Phó Chánh Văn phòng Chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Ngọ Văn Ngôn cho biết: “Đến nay, toàn thành phố có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 60% xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 29% xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Qua xây dựng nông thôn mới giúp thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2024 đạt 74,3 triệu đồng/người, tăng nhiều lần so với năm 2010”.
Sau một thời gian triển khai, đến nay nhận thức của người dân về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố đã có sự chuyển biến tích cực. Từ chỗ người dân thụ động, trông chờ hỗ trợ sang chủ động tham gia, coi đây là quyền lợi cũng là trách nhiệm; nhiều người dân hiến đất, góp công sức, vật chất để xây dựng hạ tầng, phát triển sản xuất.
Thông qua đó, chất lượng cuộc sống người dân nâng lên, cơ sở hạ tầng cải thiện, giao thông được nhựa, bê tông hóa, trường học khang trang, trạm y tế được xây mới thực hiện tốt chăm sóc sức khỏe nhân dân; môi trường nông thôn ngày càng trong lành, văn minh và hiện đại.
Đến nay, toàn thành phố có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 60% xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 29% xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.
Phó Chánh Văn phòng Chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Ngọ Văn Ngôn
Thành công trong xây dựng nông thôn mới đã giúp kinh tế khu vực này phát triển thông qua việc áp dụng khoa học công nghệ như: Cơ giới hóa, tự động hóa, công nghệ sinh học vào sản xuất để tăng năng suất, lợi nhuận và hướng tới nông nghiệp sinh thái, thân thiện với môi trường. Hơn nữa, việc phát triển công nghiệp và các hoạt động phi nông nghiệp ở nông thôn đã khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên, tạo ra nhiều ngành nghề và cơ hội việc làm mới cho người dân. Tính đến hết năm 2024, địa bàn Hà Nội không còn hộ nghèo theo chuẩn của thành phố.
Đặc biệt, với việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp cùng sự sáp nhập các xã thời gian qua đã tạo ra nhiều thay đổi mang tính hệ thống về địa giới hành chính, quy mô dân số và cơ cấu kinh tế. Những thay đổi này đem lại cả cơ hội và thách thức đối với tiến trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Đồng chí Ngọ Văn Ngôn cho rằng: “Qua thực hiện chính quyền địa phương hai cấp giúp tăng cường hiệu quả quản lý, giảm bớt tầng nấc trung gian, tăng tính chủ động và trách nhiệm của chính quyền xã trong triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới. Quy mô dân số và diện tích lớn hơn sau sáp nhập giúp tối ưu hóa nguồn lực, nhất là việc đầu tư cơ sở hạ tầng và phát triển các vùng chuyên canh nông nghiệp”.
Cùng với đó, sáp nhập xã tạo điều kiện hình thành các vùng sản xuất tập trung, thuận lợi cho áp dụng công nghệ cao, phát triển chuỗi giá trị nông sản và thu hút doanh nghiệp vào đầu tư. Mặt khác, các xã có thêm nguồn lực để cải thiện dịch vụ xã hội như: y tế, giáo dục, văn hóa từ đó nâng cao chất lượng sống của người dân nông thôn. Mặc dù vậy, sự chênh lệch phát triển giữa các xã sau sáp nhập dẫn đến mức độ đạt chuẩn nông thôn mới không đồng đều giữa các khu vực, nhất là ở những xã khó khăn. Điều này đòi hỏi thành phố phải tiếp tục đầu tư ưu tiên cho các xã dưới 15 tiêu chí để thu hẹp khoảng cách.
Để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, Hà Nội sẽ tiếp tục rà soát, điều chỉnh các chính sách hỗ trợ phù hợp với đặc thù của từng địa phương.
Phó Chánh Văn phòng Chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Ngọ Văn Ngôn
Ngoài ra, sự thay đổi cơ cấu kinh tế sau sáp nhập đòi hỏi phải điều chỉnh mô hình sản xuất, chuyển đổi từ kinh tế hộ sang kinh tế hợp tác, liên kết với doanh nghiệp và vấn đề này cần thời gian, sự hỗ trợ về vốn, công nghệ cũng như đào tạo. Quy mô dân số lớn hơn có thể gây áp lực lên môi trường nông thôn và làm mờ nhạt bản sắc văn hóa địa phương nếu không có chính sách bảo tồn hiệu quả.
Trong bối cảnh Hà Nội đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn đầu và hướng tới các mục tiêu cao hơn về chất lượng sống, kinh tế nông nghiệp, chuyển đổi số và ứng phó với biến đổi khí hậu, trong giai đoạn 2026-2030, Hà Nội phấn đấu có 20% số xã đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại. Đồng chí Ngọ Văn Ngôn cho biết: Để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, Hà Nội sẽ tiếp tục rà soát, điều chỉnh các chính sách hỗ trợ phù hợp với đặc thù của từng địa phương. Đồng thời, tăng cường đào tạo, chuyển đổi số, phát triển các mô hình kinh tế hợp tác để bảo đảm tính bền vững của chương trình nông thôn mới.
Tiếp tục phát triển các vùng chuyên canh sản xuất nông sản chiến lược và liên kết chuỗi giá trị với doanh nghiệp để nâng cao giá trị gia tăng; thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp như: Tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp, phát triển chăn nuôi hữu cơ và quản lý chất thải hiệu quả để bảo vệ môi trường nông thôn.
Chú trọng nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới gắn xây dựng nông thôn mới với bảo vệ môi trường sinh thái; ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý và sản xuất nông nghiệp như: Sử dụng công nghệ thông tin để giám sát, điều hành và kết nối thị trường nông sản qua thương mại điện tử; xây dựng các mô hình nông thôn thông minh, tích hợp công nghệ số để nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ công.
Phát triển các mô hình du lịch nông thôn gắn với bảo tồn cảnh quan và văn hóa truyền thống, bảo đảm nông thôn xanh, sạch, đẹp và thân thiện với môi trường; tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ cho nông dân, chuyển đổi cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp để đa dạng hóa sinh kế và giảm nghèo bền vững. Tiếp tục thu hút doanh nghiệp vào các ngành nghề nông thôn như chế biến nông sản, thủ công mỹ nghệ và dịch vụ du lịch để tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.
