Người lao động điêu đứng vì bị nợ lương
Người dân Ðồng Nai hẳn vẫn chưa quên vụ "biến mất" của Công ty TNHH KL Texwell Vina, 100% vốn Hàn Quốc, ở Khu công nghiệp (KCN) Bàu Xéo, huyện Trảng Bom vào dịp cận Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018. Lãnh đạo công ty bỏ trốn về nước với tổng số tiền lương còn nợ lại gần 13,7 tỷ đồng, khiến hơn 1.900 người lao động lao đao, mất hết quyền lợi. Trước vụ việc phức tạp được xem là chưa có tiền lệ ở Ðồng Nai, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu tỉnh Ðồng Nai phải báo cáo và xử lý rốt ráo, linh hoạt giải quyết các chế độ lương, thưởng, bảo hiểm xã hội, thất nghiệp, thai sản… cũng như ổn định việc làm mới cho người lao động. Chị Lê Thị Hải, nữ công nhân đến từ Hà Tĩnh chia sẻ: "Ðộ đó nhiều công nhân sốc. Cũng may em và một số chị em được tạo điều kiện nhận vào làm ở một doanh nghiệp khác".
Mới đây, lại tiếp tục có vụ tương tự tại Công ty TNHH một thành viên ChoWon (100% vốn Hàn Quốc). Công ty này thuê nhà xưởng của Công ty CP Khải Hoàn ở KCN Nhơn Trạch (huyện Nhơn Trạch), để sản xuất nhựa. Qua xác minh của các cơ quan chức năng, từ tháng 9-2018, công ty này gặp khó khăn, giám đốc cùng quản lý người Hàn Quốc đã rời khỏi Việt Nam, không liên lạc được. Doanh nghiệp này chưa trả lương tháng 9, 10 cho hơn 40 công nhân, nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) với số tiền 120 triệu đồng, nợ ngân hàng 23 tỷ đồng và nợ một số khách hàng khác. Trò chuyện với một số công nhân, họ đều chung nỗi hoang mang thời điểm cuối năm khó xin việc lại, trong khi chi phí sinh hoạt tăng cao. "Công nhân chỉ trông vào đồng lương. Bị "chạy làng" mất hai tháng, chúng em gặp rất nhiều khó khăn", anh Nguyễn Văn Huy cho biết.
Ðáng lưu ý, hiện số nợ BHXH của các doanh nghiệp ở Ðồng Nai đã lên tới hơn 492 tỷ đồng. Trong số này, ngoài Công ty TNHH KL Texwell Vina nợ hơn 16,3 tỷ đồng tiền BHXH, hiện còn hơn 200 đơn vị, DN khác nợ BHXH từ ba tháng trở lên. Mới đây, Bảo hiểm xã hội tỉnh Ðồng Nai phải có văn bản đề nghị Công an tỉnh Ðồng Nai xử lý hình sự đối với bảy DN có dấu hiệu trốn đóng BHXH, BHYT.
Sửa đổi luật, tăng chế tài, tăng giám sát
Trưởng ban Quản lý các KCN tỉnh Ðồng Nai Cao Tiến Sỹ cho hay, qua tổng hợp gần đây, hiện toàn tỉnh có 52 DN bỏ trốn, có hơn 100 DN đang làm ăn thua lỗ, trong đó có 30 DN bị thua lỗ vượt quá vốn đầu tư. Các DN FDI nhỏ thuê nhà xưởng sản xuất nợ thuế, BHXH, lương người lao động chính là những đối tượng cần phải được "để mắt" vì tiềm tàng nguy cơ bỏ trốn. Một số luật sư cho rằng, sở dĩ số lượng DN FDI bỏ trốn vẫn tăng đều hằng năm là vì pháp luật chưa quy định chặt chẽ về hoạt động hậu kiểm và quản lý nhà nước sau khi thành lập DN, cũng như chưa có một cơ chế hữu hiệu để buộc DN phải bảo đảm quyền lợi của người lao động, ngay cả khi họ làm ăn thua lỗ.
Trước thực trạng này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ðồng Nai Trần Văn Vĩnh cho biết, đã yêu cầu Ban Quản lý các KCN Ðồng Nai, ngành thuế, BHXH, ngân hàng, Liên đoàn Lao động, công an phối hợp đưa những DN đang nợ nhiều vào danh sách "chăm sóc đặc biệt". Ông Vĩnh cho rằng, ngay khi DN có dấu hiệu ngưng hoạt động, phải buộc chủ DN thanh toán đầy đủ mọi khoản nợ.
Thực hiện chủ trương này, Trưởng ban Quản lý các KCN Ðồng Nai Cao Tiến Sỹ cho biết, đơn vị sẽ tăng cường phối hợp Liên đoàn Lao động tỉnh, ngành thuế, công an… nắm bắt tình hình, từ đó lập ra danh sách các công ty có yếu tố bất thường, có dấu hiệu vi phạm để xử lý trước khi họ… "chạy làng"!
Còn ông Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LÐLÐ Việt Nam kiến nghị, Chính phủ cần sớm ban hành quy định giải quyết tổng thể thực trạng DN nợ bỏ trốn, trong đó có việc khôi phục Quyết định 30/2009/QÐ-TTg về việc hỗ trợ người lao động bị mất việc làm trong doanh nghiệp gặp khó khăn. Thêm nữa, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng kiến nghị, cần sửa đổi, bổ sung Luật Phá sản số 51/2014/QH13, theo đó quy định thứ tự phân chia tài sản ưu tiên trả nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm đối với người lao động, quyền lợi khác theo hợp đồng lao động và thỏa ước lao động tập thể đã ký kết rồi mới đến thanh toán khoản nợ bằng tài sản bảo đảm và các khoản nợ khác.
Ðã đến lúc phải chấm dứt được tình trạng, DN "chạy làng", cơ quan quản lý bị động chạy theo khắc phục hậu quả. Muốn vậy, trước hết cần đến sự sâu sát của cơ quan quản lý gần nhất để theo dõi, giám sát "sức khỏe" của DN, tránh xảy ra những trường hợp đáng tiếc nói trên.
