Palestine bên bờ vực sụp đổ tài chính

Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo, Chính quyền Palestine (PA) đang đối mặt nguy cơ sụp đổ tài chính khi nguồn thu cạn kiệt và hoạt động kinh tế suy giảm nhanh chóng trong bối cảnh cuộc xung đột leo thang ở Dải Gaza.
0:00 / 0:00
0:00
Biếm họa: FADI ABOU HASSAN
Biếm họa: FADI ABOU HASSAN

Tuyên bố của WB nêu rõ: Tình hình tài chính của PA đã trở nên tồi tệ hơn trong 3 tháng qua, làm tăng đáng kể nguy cơ sụp đổ tài chính. WB dự báo trong những tháng tới, thâm hụt ngân sách của chính quyền sẽ lên tới 1,2 tỷ USD, gấp đôi mức tài trợ là 682 triệu USD vào cuối năm 2023. Nền kinh tế Palestine được dự đoán sẽ suy giảm từ 6,5 - 9,6%.

Theo WB, gần nửa triệu việc làm trong nền kinh tế Palestine đã bị mất kể từ khi bùng phát xung đột tại Gaza, trong đó bao gồm 200.000 việc làm ở Dải Gaza và gần 150.000 việc làm ở Israel do những người Paletine sống ở Bờ Tây đảm nhận. WB cho biết, hiện tại gần như mọi người dân ở Gaza đều sống trong cảnh nghèo đói, đồng thời dự báo Palestine đang trải qua tình trạng suy giảm tăng trưởng kinh tế trong năm 2023 và sẽ kéo dài sang năm 2024.

WB cũng ghi nhận mức độ thiệt hại chưa từng có về người và tài sản ở Dải Gaza kể từ khi xung đột Hamas - Israel nổ ra vào tháng 10/2023. Theo Cơ quan Y tế Palestine, xung đột làm hơn 35.000 người thiệt mạng, trong đó 70% là phụ nữ và trẻ em, cùng gần 80 nghìn người bị thương; 72% tổng số tòa nhà đã bị phá hủy hoàn toàn hoặc một phần. Ước tính tổng khối lượng đống đổ nát do bị bắn phá và các vụ nổ gây ra là 37 triệu tấn.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cảnh báo nguy cơ xảy ra khủng hoảng nhân đạo, nếu Israel cắt đứt các kênh giao dịch tài chính quan trọng với các ngân hàng của Palestine. Những kênh ngân hàng nói trên đóng vai trò thiết yếu trong xử lý giao dịch hàng hóa nhập khẩu từ Israel trị giá gần 8 tỷ USD mỗi năm, gồm điện, nước, nhiên liệu và thực phẩm, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho xuất hàng hóa trị giá gần 2 tỷ USD/năm để tạo nguồn sinh kế cho người dân Palestine. Bà cũng bày tỏ quan ngại của Mỹ về việc Israel chặn các khoản tiền thuế thu hộ cho chính quyền Palestine, nhấn mạnh hành động này sẽ gây phương hại đến sự ổn định kinh tế ở Bờ Tây.

Trong bối cảnh Bộ Tài chính Israel tiếp tục nắm giữ các khoản tiền thuế thu hộ PA, PA cho biết, họ chỉ có thể trả một phần tiền lương của nhân viên khu vực công. Tính đến giữa tháng 5, PA chỉ có thể trả cho nhân viên khu vực công 50% số tiền lương tháng 3, sau khi Israel từ chối chuyển khoản số tiền thuế của tháng 4. Trước đó, kênh truyền hình Channel 12 của Israel đưa tin Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich đã hoãn chuyển 46 triệu USD tiền thuế trong 9 ngày, để phản đối hành động của PA “chống lại Nhà nước Israel”. Kể từ khi xung đột Hamas - Israel nổ ra tháng 10/2023, Bộ Tài chính Israel đã giữ lại số tiền chi trả cho các chi phí hành chính tại Gaza.

Nhằm ngăn chặn khả năng sụp đổ tài chính của chính quyền Palestine, WB kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng hỗ trợ nước ngoài cho vùng lãnh thổ đang bị phong tỏa này. Trợ lý Tổng Thư ký LHQ, ông Abdallah al-Dardari nhấn mạnh, mức độ tàn phá ở Gaza là lớn chưa từng có. Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) ước tính công cuộc tái thiết Dải Gaza sẽ tiêu tốn khoảng 30 đến 40 tỷ USD và đây sẽ là sứ mệnh tái thiết lớn nhất mà cộng đồng quốc tế chưa từng đối phó kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. LHQ kêu gọi các nước cần hành động nhanh chóng giúp cung cấp lại nhà ở cho người dân Palestine và đưa cuộc sống của người dân ở Gaza trở lại bình thường về mọi mặt kinh tế, xã hội, y tế và giáo dục. Tại hội nghị của các nhà tài trợ quốc tế tại Kuwait diễn ra đầu tháng 5, cộng đồng quốc tế đã đạt cam kết viện trợ bước đầu hơn 2 tỷ USD cho Dải Gaza.

LHQ cho rằng, công cuộc tái thiết này sẽ mất nhiều thập kỷ nếu việc tái thiết Gaza được thực hiện theo quy trình bình thường, song đây là điều người dân Palestine không thể chờ đợi. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi ngừng bắn lập tức ở dải đất đang bị phong tỏa này và cộng đồng quốc tế cần sớm huy động nguồn tài chính hỗ trợ Palestine. Đây là ưu tiên hàng đầu và cần phải đạt được trong vòng ba năm đầu tiên sau khi chấm dứt chiến sự.