Saratov Airlines ngừng bay
Mới đây, Hãng hàng không Nga Saratov Airlines đã thông báo dừng cung cấp dịch vụ bay kể từ ngày 30-5. Đó cũng là hạn chót được ghi trong quyết định ngừng cho phép Saratov Airlines khai thác máy bay mà Rosaviatsia (Cơ quan Hàng không Liên bang Nga) đưa ra hôm 25-4, dựa trên kết quả điều tra vụ tai nạn máy bay An-148 của Saratov Airlines xảy ra ở ngoại ô Thủ đô Moscow hồi tháng 2, khiến 71 người thiệt mạng, trong đó có sáu thành viên phi hành đoàn.
Ngày 11-2, chiếc máy bay An-148 của Saratov Airlines đã biến mất khỏi màn hình radar chỉ vài phút sau khi cất cánh từ Sân bay Domodedovo ở Moscow. Theo báo cáo của Ủy ban Hàng không Liên bang Nga, nguyên nhân khiến chiếc máy bay xấu số gặp nạn có thể do các cảm biến tốc độ bị đóng băng, dẫn tới việc cung cấp thông tin sai lệch về tốc độ bay.
Ngày 17-5, Trưởng phòng Quản lý vận tải của Rosaviatsia là Andrei Kruglov đã gửi thông báo đến Saratov Airlines, yêu cầu hãng hàng không này ngừng bán vé từ ngày 30-5. Rosaviatsia cũng yêu cầu Saratov Airlines đưa tất cả hành khách từ nước ngoài trở về Nga và ngược lại trước thời hạn trên. Ngoài ra, sân bay duy nhất trong vùng Saratov ở miền nam nước Nga đứng trước nguy cơ đóng cửa, và nếu quyết định đóng cửa hãng hàng không này được phê chuẩn, Saratov Airlines có thể phải sa thải nhiều nhân viên.
Theo trang tin Vedomosti, sau thảm họa An-148, Saratov Airlines đã thực hiện nhiều biện pháp để duy trì công việc kinh doanh, trong đó có việc thay Tổng Giám đốc. Đại diện Saratov Airlines khẳng định, hãng đang tập trung giải quyết các vấn đề nhằm đáp ứng các yêu cầu của Rosaviatsia. Hãng cũng đã tạm dừng khai thác năm chiếc An-148 còn lại. Saratov Airlines còn đang bắt đầu tiến trình đổi tên hãng thành Ivolga Airlines, đồng thời công bố chương trình mở rộng đội bay bằng kế hoạch tiếp nhận các máy bay mới như E-190 và Boeing 737 trong thời gian tới.
TASS dẫn nguồn tin cơ quan truyền thông của Saratov Airlines cho biết, hãng hàng không này đã trình Rosaviatsia những văn bản cần thiết để được xem xét loại bỏ các vi phạm, tuy nhiên vẫn chưa có bất cứ quyết định liên quan nào được cơ quan quản lý đưa ra.
15 hãng hàng không bị đình chỉ
Kể từ năm 2007, 15 hãng và liên minh hàng không lớn của Nga đã bị Rosaviatsia ra quyết định đình chỉ Chứng chỉ nhà khai thác máy bay (AOC). Việc đình chỉ bay có thể dẫn đến việc hủy bỏ chứng chỉ và chấm dứt hoàn toàn hoạt động của các hãng hàng không. Một trong những nguyên nhân các hãng hàng không bị đình chỉ AOC xuất phát từ các vụ tai nạn máy bay.
Ngày 31-12-2013, Rosaviatsia hủy AOC của Tatarstan Airlines, liên quan cáo buộc hãng hàng không này không tuân thủ các yêu cầu được nêu ra trong chứng chỉ bay, vi phạm thời gian làm việc và nghỉ ngơi của phi hành đoàn, trình độ chuyên môn của đội bay không đạt chuẩn... Trước đó, cơ quan chức năng đã tiến hành những đợt kiểm tra sau vụ tai nạn xảy ra ngày 17-11-2013 của máy bay chở khách Boeing 737 của Tatarstan Airlines tại sân bay quốc tế Kazan, làm 50 người chết.
Tai nạn máy bay cũng là lý do khiến hãng Red Wings Airlines đối mặt nhiều rắc rối. Cụ thể, ngày 29-12-2012, chiếc Tu-204 của hãng hàng không này bị trượt đường băng, lao ra đường cao tốc gần sân bay Vnukovo ở Moscow, vỡ làm ba phần và bốc cháy. Vụ tai nạn khiến năm người tử vong. Ngày 4-2-2013, Rosaviatsia đình chỉ AOC của Red Wings Airlines. Lý do khiến các chuyến bay của hãng hàng không giá rẻ này bị dừng là các điều phối viên phát hiện nhiều lỗi vi phạm trong việc tổ chức hoạt động bay, bảo dưỡng máy bay, đào tạo phi công... Ngày 18-6-2013, sau khi khắc phục tất cả những thiếu sót kể trên, Red Wings Airlines được cấp phép bay trở lại.
Ngoài các vụ tai nạn máy bay kéo theo hàng loạt các đợt kiểm tra chất lượng sau đó, tình trạng tài chính bết bát của các hãng hàng không Nga cũng là một trong những nguyên nhân. Liên minh các hãng hàng không Nga AiRUnion (gồm Krasnoyarsk Airlines, Domodedovo Airlines, Siberian Air Transport Company, Samara Airlines, Omskavia Airlines) thành lập năm 2004 và là hãng hàng không lớn thứ hai (sau Aeroflot) của Liên bang Nga tính đến năm 2008. Mùa thu năm 2008, AiRUnion ngừng hoạt động, với lý do chính là các khoản nợ chi phí nhiên liệu và dịch vụ mặt đất tính đến tháng 9-2008 đã vượt 800 triệu USD.
Hệ quả từ thực tế những chuyến bay bị ngừng hoạt động là hàng nghìn hành khách bị “kẹt” tại các sân bay. Từ mùa thu năm 2008 đến mùa đông năm 2009, Rosaviatsia đã hủy AOC của năm hãng hàng không là thành viên liên minh AiRUnion. Để duy trì hoạt động của liên minh hàng không này, các bên liên quan đã đề xuất phương án sáp nhập AiRUnion vào Tập đoàn nhà nước Rostekhnologii của Nga, nhưng đến nay kế hoạch này vẫn chưa được thực hiện.
Ngày 1-9-2009, KD Avia Airlines, hãng hàng không chuyên cung cấp các chuyến bay từ khu vực trung tâm Nga đến châu Âu và có trụ sở tại Sân bay Khrabrovo ở vùng lãnh thổ Kaliningrad thuộc Nga - đã ngừng bán vé. Đồng thời, hãng cũng thông báo cho Rosaviatsia về việc ngừng hoạt động do không thể thanh toán khoản nợ lên tới gần 200 triệu USD. Ngày 14-9-2009, Rosaviatsia hủy AOC của KD Avia Airlines. Sau đó khoảng 7.000 hành khách của KD Avia Airlines đã chuyển sang sử dụng dịch vụ của các hãng hàng không khác.
Các khoản nợ và rắc rối tài chính cũng là nguyên nhân chính dẫn đến các quyết định đình chỉ bay đối với các hãng hàng không khác của Nga, như Continent Airlines, SkyExpress (hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Nga), Kuban Airlines, Muscovy Airlines, Transaero Airlines hay VIM-Avia...
Bài toán khó
Trong bài báo có tựa đề “Tại sao các công ty hàng không phá sản?”, đăng trên mục Kinh doanh vận tải của trang tin Vedomosti tháng 10-2017, tác giả nhận định rằng, các hãng hàng không trên thế giới nói chung và Liên bang Nga nói riêng đang đối mặt nhiều khó khăn, tuy nhiên Chính phủ Nga vẫn chưa có phương án hữu hiệu để hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua.
Bộ Giao thông vận tải Nga được ủy nhiệm để nghiên cứu sửa đổi luật liên quan nhằm tìm cách ngăn chặn các vụ sụp đổ tiếp theo của ngành hàng không trong tương lai. Một số ý tưởng đã được đề ra, trong đó có việc tước quyền cung cấp các chuyến bay quốc tế, thậm chí cấm bán vé cho hành khách, đối với các hãng vận tải đang gặp khó khăn về tài chính. Một quỹ bảo đảm cũng được đề xuất thành lập nhằm hỗ trợ thanh toán cước phí vận chuyển hành khách trong trường hợp các hãng hàng không bị đình chỉ hoạt động hay phá sản.
Theo Andrey Panov, nhân viên Công ty tư vấn quản lý toàn cầu Bain & Company, hệ thống đánh giá sự ổn định tài chính cần được thay đổi. Thí dụ, một điều bất hợp lý là việc đánh giá tài chính hiện nay dựa trên lợi nhuận tiềm năng trong sáu tháng. Vì thế, các hãng hàng không có thể “vẽ” ra bất kỳ kế hoạch kinh doanh nào nhằm tăng dự đoán tài chính cho công ty. Hơn nữa, phân tích của Bain & Company cũng cho thấy, ngay cả với các hãng hàng không hàng đầu thế giới, dự đoán lợi nhuận ròng hằng năm cũng chỉ chính xác ở mức xấp xỉ 80%.
Sau nhiều bê bối liên quan các hãng hàng không thời gian vừa qua, yêu cầu đối với các hãng hàng không Nga sẽ được thắt chặt. Giới chuyên gia cho rằng, để hạn chế sự sụp đổ của doanh nghiệp hàng không thì cần tăng cường giám sát việc các chủ sở hữu hãng hàng không kiểm soát những vấn đề vượt tầm kiểm soát.
