Buổi tổng duyệt diễu binh, diễu hành lần 2 trong Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 tại khu vực phố Nguyễn Đình Thi-Thanh Niên đã trở thành tâm điểm thu hút hàng vạn người dân với dàn khí tài quân sự hùng hậu.
Trong nhịp điệu sôi động và hào hùng ấy, hình ảnh người cựu chiến binh Trịnh Tô Hợp lặng lẽ ngồi bên cháu gái đã trở thành khoảnh khắc lắng đọng, khiến nhiều người không khỏi bồi hồi.
Khi thấy phóng viên chụp ảnh, chị Đặng Mai Hồng, cháu gái của bà Hợp chia sẻ, bà chính là con gái của nhà cách mạng Trịnh Đình Cửu, một trong những người tham gia thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng.
Khi ngày kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 đến gần, trong bà lại dâng trào những ký ức về một thời kháng chiến. Vì lẽ đó, dù sức khỏe đã yếu, bà vẫn cùng các cháu đến xem tổng hợp luyện diễu binh, diễu hành và được ưu tiên ngồi phía trên, gần nơi các đoàn khí tài tập trung.
Chị Đặng Mai Hồng, cháu gái của bà, chia sẻ: “Hôm trước bỏ lỡ buổi tổng hợp luyện lần 1 nên hôm nay gia đình quyết tâm đưa bà đến xem buổi thứ 2. Thấy bà phấn khởi khi hòa mình trong không khí này tôi cũng rất xúc động”.
Trong khoảng thời gian chờ đợi buổi tổng hợp luyện diễn ra, bà Hợp chậm rãi kể lại nhiều kỷ niệm về ngày thơ ấu và thời kháng chiến đã đi qua.
Phát huy truyền thống gia đình nên bà đã tham gia cách mạng từ khi mới 18 tuổi. Đến năm 1946, Toàn quốc kháng chiến bùng nổ, từ Hà Nội bà theo bố mẹ lên Chiến khu Việt Bắc.
Theo lời kể, năm 1953, bà được cử sang học tại Trường thiếu nhi Việt Nam ở Quế Lâm (Trung Quốc). Một năm sau, cô gái trẻ lại tiếp tục được cử đi học tại Trường thiếu nhi Việt Nam ở Moskva (Liên Xô cũ).
Hết lớp 7, bà trở về nước và tiếp tục học cấp ba tại Trường trung học phổ thông 3A. Đến năm 1962, đoàn trở lại Liên Xô, theo học Khoa Toán-Cơ, Trường Đại học Tổng hợp Lê-nin ở Uzbekistan.
Năm 1967, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào giai đoạn ác liệt, bà Trịnh Tô Hợp về nước công tác tại Viện Kỹ thuật quân sự (Bộ Quốc phòng). Bà cùng đồng đội toàn tâm, toàn ý tập trung vào công tác nghiên cứu một số vũ khí đặc biệt như A12, ĐKB, FE, AS…
Khi tin chiến thắng từ khắp các chiến trường miền bắc, miền nam báo về cũng là lúc niềm vui chung của tập thể vỡ òa khi các đề tài nghiên cứu lần lượt được thực nghiệm hiệu quả. Đến năm 1996, các công trình vũ khí đặc biệt của nhóm vinh dự được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I.
Từng là người gắn bó với những công trình nghiên cứu vũ khí đặc biệt, nay lại được ngắm nhìn những kế thừa và phát triển của những khí tài hiện đại, bảo vệ Tổ quốc, bà Hợp xúc động nói: “Tôi vô cùng tự hào khi được sống lại trong bầu không khí hào hùng này. Đến bây giờ tôi vẫn luôn thấm thía những lời căn dặn của Bác và hằng ngày đem những câu chuyện kể về Bác để dạy bảo con cháu cố gắng học tập, noi theo tấm gương đạo đức của Người”.
Giữa dòng người nô nức về Quảng trường Ba Đình, những cựu chiến binh, Bộ đội Cụ Hồ mái tóc đã bạc, bước chân không còn vững vẫn lặng lẽ dõi theo từng hàng quân trẻ. Trong ánh mắt rưng rưng ấy là ký ức một thời trận mạc, là máu xương và tuổi trẻ đã cống hiến cho độc lập, tự do của Tổ quốc.
