trí sạt lở nằm ngay khu vực họp chợ, đông dân cư hoặc ngã ba sông, thuận tiện việc kinh doanh, giao thương hàng hóa. Các khu vực này sông sâu, dòng nước chảy mạnh, người dân thường có xu hướng xây dựng nhà lấn nhiều ra mép sông, gây áp lực lên nền đất yếu vô tình “tiếp tay” cho tiến trình sạt lở diễn ra nhanh hơn. Dù vậy, giải bài toán sạt lở hiện nay không phải dễ bởi sinh kế của người dân gắn liền với nơi kinh doanh, buôn bán. Người dân thường chỉ chấp nhận dời đi nơi khác khi nào sạt lở đã làm mất hết nhà cửa của họ.

Hiện, toàn tỉnh Cà Mau có hơn 100 vị trí đã được ngành chức năng cắm biển cảnh báo sạt lở nguy hiểm. Sạt lở đất ven sông là một trong những vấn đề thường xuyên được tỉnh quan tâm tìm giải pháp ứng phó căn cơ, dài hơi. Hai phương án đã được Cà Mau tính đến và đang thực hiện đồng thời là “vừa cố thủ, vừa thoái lui”.

Theo đó, tại những nơi sạt lở nguy hiểm nhưng chưa có hạ tầng trọng yếu, dân cư thưa thớt, tỉnh chọn phương án “thoái lui” bằng cách vận động, di dời dân vào những nơi an toàn, bố trí cấp nền tái định cư. Còn những nơi đã đầu tư hạ tầng, điều kiện kinh tế-xã hội phát triển và đông dân cư, tỉnh áp dụng giải pháp “cố thủ” bằng cách triển khai công trình kè sông ứng phó sạt lở.

Tại khu chợ Kinh 17, nơi buôn bán sầm uất của xã Tam Giang gắn với nhiều công trình hạ tầng thiết yếu, công trình kè ven sông đang được triển khai giai đoạn đầu. Huyện Năm Căn cũng đang triển khai công trình kè bảo vệ khu vực chợ thị trấn Năm Căn nằm ven sông Bảy Háp.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau Tô Quốc Nam cho biết, cả việc di dời dân và cố thủ hiện đều gặp khó do cần có nguồn vốn lớn để xây dựng hạ tầng, cấp nền tái định cư…

Kinh phí xây dựng 1km kè sông gấp từ 8 đến 10 lần so với 1km kè biển, tương đương khoảng 200 tỷ đồng, vượt xa sức chịu đựng của ngân sách địa phương. Trong điều kiện hỗ trợ ứng phó sạt lở ven sông từ Trung ương cho Cà Mau còn hạn chế, tỉnh ưu tiên thực hiện các công trình cấp thiết tại những vị trí bức xúc nhất để bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân…

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng: “Bán đảo Cà Mau, theo các nhà khoa học, có hiện tượng “đói cát” nên bị sạt lở nhiều. Việc này cần có giải pháp mang tính dài hơi. Trong đó, quy hoạch hệ thống đê sông, đê biển để ứng phó sạt lở cần gắn liền với quy hoạch dân cư và không gian sống của người dân cho phù hợp. Không thể để nơi nền đất yếu nhưng người dân tiếp tục chất tải lên rồi vô tình “tiếp tay” cho sạt lở”.

Có thể bạn quan tâm

Màu xanh của các loại cây rau, trong đó có lục bình bên dòng sông Cái Lớn, đoạn qua TP Cần Thơ.

Sinh kế từ lục bình

Cái Lớn, Cái Bé (tỉnh An Giang) là dòng sông cặp đôi duy nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây, người dân bền bỉ bám đất, bám sông để mưu sinh đầy sáng tạo, trong đó có nghề đan lục bình đem lại thu nhập ổn định và cuộc sống bình yên.

Sạt lở nhấn chìm nhiều nhà dân xuống sông Hậu.

Nỗi lo lắng sạt lở ở cù lao

Trên địa bàn xã Mỹ Hòa Hưng, tỉnh An Giang gần đây xảy ra nhiều vụ sạt lở, sụp lún đất ven bờ sông Hậu với diễn biến nhanh và phức tạp, ảnh hưởng đời sống, tài sản và sinh hoạt của nhiều hộ dân.

Chính quyền và nhân dân khắc phục sự cố vỡ một đoạn cồn Sơn của thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ mùa màng trước triều cường lịch sử

Mùa nước nổi năm nay kết hợp triều cường và mưa lớn gây thiệt hại lớn đến đời sống cũng như sản xuất của người dân Đồng bằng sông Cửu Long. Tại nhiều nơi, chính quyền địa phương và nhân dân đã cùng nhau đồng tâm, hợp sức chống chọi với mực nước dâng cao, bảo vệ thành công mùa màng và sinh kế.

Mô hình trồng sen mùa nước nổi tại xã Tân Hòa, thành phố Cần Thơ.

Lan tỏa mô hình sản xuất “thuận thiên”

Sau khi Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai, nhiều nông dân ở thành phố Cần Thơ đã thay đổi cách nghĩ, cách làm. Thay vì chống lại tự nhiên, họ chọn cách thuận theo quy luật đất - nước - mùa vụ để canh tác hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Vườn rau đọt choại nhìn từ trên cao.

Đặc sản độc đáo đất miền Tây

Rau choại từ một loại dây hoang dại ở rừng tràm, rừng dừa nước nay trở thành đặc sản được săn tìm, giúp nhiều hộ dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Theo nhiều nông dân, dây choại có sức sống dẻo dai, thích ứng với mọi điều kiện thời tiết.

Tuyến đê biển quốc gia đoạn đi qua ấp Giồng Bàn, xã Long Vĩnh bị sạt lở chân đê, dài 70m.

Khắc phục sạt lở ven sông, bờ biển

Thời gian qua, tình trạng sạt lở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long diễn biến phức tạp, gây thiệt hại sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến sinh kế của nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc Hợp tác xã Trầu Vàng Vị Thủy chăm sóc vườn trầu của gia đình.

Nét đẹp hồn quê làng trầu Vị Thủy

Giữa nhịp sống hiện đại, nơi phố thị đang đổi thay từng ngày, vẫn còn đó làng trầu Vị Thủy (xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ) yên bình, mộc mạc với sắc xanh mướt mắt của những giàn trầu trải dài.

Nhiều ngôi nhà ở Đồng Tháp bị đổ sụp xuống sông do sạt lở.

Chủ động, linh hoạt ứng phó với biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước. Tuy nhiên, nơi đây luôn phải đối mặt nhiều thách thức do tác động của biến đổi khí hậu gây ra. Trước thực trạng này, các địa phương trong vùng có nhiều giải pháp nhằm hạn chế thiệt hại, thích ứng với điều kiện cực đoan của thiên nhiên.

Dự án Hạ tầng thiết yếu hỗ trợ phát triển vùng cây ăn trái hoa kiểng khu vực Mỏ Cày Bắc và Chợ Lách vừa hoàn thành đưa vào sử dụng.

Hoàn thiện hệ thống thủy lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế

Những năm gần đây, hệ thống thủy lợi tại khu vực các cù lao Minh, Bảo và An Hóa (Vĩnh Long) được đầu tư nhằm ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân. Nhờ vậy, nhiều “túi nước ngọt” được hình thành giúp tưới tiêu vườn cây ăn quả, ruộng lúa, hoa màu.

Nông dân Vĩnh Bình, tỉnh An Giang thu hoạch tôm càng xanh bán cho thương lái.

Xứ sở tôm càng xanh chuyển mình

Vĩnh Bình từng được ví như “rốn phèn” của vùng Miệt Thứ, tỉnh An Giang, với muôn vàn khó khăn. Ngày nay, địa phương này đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành một “xứ sở tôm càng xanh”.

Thành viên Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến kiểm tra lưới bao quanh vùng nuôi trữ cá.

Nuôi trữ cá kết hợp du lịch sinh thái mùa nước nổi

Khi nước lũ (mùa nước nổi) tràn đồng cũng là lúc bà con nông dân đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp triển khai thực hiện mô hình nuôi trữ cá trên đồng ruộng. Mô hình này vừa góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tránh kiểu đánh bắt tận diệt, vừa có lợi thế khai thác du lịch theo mùa.

Chế biến các sản phẩm từ dừa tại tỉnh Vĩnh Long đã tạo nhiều việc làm cho lao động nông thôn.

Vĩnh Long phát triển bền vững ngành dừa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long có diện tích dừa lớn nhất khu vực và cả nước với khoảng 120 nghìn ha, chiếm gần 50% diện tích của cả nước. Địa phương đang tập trung xây dựng vùng sản xuất tập trung có mã số vùng trồng để phục vụ chế biến và xuất khẩu dừa bền vững.

Hệ thống tưới nhỏ giọt do Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng sông Cửu Long chuyển giao tại phường Vĩnh Châu.

Giải pháp hiệu quả giảm nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm

Vĩnh Châu, thành phố Cần Thơ là nơi chuyên canh trồng hành tím lớn nhất cả nước, với diện tích gần 7.000 ha. Nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất ở đây chủ yếu khai thác từ mạch nước ngầm. Tuy nhiên, trước tác động của biến đổi khí hậu và việc khai thác quá mức, nguồn nước ngầm ngày càng suy giảm nghiêm trọng.

Hoạt động thả cá về tự nhiên nhằm đa dạng nguồn lợi thủy sản được tổ chức tại thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản

Thành phố Cần Thơ có nhiều ao, hồ, sông, rạch,... mang đến những lợi ích không nhỏ về nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, nạn đánh bắt trái phép,… nguồn thủy sản tại địa phương ít nhiều bị ảnh hưởng. Bảo vệ nguồn lợi, phát triển nuôi trồng thủy sản đang là việc được địa phương chú trọng.

Ông Lê Văn Sấm bên ao nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao

Hiệu quả từ ứng dụng nuôi tôm công nghệ cao

Gần 20 năm theo nghề nuôi tôm, ông Lê Văn Sấm, (sinh năm 1958, ngụ xã Thạnh Hải, tỉnh Vĩnh Long) chuyển dần từ cách nuôi truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao thu lợi nhuận hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Ông đã hỗ trợ, giúp giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Ao Bà Om, phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long rợp bóng cây cổ thụ.

Trải nghiệm du lịch xanh, thân thiện môi trường

Những năm gần đây, tỉnh Vĩnh Long không ngừng phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch xanh, thân thiện môi trường. Nhiều sản phẩm mới lạ, hấp dẫn du khách trong nước và nước ngoài được hình thành, góp phần tạo động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương.

Lối vào khu dân cư khóm Sa Phô nằm dọc tuyến sông Cửa Lớn (thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) bị sạt lở làm hư hỏng.

Cà Mau ứng phó tình trạng sạt lở đất ven sông

Vào mùa mưa hằng năm, tình trạng sạt lở đất ven sông lại trở nên “nóng” tại nhiều địa phương vùng sông nước Cà Mau, gây bất an cho người dân, đe dọa đời sống, sản xuất và làm hư hỏng nhiều công trình hạ tầng.

Sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh tư liệu Vườn quốc gia Tràm Chim)

Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Tràm Chim

Sau một thời gian dài vắng bóng, sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng - đã chính thức quay trở lại Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, Đồng Tháp) để được nuôi dưỡng và phục hồi.

Thu hoạch lúa nhìn từ trên cao.

Hạt gạo miền Tây “chuyển mình”

Trong bối cảnh “ba biến”: biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng toàn cầu tác động ngày càng sâu sắc đến sản xuất nông nghiệp, ngành hàng lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện. Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh” do Chính phủ phê duyệt không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn là lời giải mang tính căn cơ cho bài toán sinh kế, môi trường và hội nhập. Trong hành trình này, nông dân và hợp tác xã chính là chủ thể trung tâm, là lực lượng quyết định thành, bại của đề án.
Sơ chế yến tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại, dịch vụ Trí Sơn.

Tiền Giang phát triển nghề nuôi chim yến

Tiền Giang là địa phương đứng thứ hai cả nước (sau Kiên Giang) về phát triển mô hình dẫn dụ và gây nuôi chim yến. Những năm gần đây, số lượng người nuôi tăng lên, nhưng sản lượng tổ yến giảm và đầu ra hạn chế đã gây không ít khó khăn. Việc nâng cao chất lượng và đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ là hướng đi cần thiết để nghề phát triển bền vững.
Khu vực xử lý nước thải tại trang trại nuôi tôm của Công ty TNHH nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền.

Hiệu quả từ mô hình nuôi tôm công nghệ cao

Tỉnh Tiền Giang có diện tích nuôi tôm hơn 8.000 ha; trong đó, nuôi thâm canh khoảng 3.000 ha, nuôi quảng canh cải tiến hơn 5.000 ha; sản lượng thu hoạch hằng năm ước đạt 21.000 tấn. Các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao không chỉ mang lại nguồn thu nhập bền vững cho người dân mà còn mở ra hướng đi mới cho một nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.
Một công trình điện gió ở Bạc Liêu.

Phát triển nguồn năng lượng sạch ở Bạc Liêu

Bạc Liêu là tỉnh tiên phong ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước trong việc xây dựng các dự án điện gió ngoài khơi. Đến nay, tỉnh đã thu hút các doanh nghiệp trong, ngoài nước đầu tư phát triển 10 dự án điện gió và một dự án điện khí. Năm 2024, tổng sản lượng điện các nguồn năng lượng sạch của tỉnh đã phát lên lưới điện là 1.436,2 triệu kWh, mở ra bước phát triển mới về năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của địa phương và nhiều tỉnh trong khu vực...