Phân luồng học sinh dựa trên nhu cầu nhân lực từng vùng, miền
Bộ Giáo dục cho biết, dự thảo Thông tư quy định về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục được xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định của Luật sửa đổi một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), cùng các yêu cầu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Chỉ thị số 29-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông.
Dự thảo Thông tư xác định rõ nội dung hướng nghiệp bao gồm: Cung cấp thông tin nghề nghiệp; Hỗ trợ học sinh tự nhận thức; Phát triển kỹ năng lựa chọn nghề; Tổ chức trải nghiệm nghề nghiệp; ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong hướng nghiệp. Việc thực hiện được tổ chức thông qua các môn học, hoạt động giáo dục, tư vấn trực tiếp và trực tuyến, phối hợp cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và doanh nghiệp.
Dự thảo Thông tư đưa ra định hướng phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông dựa trên nhu cầu nhân lực của từng vùng, miền và khả năng đáp ứng của hệ thống giáo dục. Học sinh được hỗ trợ thông qua tư vấn phân luồng, cung cấp thông tin các lựa chọn học tập-việc làm, kết nối với cơ sở giáo dục nghề nghiệp, tăng cường truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về phân luồng.
Bảo đảm quyền được định hướng nghề nghiệp và lựa chọn lộ trình học tập của học sinh
Hiện nay, việc triển việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo định hướng phát triển năng lực đã tạo điều kiện cho học sinh lớp 10 lựa chọn tổ hợp môn học phù hợp với sở trường, năng lực và định hướng nghề nghiệp. Đây là bước tiến quan trọng trong việc hình thành cơ chế phân luồng sớm ngay từ cấp trung học cơ sở.
Giáo dục phổ thông 12 năm, gồm hai giai đoạn giáo dục: Giai đoạn giáo dục cơ bản (gồm cấp tiểu học 5 năm và cấp trung học cơ sở 4 năm) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp trung học phổ thông 3 năm). Giáo dục cơ bản bảo đảm trang bị cho học sinh trí thức phổ thông nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở. Giáo dục định hướng nghề nghiệp bảo đảm học sinh tiếp cận nghề nghiệp, chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng.
Theo đánh giá của Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo, nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp được xác định có vai trò quan trọng đối với giáo dục hướng nghiệp - đã được xây dựng và thực hiện hiệu quả trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất phục vụ dạy học gắn với giáo dục hướng nghiệp đã được tăng cường đáng kể và ngày càng nhiều nguồn lực xã hội được huy động tham gia vào hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông.
Tuy nhiên, giáo dục hướng nghiệp thời gian qua vẫn còn những hạn chế: Nhận thức của nhiều phụ huynh vẫn coi đại học là con đường duy nhất để lập nghiệp; Áp lực thi cử khiến nhiều trường phổ thông coi nhẹ hướng nghiệp, chỉ tập trung luyện thi; Đội ngũ giáo viên làm công tác hướng nghiệp còn thiếu về số lượng, chủ yếu là kiêm nhiệm, chưa được bồi dưỡng sâu về kỹ năng tư vấn nghề nghiệp.
Tại dự thảo Thông tư quy định về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề ra các nội dung, biện pháp, điều kiện bảo đảm và trách nhiệm tổ chức thực hiện phân luồng trong giáo dục.
Dự thảo quy định về đội ngũ thực hiện, cơ sở vật chất, thiết bị tối thiểu, tài liệu, học liệu, kinh phí; đồng thời quy định rõ trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở đào tạo giáo viên, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân liên quan.
Về đội ngũ, dự thảo Thông tư quy định, người làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp và phân luồng phải đáp ứng tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực và kỹ năng tư vấn theo quy định; có năng lực cốt lõi về tư vấn hướng nghiệp, tổ chức hoạt động giáo dục, đánh giá và hỗ trợ học sinh, ứng dụng công nghệ số, phối hợp gia đình và xã hội; được bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ.
Về cơ sở vật chất, dự thảo Thông tư quy định cơ sở giáo dục bố trí phòng hoặc không gian tư vấn hướng nghiệp bảo đảm điều kiện tiếp cận thông tin, trao đổi và hỗ trợ học sinh; trang bị đầy đủ tài liệu, thiết bị cần thiết theo yêu cầu thực hiện nhiệm vụ hướng nghiệp và phân luồng.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc ban hành dự thảo Thông tư tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ, thống nhất và cập nhật giúp các địa phương triển khai công tác hướng nghiệp, phân luồng gắn với thực tiễn kinh tế, xã hội, nhu cầu nhân lực, bảo đảm quyền được định hướng nghề nghiệp và lựa chọn lộ trình học tập của học sinh.
