19 năm mới nhận lại chức chủ nhiệm. Đang dạy cấp 3, giờ về lại cấp 2, còn làm chủ nhiệm nữa, nàng tự dưng thấy như quá sức. Sẽ là “mẹ” của đàn con 38 đứa - tuổi dậy thì ? Hồi hộp và lo lắng, quả tim cứ nao nao theo từng nhịp bước khi tiến về lớp 7D.
Sau lời chào cùng nụ cười tươi rói, ngay lập tức hỏi sĩ số như bản năng. Dạ cô, lớp vắng 1, bạn Thanh Hận (Cô hơi ngớ người vì cái tên ít gặp). Vắng có phép không em? Dạ có. Bạn đang nằm viện trong Sài Gòn, bạn ấy bị bệnh, cô hỏi cô Dung (chủ nhiệm trước) sẽ được biết rõ hơn ạ.
Nàng gọi cô Dung, nắm được vài thông tin, xin số của bà ngoại Thanh Hận. Ok, xuất viện rồi, đang trên đường về. Cô giáo bay ngay đến nhà học trò, liền trong buổi sáng hôm đó, thôn “vùng sâu vùng xa”, tách biệt với thị xã bởi một con sông và cánh đồng cỏ lau xào xạc. Nhà nhỏ xíu, nằm chẻn vẻn giữa mấy đám ruộng. Vào nhà, cô giáo vì không tìm ra chỗ ngồi. Bà ngoại bước lên, kéo cái ghế nhựa ra hè trò chuyện.
Đôi mắt trùng trùng muộn phiền, ngoại rân rấn kể : Hồi đó, mẹ Thanh Hận xinh đẹp, học hành sáng dạ. Nhà có 11 người con nhưng chưa đứa nào lên được cấp 3 nên cả gia đình đặt hết niềm tin vào chị ấy. Khi niềm tin bị phản bội thì tình yêu biến thành nỗi đớn đau. Chị Thanh Kiều (mẹ Thanh Hận) bỏ kỳ thi cuối cùng của đời học sinh để chạy theo cảm xúc vớ vẩn của trái tim. Khi cái thai đình đậu thì tên kia cũng sải đẹp. Không chỉ người con gái dại khờ bẽ bàng ức chế mà cả nhà tủi hổ. Tâm trạng bất ổn thì lời nói dễ dàng vượt ngưỡng “nghe được”. Kết quả sau khi hạ sinh, sản phụ đã trốn nhà đi biệt.
Bà ngoại giận đứa con khờ dại, buồn nỗi đời bạc bẽo, bèn tàn nhẫn đặt tên cháu là Thanh Hận. Giấy khai sinh chỉ có tên mẹ, phần bố để trống. Thấy bà ngoại ẵm cháu cho bú vú da, ai hỏi, bà nói mẹ nó sinh xong, băng huyết, chết tại chỗ. Có người bán tin bán nghi, hỏi sao hổng thấy ùm beng trống kèn gì hết. Bà nói tỉnh bơ, thứ con gái hư hỏng, chết đâu lấp đó cho khuất mắt chứ chôn cất gì mà khua chiêng gõ trống. Giờ cô giáo chủ nhiệm tới nhà, ngoại nhiệt tình lấy giấy chứng tử đưa cô coi, vẻ mặt vật vã bi thiết cùng đôi mắt ậng nước khiến cô giáo chỉ muốn khóc theo.
Đến lúc cô chuẩn bị đi về, Thanh Hận mới bước ra chào. Cô khá ngạc nhiên vì em không đến nỗi vàng vọt và gầy còm như hình dung. Em cảm thấy trong người tình trạng thế nào? Dạ, em mệt, đau đầu. Ăn uống được không, em? Dạ, ăn ớn, em hay bị ói. Nói rồi chỉ tô mì tôm bỏ mứa trên bàn tự lúc nào. Ôi, em bệnh sao lại ăn mì tôm? Tại nhà ở đây không có quán xá. Sáng ngoại phải dậy sớm đạp xe vô thị xã rửa chén, em tự lo bữa sáng. Cô giáo nhìn học trò thương cảm khi em kể ở với ngoại, đến khi vô lớp một thì vào Nam ở với dì. Khi em vừa đổ bệnh thì dì cũng lấy chồng có con, con dì cũng bệnh nên đành gửi em về ngoại. Chuyện đi viện, lo thuốc men bà ngoại và mấy cậu, dì xúm lo - mà ai cũng nghèo rớt.
Cô giáo xin phép ngoại đi về, trong đầu cứ chập chờn câu nói: bị bệnh thận từ bé, đến năm học lớp ba thì bệnh phát nặng rồi mổ - giờ còn nổi thêm cái u ở mũi nữa. Đầu tháng 12 này sẽ đi tái khám, bác sĩ bảo thận trái đã có dấu hiệu bất thường, có khi sẽ cắt bỏ. Sau đó có thể sẽ chạy thận…
*
Về tới nhà, lật đật soạn một bức thư lời lẽ thống thiết. Dùng trang cá nhân để vận động tiền hỗ trợ cho Thanh Hận chuẩn bị tái khám.
Chỉ trong một tuần, đã vượt con số 30 triệu. 30 triệu đồng. Cô giáo muốn ngay lập tức được đặt xấp tiền vào tay bà ngoại khốn khổ. Chưa kịp dắt xe ra, điện thoại reo ngang, số máy lạ. Tại sao cô lại đi bịa đặt chuyện học sinh nghèo thảm nghèo thương để moi tiền thiên hạ. Cô bé còn mẹ chứ sao không? Mẹ đang làm ở nước ngoài, Dubai đó. Học sinh trường mình thiếu chi em khổ, sao cô lại đi tiếp tay cho sự dối trá? Ôi chao, cô giáo nghe mà mặt liên tục biến sắc. Tay vẫn áp chiếc điện thoại ở tai nhưng đã bủn rủn nơi lồng ngực rồi. Số máy lạ vừa tắt chuông thì một cô giáo đáng kính ở trường gọi, bảo gia đình cô bé có chút phức tạp, chuyện quyên góp cho em ấy tạm dừng, giờ em tới trường lát. Ôi chao, sợ đến rụng tim rồi!
Bước vào phòng hiệu trưởng, thầy từ tốn bảo ngồi, giới thiệu người phụ nữ đối diện là ủy viên Hội cha mẹ học sinh của trường. Cô vừa cúi chào thì người phụ nữ ăn mặc đạo mạo lên tiếng: Có người phản ánh thông tin cô đưa trên mạng để quyên góp là sai sự thật. Nhiều cha mẹ bức xúc chuyện nhà trường quyên góp cho một hoàn cảnh chưa có xác minh rõ ràng. Cô giáo tròn mắt ngơ ngác, run run kể về tờ giấy khai sinh và chứng tử. Và thưa, cô quyên cho trò nghèo như trước nay mình vẫn làm chứ không nhân danh nhà trường. Người phụ nữ đạo mạo bảo mẹ cô bé mỗi năm vẫn về thăm nhà nhưng hai năm Covid-19 không về được, liền sau đó lại có thai, sinh con nên ba năm liên tiếp chưa về chứ trước đó thì đều đặn. Nhưng em ấy vẫn duy trì những cuộc trò chuyện online với mẹ, không hề có chuyện không biết mặt mẹ từ lúc mới sinh. Xin tiền giúp học trò là việc đáng khen nhưng cô hơi vội. Khi thông tin chưa chính xác mà đã phát tác thì rất nguy hiểm. Dư luận chung quanh đang phản ứng, khi họ đưa tiền hỗ trợ học trò và thấy tổn thương vì bị lừa. Cô giáo ngồi như bức tượng, da mặt tái đi, hai bàn tay cầm chặt vào nhau đặt trên gối. Câu nói chị phụ huynh, về nội dung, dễ nghe gấp ngàn lần ngữ điệu nói. Có chuyện gì thế này? Cô bình tĩnh hết mức có thể, cố giữ giọng, thuật lại nguyên văn 99,99% lời bà ngoại. Số tiền quyên góp cô cứ giữ đấy, để nhà trường họp Hội cha mẹ học sinh và cho ý kiến sau.
Nhưng những chỉ trích, bức xúc không đáng ngại bằng chuyện học trò chuẩn bị tái khám ở Chợ Rẫy. Cô giáo thiết tha: Tiền em đã xin được rồi, từ những người bạn, học trò cũ đã thành đạt. Điều em trăn trở là thận cô bé đang gặp vấn đề… tới mức có thể chạy thận trong khi bà ngoại đang cảnh khó khăn. Còn chuyện em còn hay mất mẹ, mẹ ở Dubai hay Pháp em không quan tâm. Em chỉ biết em ấy cần tiền để bồi dưỡng sức khỏe, chuẩn bị cho kỳ đại phẫu, tới mức có nguy cơ đối mặt với cái chết. Cô giáo nói, kiên quyết và thiết tha: Mong thầy cho ý kiến, hoặc em sẽ hoàn số tiền lại cho cộng đồng, hoặc sẽ ngay lập tức gửi tận tay em ...
Thầy hiệu trưởng mặt trầm ngâm, những lằn suy tư lợn cợn trên trán. Đoạn thầy bảo: Thôi, tiền em tự xin, em cứ tự trao cho gia đình, như từ trước tới giờ em vẫn làm. Hôm bữa nói tạm dừng là do thầy thiếu quyết đoán, xin lỗi em. Dạ, không, không có gì đâu thầy.
Bà ngoại nhận tiền bằng đôi mắt áy náy. Cô giáo đưa tiền bằng đôi mắt thành tâm. Bà ngoại không nói gì, rớm mắt cầm chặt, vuốt bàn tay gầy của cô giáo.
*
Học trò tái khám về. Kết quả tạm ổn.
Sáng 30 Tết. Cô đang loay hoay chuẩn bị bữa cơm tất niên thì nghe tiếng gọi cửa. Từ trong nhà chạy ra, thấy hai người phụ nữ, một già một trẻ. Cô lật đật chạy ra thì thấy bà ngoại. Cô mời ngoại và chị vào nhà.
Vừa đặt mông xuống ghế, người phụ nữ trẻ liền giới thiệu:
Tôi là mẹ Thanh Hận. Hôm nay đến đây là muốn được trực tiếp cảm ơn cô!
Bà ngoại thấy cô giáo còn ngơ ngác thì giải thích: Hồi đó tui giận quá, sai mấy anh nó đi làm bằng được giấy khai tử giả đó cô!
Khó mà diễn tả được tâm trạng của cô giáo lúc đó.
Dạ, em chỉ góp nhặt tình thương trong cộng đồng thôi, phần em chẳng có gì. Thấy chị về, em mừng cho học trò em!
Vâng, cảm ơn cô. Tôi có lỗi nhiều, với gia đình, với con cái… Nói rồi mở túi cầm ra chiếc phong bì dày. Cẩn trọng đặt lên bàn: Thật cảm ơn vì những mối lương duyên của cuộc sống. Gia đình chỉ xin nhận tấm lòng của những Bồ Tát sống đã giúp bé trong lúc khó khăn. Giờ mẹ xin gửi lại phần quà đó để cô giúp đỡ những học trò khác.
Cất phong bì, lật đật bay xuống bếp với bữa cơm cuối năm. Nấu cơm mà trong đầu cứ chờn vờn câu “trường mình còn biết bao học sinh khó khăn…” . Xong việc, cô giáo vội vội vàng vàng ra mở cổng, chồng hỏi đi đâu, trả lời công chuyện chút, lát về.
Trước khi leo lên xe, cô đã mở phong bì (tận 50 triệu đồng) và đã liên hệ với nhóm Zalo giáo viên chủ nhiệm của trường, xin tên và địa chỉ những học sinh khó khăn để hỗ trợ quà Tết. Nàng hẹn với một cô giáo trong trường làm công tác đưa đường chỉ lối. Bèn trích hai phần ba xì lì Tết cho các em, phần còn lại để dành làm quỹ “ tiếp sức”, khi nào học sinh cần - cô sẽ lập tức có mặt - như ông Bụt sau tiếng khóc hu hu của một đứa trẻ.
Đi nguyên buổi chiều, về tới nhà đã sẩm tối. Từ ngoài ngõ, cô thấy nhà sáng choang điện và hoa tươi đã chưng trên bàn. Chậu mai với những chùm nụ bóng mượt đã được đặt ở phòng khách. Chắc hai bố con đang đợi mẹ về dùng bữa cơm Tất niên vì cỗ bàn đã bày sẵn. Mẹ về rồi nè, ba! Cả ba người nhìn nhau, cùng cười, theo cái cách mùa xuân đã về.
