Trong phiên giao dịch ngày 22-8, cũng là ngày đầu tiên của tháng bảy (âm lịch) năm nay, VN Index đã giảm 7,5 điểm, xấp xỉ 1%, xuống sát ngưỡng 760 điểm, và yếu tố thời vụ lại được đem ra lý giải.
Đối với một số nhà đầu tư (NĐT), đây được xem là tháng hạn chế mua bán. Rồi đến tháng tám (âm lịch) cổ phiếu (CP) của các công ty sản xuất bánh kẹo, đặc biệt là bánh Trung thu, lại được mua với niềm tin rằng các công ty làm ăn thuận lợi, định giá tăng dẫn đến CP cũng tăng theo. Những điều này đã nhiều lần xuất hiện trong lịch sử, tạo ra tính thời vụ. Nhưng nếu đi sâu hơn để phân tích dữ liệu sẽ có hai vấn đề cần lưu ý, đó là: Có thật sự diễn biến của thị trường (TT) ảnh hưởng bởi tính thời vụ hay không? Hay chính hành động của các NĐT đã vô tình tạo ra tính thời vụ cho TT?
Thử phân tích kỹ hơn nguyên nhân giảm điểm của TTCK trong phiên giao dịch ngày 22-8, đó là trường hợp của SAB, CP có thị giá cũng như vốn hóa (hơn 157.000 tỷ đồng) nằm trong nhóm lớn nhất trên TT hiện nay. SAB đã giảm gần 11.000 đồng/CP (hơn 4%) để từ 257.000 đồng/CP xuống còn 246.000 đồng/CP và tác động mạnh lên chỉ số VN Index vốn chịu nhiều ảnh hưởng từ những CP có vốn hóa lớn. Thật ra, việc giảm giá của SAB cũng không bất ngờ khi CP này đã tăng 30% chỉ trong vòng ba tháng (một tỷ lệ quá ấn tượng đối với CP vốn hóa lớn). Một số CP khác điều chỉnh trong phiên này, chẳng hạn như nhóm tài chính - ngân hàng, cũng không có gì bất ngờ bởi đây là nhóm CP có biến động khá tương đồng với TT và trước đó đã có những phiên tăng, cho nên việc điều chỉnh là tất yếu.
Mặt khác, VN Index vẫn đang tiếp tục tạo ra những đỉnh cao mới, nhưng càng gần với ngưỡng 800 điểm thì biến động của TT lại càng mạnh, điều này cũng rất phù hợp nhiều dự báo được đưa ra trong thời gian gần đây. Những nguyên nhân này chỉ ra rằng tính thời vụ và diễn biến TT đôi khi có sự trùng hợp và nếu không cẩn trọng suy xét sẽ dẫn đến suy diễn gượng ép, ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư. Chẳng hạn, nếu trong những ngày tới, TT phục hồi trở lại, ai vẫn cho rằng TT chưa tốt, nhiều khả năng sẽ mất cơ hội kiếm tiền.
TT những ngày trước lễ, Tết… thường có xu hướng chùng xuống và có ý kiến cho rằng NĐT bận… lo Tết, hoặc đi du lịch nên không giao dịch. Còn có những giả thiết cho rằng phải bán sớm để rút tiền ra cho chắc sau một kỳ nghỉ dài. Có lẽ, những nhận định này mang tính cá nhân nhiều hơn là một xu hướng rõ ràng. Tuy nhiên, tại một số thời điểm, ít nhiều đã tác động tới tâm lý và hành động của NĐT và diễn biến TT cũng có vẻ như vậy. Ngặt nỗi, những gì không phù hợp, không có tính xuyên suốt thì không thể “bẻ” được diễn biến chung của TT. Nếu TT đang tốt, không có lý gì NĐT có thể bỏ đi… lo Tết. Hay thậm chí, NĐT có đi du lịch thì hiện nay công nghệ thông tin cũng giúp họ dễ dàng giao dịch. Và cũng nên nhớ rằng, không phải mùa Trung thu nào, CP của các công ty sản xuất bánh Trung thu cũng tăng đúng như kỳ vọng của nhiều người, có khi tăng đó, nhưng mỗi năm mỗi cách khác nhau và không phải cứ mua là có lợi nhuận.
