Mỹ thể hiện quan điểm cứng rắn
Bức thư của Tổng thống Mỹ Donald Trump gửi Lãnh tụ tối cao, Đại giáo chủ Iran Ayatollah Al Khamenei đã được chuyển tới Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi ngày 12/3 vừa qua, thông qua một nhà ngoại giao của Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE). Trong thư, lãnh đạo Mỹ đề xuất khôi phục các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran, song cũng cảnh báo Tehran sẽ phải đối mặt hậu quả nghiêm trọng nếu tiếp tục theo đuổi chương trình hạt nhân của mình.
Theo mô tả của truyền thông Mỹ, nội dung bức thư của ông Trump thể hiện lập trường cứng rắn của chính quyền Mỹ. Trang tin tức Axios cho biết, điểm mới và cho thấy rõ quan điểm cứng rắn của Mỹ là dù thể hiện mong muốn khôi phục đàm phán, song ông Trump đã loại trừ khả năng tiến trình đàm phán kéo dài, mà thẳng thừng đề cập thời hạn 2 tháng để các bên đạt được một thỏa thuận hạt nhân mới.
Trong thư, Tổng thống Mỹ cũng nêu rõ chỉ có 2 cách để giải quyết vấn đề, hoặc là một thỏa thuận bảo đảm Iran không sở hữu vũ khí hạt nhân được ký kết, hoặc là một giải pháp quân sự sẽ được tiến hành. Hiện không rõ thời gian đếm ngược 2 tháng mà Tổng thống Trump đề xuất tính từ khi lá thư được Mỹ chuyển đi, hay từ khi các cuộc đàm phán chính thức bắt đầu.
Nhà trắng cho hay, trước khi bức thư được chuyển cho phía Iran, Washington đã thông báo nội dung đề xuất tới một số đồng minh của Mỹ, như Israel, Saudi Arabia và UAE.
Phát biểu ý kiến ngày 22/3, Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Trung Đông, ông Steve Witkoff đã bảo vệ quan điểm của Tổng thống Trump thể hiện trong thư gửi lãnh đạo Iran, khi nhấn mạnh rằng Mỹ đang tìm cách “giúp Iran quay trở lại quỹ đạo” và bức thư Tổng thống Trump gửi lãnh đạo tối cao của Iran không nhằm mục đích đe dọa.
Ông Witkoff tuyên bố, Tổng thống Trump đang cố gắng ngăn chặn xung đột vũ trang với Iran bằng cách xây dựng lòng tin với nước này. Theo ông, nội dung thư mở ra cơ hội để giải quyết tất cả những vướng mắc với Iran, giúp Tehran trở lại với cộng đồng quốc tế. Ông Witkoff khẳng định: “Tổng thống Trump muốn xây dựng lòng tin với họ”.
Iran bác bỏ sức ép đàm phán
Iran xác nhận nước này đã nhận được bức thư của Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất nối lại đàm phán hạt nhân. Bức thư được gửi thông qua nhà ngoại giao cao cấp, ông Anwar Gargash. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei cho biết, Tehran sẽ trả lời thư của Tổng thống Trump thông qua các kênh phù hợp, sau khi hoàn tất đánh giá kỹ lưỡng nội dung thư, cũng như đề xuất của phía Mỹ.
Tuy nhiên, trong phát biểu phản hồi đầu tiên, cả Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Iran Ayatollah Al Khamenei cũng như Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đều tuyên bố Tehran bác bỏ mọi áp lực và sẽ không đàm phán nếu Mỹ tiếp tục gây sức ép với Iran.
Các nhà lãnh đạo Iran cho rằng, đề xuất từ ông Trump không khác nào “lời đe dọa” nhằm vào Tehran, chẳng những không giúp gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt, ngược lại còn “siết chặt gọng kìm” đối với Iran.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei cũng nhận định rằng, nội dung thư của lãnh đạo Mỹ không khác nhiều so những nội dung Tổng thống Trump phát biểu ý kiến công khai, chủ yếu nhắc lại các quan điểm chính kể từ khi ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hai.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) được ký kết năm 2015, giữa Iran với Nhóm P5+1 (gồm 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ và Đức). Đồng thời, chính quyền Mỹ tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chống Iran. Đáp lại, Iran ngừng thực hiện các nghĩa vụ theo JCPOA.
Trở lại Nhà trắng trong nhiệm kỳ hai, Tổng thống Trump tái áp dụng chính sách gây áp lực tối đa đối với Iran, với mục tiêu ngăn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Ngày 20/3, chính quyền Tổng thống Donald Trump ban hành lệnh trừng phạt mới nhắm vào hoạt động buôn bán dầu mỏ của Iran. Đây là vòng trừng phạt thứ tư đối với hoạt động này của Iran, kể từ khi Tổng thống Trump tuyên bố khởi động lại chiến dịch gây sức ép tối đa đối với Iran hồi tháng 2 vừa qua.
Trong khi đó, Mỹ tuyên bố sẽ thúc đẩy các kênh đối thoại về vấn đề hạt nhân Iran. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết, các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra, thông qua các kênh không chính thức, với nhiều quốc gia và đối tác. Truyền thông Mỹ dẫn nguồn tin ngoại giao tiết lộ, Mỹ và Israel sẽ tổ chức đàm phán cấp cao về vấn đề này tại Nhà trắng trong tuần này.
