Mất mát lớn do sạt lở
Chúng tôi trở lại khu vực sạt lở tại hai khóm Tân Tịch và Tịnh Hưng, phường Cao Lãnh. Hàng chục căn nhà nơi đây mới ngày nào còn nhộn nhịp, bà con còn cười nói vui vẻ, vậy mà nay cả một không gian bờ sông vắng vẻ, tan hoang. Vụ sạt lở diễn ra mới đây khiến nhà của gia đình ông Hồ Văn Phương, sinh năm 1957, ngụ khóm Tịnh Hưng và con trai ông bị nhấn chìm theo dòng nước. “Gia đình tôi và gia đình con trai đều đi làm mướn kiếm sống. Giờ nhà cửa không còn, không có đất cất nhà, những ngày tới không biết phải sống làm sao”, ông Hồ Văn Phương nói trong lo lắng.
Cách khu vực sạt lở vài trăm mét, bà Nguyễn Thị Bé, sinh năm 1962 có nhà bị sụp xuống sông, được bố trí ở tạm trong khuôn viên Trường tiểu học Hoàng Hoa Thám. Bà Nguyễn Thị Bé cho biết: “Nhà tôi bị sạt lở lúc 16 giờ ngày 24/9. Mọi việc diễn ra rất nhanh, may mà anh chị em xóm giềng đến kịp thời hỗ trợ mang đồ đạc ra ngoài. Nhà cửa là tài sản lớn nhất, vậy mà nay lại không còn nữa. Tôi rất lo lắng”.
Trước đó, vào chiều và đêm khuya 25/9, đoạn sạt lở khẩn cấp, nguy hiểm tại hai khóm Tân Tịch và Tịnh Hưng có tổng chiều dài khoảng 500m, ăn sâu vào đất liền khoảng từ 30-70m, gây thiệt hại tài sản của 35 hộ dân với 132 nhân khẩu có nhà và đất bị sụp lún xuống sông. Đoạn còn lại chiều dài khoảng 1.600m đang có nguy cơ xảy ra sạt lở bất cứ lúc nào, gây ảnh hưởng đến an toàn tính mạng và tài sản của khoảng 285 hộ dân với khoảng hơn 900 nhân khẩu.
Cũng liên quan đến sạt lở, vào hai ngày 8 và 12/8, tại kè chống xói lở Thường Thới Tiền, xã Thường Phước đã xảy ra hai vụ sạt lở, sụp lún với chiều dài khoảng 350m/2.800m (gồm 4 đoạn). Theo Ủy ban nhân dân xã Thường Phước, điểm sạt lở kè Thường Thới Tiền vào ngày 12/8 nằm đối diện Nhà máy chế biến trái cây Nova Thabico, vụ sạt lở đã làm hư hỏng toàn bộ mái ta-luy kè dài khoảng 55m; sụp lún vỉa hè và lan can kè, ăn sâu vào mặt đường nhựa hơn 1,5m.
Những ngày qua, nhất là trong thời điểm mùa lũ đang về, tình trạng sạt lở tại tỉnh Đồng Tháp diễn biến hết sức phức tạp và khó lường. Hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 70 vị trí sạt lở với chiều dài hơn 8.000m, ước kinh phí khắc phục là hơn 505,405 tỷ đồng. Đáng chú ý, trong đó có 48 vị trí sạt lở trên các tuyến kênh lớn và vừa với chiều dài khoảng 6.240m, ước kinh phí khắc phục khoảng 481,606 tỷ đồng.
Cần giải pháp đồng bộ và lâu dài
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, qua các báo cáo khoa học và thực tiễn đã xác định các nguyên nhân cơ bản dẫn đến xói lở bờ sông. Đối với sạt lở sông Tiền, sông Hậu, nguyên nhân sạt lở chủ yếu là do động lực dòng chảy tác động vào lòng dẫn có cấu tạo nền địa chất mềm yếu gây ra sạt lở. Sạt lở thường diễn ra ở những khu vực các cù lao và nơi dòng sông phân nhánh, khu vực nhập lưu của các nhánh sông, đoạn sông có luồng lạch không ổn định, nơi dòng sông hẹp, “thắt cổ chai”.
Ngoài ra, còn do các hoạt động của con người như nuôi trồng thủy sản dọc theo bãi bồi ven sông không theo quy hoạch, hoặc không theo hướng dẫn của các ngành chức năng. Bên cạnh đó, người dân xây dựng nhà ở, cơ sở sản xuất, kinh doanh lấn chiếm mặt sông, khai thác cát trái phép… gây ra tình trạng sạt lở cục bộ.
Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp khuyến khích các nhà khoa học thực hiện các đề tài khoa học khảo sát đánh giá toàn tuyến sông Tiền, sông Hậu để đưa ra các giải pháp phòng chống sạt lở lâu dài. Tỉnh tiếp tục tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương để thực hiện các dự án kè trọng điểm bảo vệ bờ sông các khu vực đông dân cư, hạ tầng quan trọng, các cụm tuyến dân cư để bố trí dân cư vùng sạt lở đến nơi an toàn.
Tỉnh sẽ tập trung triển khai xử lý hiệu quả tình trạng xây dựng công trình, nhà ở lấn, chiếm sông, kênh, rạch. Cùng với đó, ngành nông nghiệp và môi trường, các xã, phường trong tỉnh tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân, thực hiện các giải pháp mềm, tiết kiệm như trồng cây, thủy sinh hạn chế sạt lở.
Những vụ sạt lở sông, kênh thời gian qua cho thấy do ảnh hưởng bởi thiên tai và cả “nhân tai”. Do đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cũng như chính quyền địa phương cần chủ động theo dõi, tổ chức kiểm tra diễn biến tình trạng sạt lở. Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp Trần Trí Quang cho biết, tỉnh đã yêu cầu đơn vị quản lý khu vực kè Thường Thới Tiền khẩn trương phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan khảo sát, đánh giá nguy cơ xảy ra tình huống nguy hiểm tại các vị trí xung yếu trên toàn tuyến kè; chủ động tham vấn ý kiến đơn vị chuyên môn, chuyên gia tư vấn khẩn trương triển khai ngay các biện pháp cần thiết nhằm ngăn chặn sạt lở, sụp lún phát sinh.
