Thúc đẩy thị trường tín dụng ổn định, hiệu quả và bền vững

Ngày 24/12, tại Hà Nội, Viện Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh phối hợp với các đơn vị liên quan cùng sự đồng hành của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) tổ chức Diễn đàn “Thị trường tín dụng và những vấn đề kinh tế vĩ mô”, nhằm tạo lập một không gian trao đổi chuyên sâu, nơi các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia kinh tế-tài chính, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng chia sẻ quan điểm, kinh nghiệm và thảo luận các vấn đề trọng tâm của thị trường tín dụng trong giai đoạn hiện nay.

Diễn đàn có sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia nghiên cứu về kinh tế vĩ mô và tài chính-ngân hàng, đại diện các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp và các chủ thể liên quan trên thị trường. Đây được kỳ vọng là dịp để các bên liên quan cùng nhìn nhận bức tranh toàn cảnh của thị trường tín dụng trong mối liên hệ chặt chẽ với các mục tiêu ổn định và tăng trưởng kinh tế.

Phát biểu khai mạc, Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh khẳng định, trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực biến động khó lường, thị trường tín dụng tiếp tục giữ vai trò đặc biệt quan trọng, vừa là kênh cung ứng vốn chủ yếu cho nền kinh tế, vừa là công cụ điều tiết mang tính chiến lược trong điều hành chính sách kinh tế vĩ mô.

Thị trường tín dụng - kênh cung ứng vốn, công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô

Thực tiễn những năm gần đây cho thấy, tín dụng đã góp phần quan trọng vào quá trình phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, cùng với những đóng góp tích cực, quá trình mở rộng tín dụng cũng đặt ra nhiều thách thức liên quan đến hiệu quả phân bổ vốn, khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp, cũng như yêu cầu kiểm soát rủi ro và duy trì ổn định hệ thống tài chính trong bối cảnh chính sách điều hành đang có những điều chỉnh đáng kể.

Tại diễn đàn, các đại biểu tập trung làm rõ mối quan hệ giữa điều hành chính sách tín dụng và ổn định kinh tế vĩ mô, phân tích vai trò của tín dụng trong thúc đẩy tăng trưởng, hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân và các lĩnh vực ưu tiên; đồng thời thảo luận tác động của chính sách lãi suất, những điều chỉnh trong cơ chế tín dụng và các rủi ro tiềm ẩn đối với hệ thống ngân hàng, thị trường tài chính trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng nhanh.

Thông qua việc cập nhật xu hướng chính sách và chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, diễn đàn hướng tới hỗ trợ doanh nghiệp rà soát chiến lược vốn, nâng cao năng lực quản trị tài chính và tăng cường khả năng tiếp cận các nguồn lực tín dụng phù hợp.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ chỉ ra mô hình phát triển thay thế cho mô hình tăng trưởng thường dùng, theo đó, bao gồm tăng trưởng nhanh, bền vững, bao trùm, kết hợp cả 3 yếu tố: Investment (Đầu tư)-Infusion (Bơm vốn)-Innovation (Đổi mới sáng tạo) để đạt mục tiêu đề ra.

Cũng theo Tiến sĩ Lực, không đủ cơ sở để khẳng định tăng trưởng tín dụng cần gấp đôi tăng trưởng GDP, vì thế, cần tập trung bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, xác định sự quan trọng của cơ cấu tín dụng hợp lý cũng như cơ cấu đầu tư hợp lý trong khi 80% đầu tư công hiện nay dành cho hạ tầng giao thông, 15% dành cho y tế và giáo dục, 0,5% dành cho khoa học công nghệ và 4,5% dành cho các lĩnh vực khác. “Vì lẽ đó, nâng cao hiệu quả đầu tư và chất lượng tăng trưởng là cấp thiết”, Tiến sĩ Lực khuyến nghị.

Song song, đẩy nhanh hoàn thiện cải cách thể chế hệ thống tài chính, ban hành khung pháp lý cho các mô hình mới, vấn đề mới (như tài chính xanh, tiền kỹ thuật số, Trung tâm tài chính quốc tế, thị trường carbon…; Phát triển thị trường tài chính cân bằng, tập trung phát triển thị trường vốn, thị trường phái sinh tài chính; đa dạng hóa các định chế tài chính (cho thuê tài chính, quỹ đầu tư, quỹ hưu trí...); sớm vận hành thí điểm thị trường carbon; trung tâm tài chính quốc tế, thị trường tài sản mã hóa; quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán theo kế hoạch, lộ trình... để giảm áp lực lên tín dụng ngân hàng, giảm rủi ro và phát triển bền vững; Phát triển kinh tế-xã hội ổn định vĩ mô, tăng niềm tin, đa dạng hóa các kênh đầu tư và cải thiện thực chất môi trường đầu tư-kinh doanh nhằm huy động nguồn lực từ dân, tổ chức; Giảm bớt các công cụ hành chính, tuân thủ nguyên tắc thị trường nhiều hơn; Nâng cao năng lực quản lý, giám sát hệ thống tài chính, quan tâm hơn đến rủi ro hệ thống, rủi ro chéo, an toàn vốn và áp dụng nhiều hơn các thông lệ tốt, các chuẩn mực quốc tế; Đẩy nhanh tháo gỡ những dự án bị tồn đọng, vướng mắc kéo dài nhằm khơi thông nguồn lực; Chuẩn hóa, nâng cao hiệu quả phối hợp chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, xây dựng Khung chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia; Sớm thành lập Quỹ hỗ trợ chuyển đổi xanh, các quỹ đầu tư mạo hiểm, Quỹ Đổi mới sáng tạo... để hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh-số, phát triển kinh tế tuần hoàn...

Cần đồng bộ nhóm giải pháp thúc đẩy thị trường tín dụng phát triển bền vững

Có thể thấy, Việt Nam sở hữu tiềm năng lớn trong huy động nguồn tài lực. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn nhiều điểm nghẽn, rào cản liên quan đến tính mất cân đối (hơn 50% vốn đến từ lĩnh vực ngân hàng; thể chế, quy trình-thủ tục, thị trường-sản phẩm-kênh đầu tư và quản lý rủi ro... Do đó, cần có Chiến lược tổng thể về huy động, phân bổ và sử dụng nguồn tài lực; gắn với tăng năng suất lao động, nâng cao hiệu quả đầu tư và chất lượng tăng trưởng. Việc cải cách khu vực thị trường tài chính là cấp thiết.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và thế giới đề xuất một số định hướng, trong đó đối với nguồn vốn, cần tiếp tục đa dạng hóa nguồn vốn tín dụng ngân hàng thông qua thúc đẩy thị trường chứng khoán, nhất là trái phiếu, tập trung phát triển các tổ chức xếp hạng tín dụng/tín nhiệm; Lành mạnh hóa thị trường cổ phiếu thông qua kiểm soát chặt các đòn bẩy phi chính thức quá cao; kiểm soát các fintech chứng khoán; xem xét quản lý hiệu quả hơn các hoạt động tự doanh của các công ty chứng khoán; Tăng cung và cầu nhà ở giá hợp lý thông qua cơ chế ưu đãi tín dụng ràng buộc (kinh nghiệm Mỹ); Ban hành đầy đủ các quy định liên quan đến quản lý tín dụng xanh của ngân hàng thương mại (các chuẩn mực cấp tín dụng, đánh giá rủi ro); Hoàn thiện hệ thống dự báo, cảnh báo rủi ro tín dụng trong liên quan để các kênh huy động, đầu tư khác hiệu quả.

Với lĩnh vực đầu tư, Tiến sĩ Sang cho rằng, để tăng lĩnh vực đầu tư đáp ứng yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng cao nói chung và ít gây hệ lụy về lạm phát, kém hiệu quả, trước hết ưu tiên các ngành Việt Nam có lợi thế so sánh cao, trong đó có ngành năng lượng tái tạo (nhất là điện gió ngoài khơi, mặt trời), hay các ngành năng lượng phục vụ quá trình chuyển đổi số (tiêu hao nhiều nguyên liệu); thúc đẩy phát triển hệ thống thương mại điện tử trong nước và xuyên biên giới giúp thúc đẩy tăng trưởng song ít gây lạm phát; nghiên cứu tính hữu hiệu trong đầu tư các ngành tương đối mới như kinh tế tầm thấp, kinh tế bạc...; đẩy mạnh, quyết liệt hơn và chuyên nghiệp hơn phát triển hệ thống ươm tạo công nghệ giúp tăng năng suất, cạnh tranh và ít gây lạm phát; xây dựng cơ chế đầu tư nhanh và phục vụ cải cách hành chính (thông qua xây dựng nhà công vụ, chuyển đổi công năng các cơ sở nhà văn phòng sang hỗ trợ doanh nghiệp, giúp đầu tư nhanh và sớm ổn định nhân lực địa phương; nghiên cứu các cơ chế cho vay đầu tư/thuê nhà giá hợp lý (gắn ưu đãi thuê với mức giá cho thuê,..); sớm đầu tư, hoàn thiện hệ thống quy hoạch quốc gia, địa phương sau cải cách hành chính giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Cũng tại diễn đàn, Tiến sĩ Phạm Xuân Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội cho thuê tài chính Việt Nam; ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội ngân hàng Việt Nam; Tiến sĩ Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế cao cấp đã cùng nhau trao đổi về tín dụng xanh, rủi ro quản trị trong điều chỉnh cơ chế tín dụng, vai trò của tín dụng trong thúc đẩy tăng trưởng cũng như nêu ra các kiến nghị, đề xuất để thị trường tín dụng phát triển theo hướng ổn định, hiệu quả và bền vững trong giai đoạn tới.