Nằm bên dòng sông Hóa, thuộc xã A Sào, tỉnh Hưng Yên, quần thể di tích Đền thờ Trần Hưng Đạo, Đình Mễ Thương thắng tích và Bến Tượng A Sào mang đậm dấu ấn lịch sử thời Trần.
Theo sử sách, A Sào là vùng đất cổ nổi tiếng của tỉnh Thái Bình cũ, được nhắc đến trong câu ca “Đào Động, Lộng Khê, Tô Đê, A Sào-Phụ Phượng Lý triều tứ cố cảnh” (Nghĩa là Đào Động, Lộng Khê, Tô Đê, A Sào thuộc đất Phụ Phượng vào thời Lý là 4 danh thắng cổ).
A Sào vốn là thái ấp của Phụng Kiền Vương Trần Liễu và công chúa Thuận Thiên, song thân của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Đây không chỉ là nơi gắn bó với tuổi thơ mà còn là hậu phương trọng yếu trong sự nghiệp quân sự của Ngài, giữ vai trò căn cứ thuộc phòng tuyến sông Hóa của quân dân nhà Trần trong các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông.
Điều đặc biệt là từ năm 1288, A Sào được lập làm "sinh từ" (đền thờ ngay khi Trần Hưng Đạo còn sống). Sau khi dẹp yên giặc Nguyên, để ghi nhận công trạng, vua Trần Nhân Tông tiến phong Ngài là Đại nguyên soái Hưng Đạo đại vương, sai nhân dân A Sào trùng tu cung thất, lập đền thờ tại A Sào, tôn xưng là Đệ nhị sinh từ Trần triều sau Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc. Sau khi Ngài mất, nhân dân tôn thờ Ngài là Thành hoàng làng.
Năm 1258, trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ nhất, Trần Quốc Tuấn được phong Thượng vị hầu, đến trấn thủ vùng đất A Sào. Trước cuộc kháng chiến lần thứ hai, Ngài trực tiếp về đây chỉ đạo xây dựng phòng tuyến ven sông Hóa, triển khai thế trận thủy chiến và tổ chức lực lượng hậu cần.
Nhân dân khắp vùng mang thóc gạo về góp sức, hình thành hệ thống kho quân lương lớn tại Mễ Thương và các địa điểm lân cận. Đến năm 1288, trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ ba, A Sào tiếp tục được chọn làm nơi đặt đại bản doanh, vừa tập hợp binh lực vừa dự trữ lương thảo.
Cũng trong năm 1288, tại A Sào đã diễn ra một sự kiện trở thành huyền tích. Theo các tài liệu và lời kể của nhân dân địa phương, trong lần xuất quân đánh giặc Ô Mã Nhi trên sông Bạch Đằng, voi chiến của Trần Hưng bị sa lầy ở khu vực sông Hóa.
Không thể cứu được voi, trong giây phút chia tay đầy xúc động, Ngài tuốt gươm chỉ xuống dòng sông Hóa và thề: “Nếu trận này không thắng, ta quyết không trở lại bến sông này nữa”. Ba quân đồng thanh hô vang “sát Thát”. Cuộc chia tay giữa chủ tướng và voi chiến trở thành biểu tượng của tinh thần trung nghĩa và hào khí Đông A, được dân làng truyền tụng đến bây giờ.
Sau chiến thắng quân Nguyên Mông, trở về A Sào, Hưng Đạo đại vương cho đắp voi đất trên mộ con voi đã chết. Sự tích "voi chiến vượt sông Hóa" và di tích Bến Tượng có từ đó.
Do nước sông dâng nhiều lần làm sạt lở, nhân dân sau đó xây tượng voi bằng gạch và một ngôi đền thờ cạnh mộ voi. Dần dần dòng sông Hóa lở nên ngôi đền bị phá hủy. Đến năm 1928, dân làng A Sào cho tạc tượng voi đá theo nguyên mẫu voi gạch và đưa về đúng vị trí cũ.
Theo hướng dẫn viên khu di tích Đền A Sào Trần Khánh Ngọc, năm 1951, khi thực dân Pháp chiếm đóng Đền A Sào làm đồn bốt, chúng dùng xe kéo voi đá về làm ụ súng và bia đỡ đạn. Hiện nay, trong đền vẫn lưu giữ tượng voi đá với nhiều dấu vết của chiến tranh.
Đến năm 2006, di tích Bến Tượng A Sào được phục dựng; tượng voi đá mới được tạc với kích thước lớn hơn trên cơ sở dáng vóc tượng cũ, góp phần khôi phục không gian linh thiêng gắn với huyền tích voi chiến.
Ông Nguyễn Tiến Bàng, Phó phòng Văn hóa-Xã hội xã A Sào cho biết: Khu di tích Đình, Đền, Bến Tượng A Sào có diện tích 31,7ha, gồm ba cụm chính: đền thờ Trần Hưng Đạo, đình Mễ Thương thắng tích và Bến Tượng.
Khu di tích đang tiếp tục được đầu tư, tôn tạo và mở rộng kết nối các tuyến tham quan, phục vụ phát triển du lịch văn hóa, tâm linh. Lễ hội truyền thống Đền A Sào (10/2 âm lịch) thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương về dâng hương, chiêm bái.
Với những giá trị lịch sử và văn hóa tiêu biểu, năm 2011, cụm di tích Đình, Đền, Bến Tượng A Sào được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia. Ngày nay, đây là địa chỉ giáo dục truyền thống yêu nước và điểm đến du lịch tâm linh của vùng đồng bằng sông Hồng.