Theo AP, tiểu thuyết ngắn có tên “Orbital” (tạm dịch là "Quỹ đạo") của nữ văn sĩ Samantha Harvey lấy bối cảnh trên Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), suy ngẫm về “vẻ đẹp và sự mong manh của Trái đất”. Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Edmund de Waal nhận định: “Orbital mang đến một góc nhìn chưa từng có trong văn chương. Với ngôn ngữ đầy chất thơ và sắc sảo, Harvey khiến góc nhìn thế giới trở nên mới mẻ đối với chúng ta”.
Samantha Harvey, 49 tuổi, hiện là giảng viên chương trình Thạc sĩ về viết sáng tạo tại Trường đại học Bath Spa (Anh). Năm 2009, bà từng được đề cử trong danh sách của giải Booker với tiểu thuyết “The Wilderness”. Harvey là tác giả người Anh duy nhất có tác phẩm lọt vào vòng chung khảo năm nay, cũng là nữ tác giả đầu tiên nhận giải Booker từ năm 2019 đến nay.
“Orbital” là tác phẩm thứ 5 của bà, kể về hành trình của 6 phi hành gia mang 5 quốc tịch khác nhau trên ISS. Trong một cuộc phỏng vấn, Samantha Harvey từng chia sẻ đã viết cuốn sách trong thời gian giãn cách xã hội vì đại dịch Covid-19. Trong thời gian đó bà đã xem những cảnh quay trực tuyến từ ISS hàng giờ. Harvey cho biết: “Tôi luôn để cảnh quay nhìn về Trái đất từ quỹ đạo thấp trên màn hình máy tính mỗi khi viết. Đó là điểm tham chiếu chính. Tôi cảm thấy có điều gì đó cộng hưởng giữa các phi hành gia và trải nghiệm của chúng ta trong giai đoạn phong tỏa”.
Nhận xét về tác phẩm, nhà văn, nghệ sĩ Edmund de Waal cho rằng: “Orbital phản ánh sự chú ý đặc biệt của Harvey đối với thế giới quý giá và bấp bênh mà chúng ta đang sống”. Giám đốc điều hành của Quỹ giải thưởng Booker, ông Gaby Wood nhấn mạnh: “Trong một năm nhiều biến động và có khả năng là năm ấm nhất trong lịch sử được ghi nhận, cuốn sách có giá trị thời sự kịp thời và thậm chí vượt thời đại”. Nhà phê bình James Wood viết trên tờ The New Yorker: “Samantha Harvey là một trong những tiểu thuyết gia đương đại người Anh gây ngạc nhiên nhất. Bà đã truyền tải không gian trong thời đại chúng ta với cuốn tiểu thuyết mỏng và đồ sộ. Orbital đã thực hiện nhiệm vụ mà chỉ một cuốn tiểu thuyết mới dám làm”.
Tiểu thuyết “Orbital” chỉ dày 136 trang, mỏng hơn nhiều so những cuốn tiểu thuyết thông thường và là cuốn sách ngắn thứ 2 giành giải thưởng này trong lịch sử Booker. Nó dài hơn 4 trang so tiểu thuyết “Offshore” mà nhà văn Penelope Fitzgerald giành giải năm 1979. Tiểu thuyết "Orbital" ra mắt độc giả vào tháng 11/2023 và là tác phẩm đạt số lượng bán ra cao nhất trong danh sách chung khảo giải năm nay, với 29 nghìn bản.
Nhà văn Harvey cho biết, cuốn tiểu thuyết “không hẳn nói về biến đổi khí hậu nhưng ngụ ý trong góc nhìn về Trái đất là sự thật về biến đổi khí hậu do con người gây ra”. Phát biểu ý kiến khi nhận giải, bà đã dành tặng chiến thắng cho những người bảo vệ môi trường sống của Trái đất. “Nhìn về Trái đất từ không gian giống như một đứa trẻ nhìn vào gương và lần đầu nhận ra rằng, người trong gương chính là mình”, Harvey nói về tác phẩm. Mặc dù tiểu thuyết lấy bối cảnh cuộc sống công nghệ cao trên ISS, bản thân tác giả lại không sử dụng nhiều công nghệ. Bà từng chia sẻ mình không có điện thoại thông minh hay tài khoản mạng xã hội.
Được thành lập từ năm 1969, Booker là giải thưởng văn học danh giá lâu đời của Anh. Năm nay, giải có tỷ lệ tác giả nữ vào vòng chung kết cao nhất trong 55 năm qua. Ban tổ chức đã xem xét 156 cuốn sách xuất bản bằng tiếng Anh trong năm 2023 để chọn ra 6 cuốn vào vòng chung khảo, trong đó có tới 5 tiểu thuyết thuộc về các nhà văn nữ. Được ví như “Oscar của văn chương”, thắng giải Booker đồng nghĩa với việc danh tiếng và doanh số bán sách của tác giả sẽ tăng đột biến khi được công chúng khắp thế giới tìm đọc.
