Trường tồn hào khí Lam Sơn

Sinh thời, nhằm cữ “Hăm mốt Lê Lai, hăm hai Lê Lợi” các vua triều Hậu Lê thường về Tây Kinh bái yết sơn lăng. Lam Kinh mùa thu này thôi thúc tâm lý hướng cội, tri ân thế hệ tiền nhân có công với nước, hiểu thêm về một vùng di sản.
Một tiết mục trong Lễ hội truyền thống Lam Kinh.
Một tiết mục trong Lễ hội truyền thống Lam Kinh.

Sau hội thề Lũng Nhai, tháng 2/1418, Lê Lợi cùng toàn thể nghĩa quân dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn. Ít ngày sau, giặc Minh phái đô đốc Chu Quảng cùng hàng chục nghìn quân càn quét, ráo riết truy bắt Bình Định Vương Lê Lợi.

Lê Lai cải trang thành “Chúa Lam Sơn” cầm 500 quân cưỡi voi chiến xung trận, hy sinh thân mình để cứu Chúa, tạo tâm lý chủ quan, sơ hở của giặc Minh để Lê Lợi cùng nghĩa quân Lam Sơn có thời gian củng cố, phát triển binh lực, chuyển vào Nghệ An đánh chiếm thành lũy, mở rộng vùng giải phóng.

Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn phát triển thành cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, giành thắng lợi vẻ vang. Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, truy tặng Lê Lai chức Thiếu úy; sai Nguyễn Trãi viết “Tiên ước và Lai công thệ từ”, dặn con cháu sau khi Lê Thái Tổ mất thì cúng giỗ Lê Lai vào ngày hôm trước giỗ mình, khắc ghi công đức của Lê Lai cùng các con đẻ đã hy sinh vì nước.

Tại đền Tép, xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc hiện thờ, táng Lê Lai theo tập tục “thượng sàng, hạ mộ”. Các hộ dân ở làng Tép phân công nhau chọn gà nuôi, gạo nếp, hoa quả trong vườn dâng Thành hoàng làng trong lễ khai hạ và cứ “Hăm mốt Lê Lai”.

Nghi thức dâng sản vật, tế cúng Lê Lai thường diễn ra vào khoảng 6 giờ 30 phút đến hơn 7 giờ trong ngày chính lễ với mong ước cầu mùa, quốc thái, dân an. Kế tiếp là phần hội với các tiết mục biểu diễn cồng chiêng, sắc bùa, pồn pôông, đánh cờ người, ném còn được bảo lưu, tái hiện trong đời sống đồng bào Mường hấp dẫn, thu hút nhân dân, khách thập phương.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Kiên Thọ, Quách Văn Phong thông tin: Toàn xã có 2.971 hộ, hơn 13 nghìn nhân khẩu, trong đó 60% là đồng bào Mường. Chung sức xây dựng nông thôn mới, mỗi hộ gia đình đóng góp từ 1,2-2 triệu đồng tiếp tục kiên cố hóa đường giao thông nông thôn, tăng cường các thiết chế văn hóa cơ sở.

Hiện 11 câu lạc bộ văn nghệ, 22 đội bóng chuyền nam, nữ là lực lượng nòng cốt trong các hoạt động văn hóa, thể thao và Kiên Thọ đã và đang triển khai xây dựng 3/11 nhà sàn văn hóa, đã sưu tầm được 4 bộ cồng chiêng. Những người cao tuổi, am hiểu văn hóa dân tộc tích cực truyền dạy sắc bùa, các làn điệu xường Mường, làm cây bông, đánh, biểu diễn cồng chiêng, phụ nữ truyền dạy dệt thổ cẩm, thường mặc trang phục truyền thống.

Khả Lam, căn cứ địa của Lê Lợi cùng nghĩa quân Lam Sơn xưa thuộc thị trấn Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa ngày nay, đang phát triển nhanh theo hướng đô thị hóa.

Tên các vị vua, hoàng hậu, danh nhân văn hóa, anh hùng dân tộc được đặt tên cho các tuyến đường, khu phố nhằm giáo dục truyền thống, tôn vinh các vị vua anh minh, hoàng thân, quốc thích vương triều Hậu Lê. Ban quản lý di tích Lam Kinh cũng nỗ lực bảo tồn, bảo vệ các di tích vệ tinh; từ nguồn ngân sách và huy động xã hội hóa, thị trấn Lam Sơn đã trùng tu, tôn tạo Đình và chùa Hào Lương, tu bổ đền Ngọc Lam.

Bí thư Đảng ủy thị trấn Phạm Thanh Tùng nhấn mạnh: Phát triển văn hóa-du lịch, giữ gìn bản sắc dân tộc là chương trình công tác trọng tâm của cấp ủy, chính quyền thị trấn; huy động sự tham gia tích cực của nhân dân, các tổ chức tập hợp quần chúng.

Câu lạc bộ bảo tồn, phát huy giá trị di tích, di sản; các đội tế nam, tế nữ được thành lập ở phố Lam Sơn, phố Phúc Lâm, đáp ứng yêu cầu thực hành nghi lễ cổ truyền. Nổi bật là Hội Phụ nữ thị trấn có nhiều việc làm thiết thực trong chăm sóc, chỉnh trang, bảo đảm vệ sinh môi trường tại các di tích.

Khu di tích Lam Kinh được quy hoạch quản lý hơn 200 ha. Sau nhiều lần khai quật khảo cổ học, tiến hành các hoạt động nghiên cứu khoa học; cơ quan chức năng đã tiến hành trùng tu, từng bước phục dựng các công trình kiến trúc. Khu lăng mộ các vua và hoàng thái hậu, giếng cổ, cầu Bạch, sông Ngọc, hồ Tây, Ngọ môn, 5 trong số 9 tòa thái miếu, chính điện Lam Kinh, đồ thờ, sân rồng được tôn tạo, phục dựng.

Thảm thực vật ở đây cũng được cải tạo, tái trồng các giống cây bản địa, bảo tồn các cây cổ: Đa thị, sanh, sui, duối, xoài đất. Trên diện tích gần 100 ha có tới hàng trăm loài thực vật, trong đó có 70 loài quý hiếm, nhiều loài cây dược liệu, 18 cây được vinh danh Cây di sản Việt Nam và rừng Lam Kinh là nơi cư trú, sinh tồn, điểm đến của nhiều loại chim.

Lam Kinh - địa chỉ về nguồn, tìm hiểu về một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, khắc ghi công lao các tướng lĩnh, nghĩa quân Lam Sơn, tri ân Lê Thái Tổ cùng vương triều Hậu Lê và là điểm đến của đông đảo du khách gần, xa.

Theo Phó trưởng Ban quản lý di tích Lam Kinh, Bùi Ánh Tuyết: Tính đến đầu tháng 9 năm nay có hơn 200 nghìn lượt du khách đến Lam Kinh, trong đó học sinh về nguồn tìm hiểu về lịch sử, di sản dân tộc chiếm khoảng 30% và có hơn 600 lượt khách du lịch quốc tế.

Ngoài chỉnh trang nhà đón, tiếp khách, Ban quản lý tiếp tục sưu tầm, mới bổ sung thêm 50 hiện vật, thay đổi một số nội dung, hiện vật trưng bày, nhất là nâng cao tinh thần, thái độ phục vụ, chất lượng thuyết minh viên. Các thuyết minh viên ở Lam Kinh còn trợ giảng tại các trường học trong giáo dục truyền thống lịch sử địa phương và tỉnh Thanh Hóa đã đầu tư lắp đặt hệ thống thuyết minh tự động hiện đại.

Có thể bạn quan tâm

Công nhân Hợp tác xã chiếu cói Hoài Châu Bắc hoàn thiện một công đoạn làm ra chiếc chiếu thành phẩm. (Ảnh MỸ HÀ)

Làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn

Dệt chiếu cói là nghề truyền thống lâu đời ở xã Hoài Châu Bắc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là phường Hoài Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai).

Nhiều du khách trẻ thích thú khi check-in tại Tháp Pô Klong Garai.

Giữ gìn Bảo vật quốc gia, góp phần thúc đẩy du lịch

Khánh Hòa là vùng đất giao thoa văn hóa với sự chung sống của 36 dân tộc anh em, trong đó nổi bật là văn hóa Chăm và Raglai, thể hiện qua hệ thống đền tháp cổ kính, các lễ hội truyền thống đặc sắc cùng phong tục tập quán giàu bản sắc.

Hòn Vọng Phu trong không gian đô thị ở Thanh Hóa.

Nỗ lực bảo tồn hòn Vọng Phu cùng cụm di tích An Hoạch

Hòn Vọng Phu trên đỉnh núi An Hoạch (núi Nhồi) ở phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa cùng những “Vọng Phu thạch” hiện hữu trên nhiều miền đất đã gắn liền với lịch sử dựng nước, giữ nước cùng đạo lý, nhận thức thẩm mỹ của dân tộc.

Bãi Làng - khu vực trung tâm Cù Lao Chàm.

Cù Lao Chàm - Viên ngọc thô đang được "mài giũa"

Mùa du lịch năm 2025, cụm đảo gần bờ của thành phố Đà Nẵng là Cù Lao Chàm đón hơn 269.000 du khách. So với năm 2024 và những năm trước đó, con số này cho thấy sự tăng trưởng và là một lời khẳng định: Những tiềm năng du lịch mạnh mẽ của “viên ngọc thô” xứ Quảng đang dần được cụ thể hóa, khai thác một cách hiệu quả và đúng hướng.

Cô gái Chăm trong Lễ hội Katê tại Khánh Hòa.

Thúc đẩy liên kết vùng du lịch trọng điểm

Những năm gần đây, hành trình du lịch nối dài giữa “biển xanh” Khánh Hòa và “đại ngàn” Đắk Lắk đã trở thành xu hướng mới. Sự dịch chuyển đó thể hiện nhu cầu khám phá nhiều hơn của du khách, đồng thời tạo cơ hội hình thành các tour, tuyến liên vùng mang dấu ấn riêng của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Du khách trải nghiệm làm đồ gốm khi tới thăm làng Thanh Hà.

Độc đáo làng gốm hơn 500 năm tuổi

Tại lễ trao giải thưởng Du lịch Việt Nam năm 2025 vừa qua, làng gốm Thanh Hà là đại diện của thành phố Đà Nẵng được vinh danh tại hạng mục “Điểm du lịch cộng đồng tốt nhất”.

Ông Lê Văn Nghĩa kiểm tra chất lượng sản phẩm rượu cần.

Bảo tồn và phát triển nghề truyền thống

Giữ được hương vị nồng say của rượu cần truyền thống sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho bà con Cơ Tu. Đó là cách làm kinh tế hiệu quả của ông Lê Văn Nghĩa và một số hộ dân ở thôn Phú Túc, xã Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng.

Người dân và du khách nghe hát bài chòi ở Hội An.

Cân bằng giữa phát triển và gìn giữ ở Hội An

Sau khi mở rộng địa giới thành phố Đà Nẵng, Hội An (cũ) nay gồm ba phường: Hội An, Hội An Đông, Hội An Tây và một xã đảo Tân Hiệp (Cù Lao Chàm) tiếp tục giữ vai trò đặc biệt trong chiến lược phát triển du lịch-văn hóa của thành phố.

Thu gom lưới bẫy bắt chim yến trái phép. (Ảnh CTV)

Cần có giải pháp bảo vệ chim yến

Những năm gần đây, nạn săn bắt chim yến trái phép diễn ra tràn lan ở nhiều địa phương trên cả nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của quần thể chim yến ở nước ta.

Đảo Lý Sơn, hạt nhân du lịch biển, đảo của tỉnh Quảng Ngãi.

Tìm hướng phát triển bền vững du lịch biển, đảo Quảng Ngãi

Du lịch biển, đảo Quảng Ngãi có nhiều tiềm năng trở thành trụ cột phát triển kinh tế- xã hội quan trọng. Tỉnh cần tạo ra sức mạnh tổng hợp, cân bằng lợi ích kinh tế-xã hội và môi trường để du lịch biển, đảo Quảng Ngãi phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và khẳng định vị thế trong khu vực.

Võ cổ truyền đã và đang được triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển một cách bài bản, bền vững

Bảo tồn và lan tỏa võ cổ truyền

Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mà còn là một hệ giá trị sống động, có khả năng thích ứng và phát triển trong thời đại mới. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, văn hóa truyền thống không thể chỉ lưu giữ trong bảo tàng hay lễ hội mà phải được đưa vào đời sống, đến với thế hệ trẻ.

Hội thi Ẩm thực Yến sào Khánh Hòa.

Độc đáo Lễ hội Yến sào Khánh Hòa

Không chỉ thành kính tri ân, tưởng nhớ công đức lớn lao của thủy tổ, thánh mẫu, các vị tiền bối sáng lập, phát triển ngành nghề yến sào trong suốt 700 năm qua, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đã tạo nên một không gian văn hóa biển, đảo đa dạng và sinh động.

Bề mặt dải đá bằng phẳng, đoạn rộng nhất lên tới 50 mét.

Kỳ quan dưới đáy biển Gia Lai

Làng chài Nhơn Hải, phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp bình yên cùng cảnh sắc biển, trời hùng vĩ, mà còn được nhiều người say đắm bởi một kỳ quan độc đáo.

Phụ nữ Pa Kô làm món Đổi A-lỗq chuẩn bị cho ngày lễ Aza.

Món ăn độc đáo của người Pa Kô

Khi còn nhỏ, tôi biết đến món Đổi A-lỗq (cơm nếp ống tre) của người Pa Kô qua những lần theo bố về thăm quê nội ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt (Quảng Trị) bên dòng Krông Klang. Hương vị đặc trưng của món ăn này vẫn in đậm trong ký ức sau những lần tôi dự lễ hội và thưởng thức cùng mọi người.

Công đoạn khoét rỗng mõ là quan trọng nhất

Giữ tiếng mõ làng Thủy Xuân

Giữa không gian thanh vắng ở tổ 11, phường Thủy Xuân, thành phố Huế, tiếng cốc cốc khi nhỏ khi to đưa con người về chốn tĩnh tại. Ở vùng đất Cố đô, người ta vẫn còn nhớ đến làng mõ Thủy Xuân.

Nghệ thuật trang trí cây nêu của người Co ở Quảng Ngãi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Sắc mầu văn hóa dân tộc Co

Chỉ với khoảng 34 nghìn người cư trú chủ yếu ở phía tây tỉnh Quảng Ngãi, song cộng đồng người Co có một kho tàng văn hóa dân gian đặc sắc với kiến trúc nhà ở, truyện kể dân gian, nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật diễn xướng, tri thức dân gian.

Đà Nẵng liên tiếp xúc tiến mở các đường bay thẳng từ thị trường khách du lịch Ấn Độ, các nước Trung Đông và CIS.

Mở rộng không gian đưa ngành du lịch bứt phá

Với những lợi thế sẵn có của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam (trước đây), Đà Nẵng hiện nay thụ hưởng nhiều dư địa để đưa ngành du lịch bứt phá. Biết tận dụng tối đa cơ sở vật chất, tài nguyên du lịch, di sản văn hóa sẽ tạo động lực phát triển, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.

Nghệ nhân Đạt Thị Nam (áo cam) truyền dạy kỹ thuật dệt hoa văn Chăm cổ cho phụ nữ Chăm.

Truyền giữ nghề dệt thổ cẩm Chăm

Nghệ nhân Đạt Thị Nam ở xã Ninh Phước (Khánh Hòa mới) được cộng đồng Chăm tôn vinh là điển hình tiêu biểu trong sưu tầm, phục hồi nhiều loại hoa văn cổ và tận tâm truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho phụ nữ các dân tộc khu vực miền trung - Tây Nguyên.

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Từ cây thuốc trên dãy núi Ngọc Linh thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, sau hơn 50 năm phát hiện, cây sâm Ngọc Linh nay được xem như "quốc bảo" của Việt Nam, góp phần thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân.

Tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận), được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt tháng 12/2016.

Khai thác giá trị văn hóa Chăm để phát triển du lịch

Tỉnh Ninh Thuận có 80 di sản được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; có 2 di tích được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai. Bên cạnh đó, còn có tháp Pô Rômê là di tích lịch sử, kiến trúc cấp quốc gia...

Nét hoang sơ ở mũi Vi Rồng.

Đánh thức huyền thoại hoang sơ

Bình Định có một nơi mà thiên nhiên còn nguyên vẹn với những vách đá sừng sững vươn ra biển như một con rồng khổng lồ, nơi mà mỗi con sóng vỗ vào bờ như mang theo một câu chuyện huyền thoại. Đó chính là mũi Vi Rồng, một trong những thắng cảnh ngoạn mục nhất của tỉnh.

Một cảnh thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu tại phường Bắc Sơn.

Bỉm Sơn - một vùng di sản, danh thắng

Không chỉ có vị trí giao thông trọng yếu, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) còn là vùng đất lưu dấu lịch sử và văn hóa. Thung lũng phía đông núi Dốc Xây vẫn còn in dấu con đường thiên lý năm xưa, nơi thi sĩ Hồ Xuân Hương cảm tác bài “Đèo Ba Dội” sau khi vượt ba ngọn đèo gập ghềnh.

Bà Châu Thị Đông giới thiệu các tác phẩm nghệ thuật Ariya do bà sưu tầm và đóng tập làm tài liệu trình diễn và truyền dạy cho con cháu trong tộc họ văn hóa dân tộc mình.

Người “giữ lửa” dân ca Chăm

Bà Châu Thị Đông, 76 tuổi, ở làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) được đồng bào nơi đây ví là “báu vật sống” trong "giữ lửa" dân ca Chăm và truyền cảm hứng nghệ thuật diễn ngâm Ariya, góp phần giữ gìn Di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Chăm.