Nụ hôn đầu rực lửa
Người ta nói Dolores O’Riordan biết hát còn trước khi biết nói. Là con út trong một gia đình có đến bảy người con, Dolores sớm nhận ra thói "trọng nam khinh nữ" trong gia đình. Cô từng tâm sự: "Tôi phải múa hát mới được người lớn vỗ tay, yêu thương. Còn lũ con trai thì cứ ngồi yên, chỉ việc làm con trai thôi là đã đủ".
Nhưng có lẽ, điều đó đã giúp Dolores tự khai phá khả năng bản thân từ bé. Cô viết nhạc khi mới 15 tuổi. Ðến năm 19 tuổi, khi hay tin nhóm nhạc địa phương The Cranberry Saw Us đang cần ca sĩ, cô đã đến thử giọng trong bộ đồ bóng bó sát người và một cây đàn organ Casio đã cũ. Cô nói với ba người đàn ông trong nhóm (hai anh em chơi guitar Noel Hogan và Mike Hogan cùng tay trống Fergal Lawlor): "Nào các chàng trai, hãy cho tôi xem các anh có gì!". Họ lên nhạc và Dolores vừa đàn vừa hát ca khúc mà mình vừa sáng tác.
Bài hát viết về một nụ hôn đầu, cuồng say và rực lửa, nhưng chàng trai đã bỏ rơi cô gái trong một quán bar. Cô gái ấy chính là Dolores. Và bài hát ấy tên là Linger. Ðể rồi Linger một sớm một chiều tạo chỗ đứng cho ban nhạc Ireland từ trong nước ra đến quốc tế. Lúc này, đã là linh hồn của nhóm, Dolores đổi tên The Cranberry Saw Us thành The Cranberries. Chỉ mất có 5 năm sau khi Dolores vào nhóm, tạp chí âm nhạc danh giá Rolling Stone đã gọi Cranberries là "nhóm nhạc Ireland lớn nhất kể từ
sau U2".
Và dù các thành viên trong nhóm đều chưa đến 20 tuổi, họ vẫn kiếm được hợp đồng thu âm với một hãng đĩa lớn. "Everyone Else Is Doing It, So Why Can’t We?" mau chóng trình làng, khởi đầu cho một sự nghiệp rực rỡ với hơn 50 triệu đĩa được tiêu thụ trong hơn 10 năm sau đó.
Bóng tối dĩ vãng
Nhưng, thành công đến sớm cũng để lại hệ lụy cho Dolores O’Riordan - cô gái mong manh vẫn đang tìm cách vượt qua những ám ảnh thời thơ ấu, khi bị lạm dụng tình dục suốt từ năm tám đến mười hai tuổi. Trên Rolling Stones sau này, Dolores cho biết mãi đến khi đã sinh con, cô mới thật sự đoạn tuyệt được với những ám ảnh ấy.
Trong hơn một năm đầu sau khi gia nhập The Cranberries, Dolores thậm chí phải quay lưng về phía khán giả khi trình diễn, vì cô sợ đám đông nhìn thẳng vào mình. "Tôi yêu âm nhạc, nó là sự cứu rỗi của tôi, nhưng tôi chưa thật sự sẵn sàng để trở thành một người nổi tiếng" - Dolores từng tâm sự vào năm 2012 - "Tôi cũng quá ngây thơ trước sự vận hành của ngành công nghiệp giải trí. Tôi tin những ai sớm nổi tiếng khi còn trẻ đều phải chịu ít nhiều tổn thương. Bạn lớn lên và nhận ra mình chỉ có một mình, bạn đánh rơi nhiều thứ sau lưng và bất giác lại muốn quay lại ngày xưa để tìm kiếm chúng".
Nhưng khi đã cưỡi trên ngọn sóng, hoặc là tiếp tục thăng bằng, hoặc bị nó nuốt chửng. Thế là cô bé Dolores chỉ chằm chằm nhìn xuống giày mình năm nào thấy mình leo lên trang bìa của Rolling Stone, xuất hiện trên những talkshow, bị paparazzi săn đuổi, hát cho đức Giáo hoàng và song ca cùng danh ca opera Luciano Pavarotti.
Thật may là cô vẫn còn có chỗ để trút những nỗi niềm trong những năm tháng ấy: những bài hát. Từ Linger qua Animals Instict đến Dreams và đặc biệt là Zombie, những ca khúc trở thành một cuốn nhật ký tuổi trẻ của Dolores, đầy tự sự, đầy phản kháng, đi vào quảng đại quần chúng nhưng vẫn cất giấu những bí mật riêng tư.
Lấy thí dụ như Zombie, một trong những ca khúc được cover nhiều nhất lịch sử nhạc rock, cảm tác từ cái chết của hai cậu bé trong vụ đánh bom ở Anh vào năm 1993. Ðến khi Dolores đã mất rồi, cha của cậu bé 12 tuổi Tim Parry năm nào mới nhận ra ca khúc lừng lẫy ấy là viết cho con trai mình. Và ông Colin Parry kể với BBC: "Vợ cho tôi hay tin, tôi bật laptop lên, nghe ban nhạc hát, nhìn thấy Dolores và chăm chú từng lời ca. Những từ ngữ ấy vừa mãnh liệt, nhưng cũng rất chân thực. Ðược nghe những lời ca ấy từ một ban nhạc Ireland, tôi đã cảm nhận được sức mạnh to lớn của âm nhạc".
 |
Thập giá và Niết bàn
Năm 1994, video âm nhạc (MV) của Zombie trình làng bởi Samuel Bayer, người đạo diễn năm nào đã quay MV lừng danh "Smells Like Teen Spirit" cho ban nhạc nổi tiếng Nirvana. Và ông đã lấy mảng mầu vàng ám ảnh của Nirvana tô lên Zombie. Ông sơn mầu vàng ấy lên người Dolores, rồi cho cô đứng trước một cây thập giá.
Khi âm nhạc không còn cứu chuộc bản thân trên cây thập giá đời, Kurt Cobain - thủ lĩnh nhóm Nirvana - đã chủ động tìm đến cái chết. Với Dolores, việc không còn được sáng tác thường xuyên vì đã một chồng ba con, nhóm nhạc dần thoái trào và rã đám, đã tác động rất mạnh lên cuộc sống của cô, tất nhiên là theo hướng tiêu cực. Mấy năm gần đây, Cranberries tái hợp, nhưng những chuyến lưu diễn đã lên lịch liên tục bị hủy. Lý do họ đưa ra là Dolores bị đau lưng, nhưng người ta biết trong 5 năm cuối đời, cô hết bị trầm cảm lại phải chiến đấu với chứng rối loạn lưỡng cực.
Cuộc ly hôn với người chồng đã sống cùng hai mươi năm vào năm 2014 cũng là một đòn roi khác từ số phận. Cùng thời gian đó, cô bị truy cứu vì tấn công một người quen trên máy bay, bị tạm giam, sau đó được chuyển vào bệnh viện để điều trị tâm lý trong ba tuần. Mới một năm trước đó, không hiểu tờ Mirror "khui" thế nào mà cô thừa nhận đã có lúc muốn uống thuốc ngủ tự sát, nhưng vì thương con nên dừng lại.
Nhưng đến hôm 15-1 vừa qua, mọi thứ đã đi quá giới hạn với Dolores. Cô gái từng đặt tên cho album solo đầu tiên của mình vào năm 2007 là "Are you listening?" (Có ai nghe tôi không?) có vẻ đã tuyệt vọng vì không còn ai nghe mình nữa. Cô đã vĩnh viễn ra đi ở tuổi 46, bỏ lại một sự nghiệp cực kỳ đáng nhớ. Người phụ nữ chưa bao giờ mưu cầu nổi tiếng ấy không biết mình đã tạo ra một ảnh hưởng lớn như thế nào đến các thế hệ phụ nữ trên thế giới. Nhiều người, trong đó có cả ở Việt Nam, sau khi nghe Dolores cất giọng ca phẫn nộ và ám ảnh trong Zombie đã cắt phăng mái tóc, vận những bộ đồ sát người, cầm micro lên và gằn thật mạnh chữ "Zombieeeeee" khi cover lại bài hát của thần tượng.
Nhưng hơn bốn mươi năm trên đời, có lẽ Dolores chưa bao giờ vượt qua được những ám ảnh của quá khứ, những khó khăn và áp lực của việc phải nổi tiếng từ sớm. Cô hát thật nhiều, viết thật nhiều, mà có lẽ chưa ai thật sự "nghe" cô cả.
Và những tâm sự ấy giờ đã theo cô xuống mộ, về cõi Niết bàn (nirvana). Biết đâu, ở đó, cô sẽ gặp Kurt Cobain!
