 |
| Ông Lương Đức Thắng. |
- Thưa ông, sau hơn 20 năm ra đời và được triển khai rộng khắp trong cả nước, nhìn lại, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" đã đạt được những thành tựu quan trọng như thế nào?
- Như chúng ta đã biết, Nghị quyết số 03-NQ/TW, ngày 16/7/1998, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Hội nghị Trung ương lần thứ 5 (khóa VIII) về "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc" đã đưa ra năm quan điểm chỉ đạo, 10 nhiệm vụ trọng tâm và bốn nhóm giải pháp lớn để thực hiện, trong đó giải pháp đầu tiên là mở Cuộc vận động giáo dục chủ nghĩa yêu nước gắn với thi đua yêu nước và phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa".
Trải qua hơn 20 năm thực hiện, đây đã thật sự trở thành một phong trào thi đua yêu nước rộng lớn, thấm sâu vào các lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Thông qua các nội dung phong trào, nhiều cách làm hay, mô hình sáng tạo được người dân chủ động thực hiện hiệu quả, nhân rộng. Từ cá nhân, gia đình, dòng họ, tổ dân phố, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đều hướng tới mục tiêu xây dựng con người văn hóa, môi trường văn hóa, lấy đó làm động lực thúc đẩy các nhiệm vụ chính trị, kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Hệ thống thiết chế văn hóa trong cả nước đã được các địa phương quan tâm đầu tư xây dựng và sửa chữa, nâng cấp. Thông qua các buổi sinh hoạt, đời sống của người dân được nâng lên cả vật chất và tinh thần. Trung tâm văn hóa-thể thao các cấp ở nhiều địa phương đã tích cực tìm tòi loại hình sinh hoạt phù hợp với trình độ thưởng thức của nhân dân. Nhiều chương trình nghệ thuật không chuyên được tổ chức đã thu hút một lượng lớn các diễn viên không chuyên là những hạt nhân cho phong trào văn hóa, văn nghệ ở cơ sở; các câu lạc bộ nghệ thuật và thể thao được tổ chức theo sở thích của bà con, đa dạng và phong phú. Hoạt động thể dục, thể thao quần chúng trên toàn quốc diễn ra sôi nổi, đa dạng. Thông qua hoạt động trong phong trào, các chỉ tiêu về thể dục, thể thao quần chúng có bước phát triển mạnh mẽ thể hiện ở số lượng người tập thể dục, thể thao.
Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội đã có nhiều chuyển biến tích cực, phong tục tập quán tốt đẹp của địa phương được bảo tồn, phát huy gắn với việc thực hiện quy ước, hương ước và những cam kết thi đua trong phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa". Các địa phương đã chú trọng chỉ đạo lồng ghép nội dung vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang với các nội dung xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa, khu dân cư văn hóa. Việc tang ở khu vực đồng bào theo đạo và đồng bào dân tộc thiểu số cũng có nhiều chuyển biến tích cực, việc cúng thần, trừ tà, xem bói; khóc thuê, ăn uống linh đình, dài ngày trong đám tang đã được hạn chế và dần được loại bỏ.
Công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể được cơ quan quản lý văn hóa và những người làm trong lĩnh vực văn hóa tại các di tích tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân. Nhiều hoạt động, dự án liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể đã và đang được triển khai dưới hình thức xã hội hóa, huy động được mọi nguồn lực của cộng đồng, các tổ chức xã hội trong nước và quốc tế.
Công tác xóa đói, giảm nghèo được thực hiện rất có hiệu quả: hướng dẫn và hỗ trợ các gia đình đăng ký sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn, xây dựng chương trình hỗ trợ học nghề, đào tạo việc làm cho lao động nông thôn; vận động nhân dân tham gia các tổ hợp tác, hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới; hỗ trợ liên kết giữa các hợp tác xã và hộ nông dân với doanh nghiệp để phát triển các chuỗi liên kết có sức cạnh tranh và hiệu quả; phát triển kinh tế vườn, kinh tế trang trại; phát huy thế mạnh nghề truyền thống của địa phương; tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi để không ngừng nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thị trường góp phần nâng cao chất lượng sống của người dân, thực hiện tốt công tác xóa đói, giảm nghèo tại địa phương.
Cần phải khẳng định, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" được phát động và triển khai thực hiện là một cách làm sáng tạo, là giải pháp căn cơ nhằm từng bước xây dựng con người văn hóa, môi trường văn hóa, đời sống văn hóa, hướng con người đến những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
- Trong bối cảnh mới của đời sống xã hội, như việc di cư vì mục đích kinh tế, việc chuyển đổi công ăn việc làm của người dân diễn ra ngày càng phổ biến, nhanh chóng; tác động của thông tin trực tuyến, truyền thông xã hội tới nhận thức người dân ngày càng mạnh mẽ. Xin ông cho biết, thực tế phối hợp giữa các cơ quan, đoàn thể, tổ chức để thúc đẩy phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" ở cơ sở còn gặp những khó khăn gì?
- Khó khăn thì rất nhiều nhưng tựu trung lại, đầu tiên vẫn là vấn đề kinh phí và con người.
Nguồn kinh phí dành cho triển khai hoạt động của Phong trào tại cơ sở còn nhiều hạn chế, năm sau cắt giảm hơn năm trước, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đề ra. Trong khi đó, một số trung tâm văn hóa- học tập cộng đồng xã, nhà văn hóa ấp đã được đầu tư, nâng cấp, xây dựng mới đạt chuẩn theo quy định nhưng hiệu quả phát huy chưa cao; còn biểu hiện lãng phí cơ sở vật chất.
Lực lượng thường trực ban chỉ đạo phong trào ở cấp huyện, đặc biệt là cấp xã còn mỏng, phải kiêm nhiệm nhiều công việc. Đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa ở cơ sở thường xuyên thay đổi, không bảo đảm tính liên tục, làm cho công tác triển khai thực hiện các phong trào gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện phong trào ở nhiều cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể địa phương chưa đồng đều; công tác phối hợp giữa các cơ quan thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương và Ban Chỉ đạo một số địa phương có lúc, có nơi chưa chặt chẽ, thường xuyên, cá biệt còn có biểu hiện phân tán, thiếu thống nhất.
Chúng tôi cho rằng, một khi đã chỉ ra được khó khăn căn bản rồi thì chắc chắn chúng ta sẽ tìm được cách khắc phục để không những bảo vệ được thành quả của hơn 20 năm qua mà còn tiếp tục thúc đẩy phong trào phát triển hiệu quả hơn nữa, trở thành một phần thiết yếu trong đời sống của mọi tầng lớp nhân dân.
- Trân trọng cảm ơn ông!
