Phát huy tài nguyên chất xám, nguồn lực trí tuệ của văn nghệ sĩ Thủ đô

Tọa đàm quy tụ sự tham gia của nhiều nhà quản lý, nhà nghiên cứu và đội ngũ văn nghệ sĩ Thủ đô, nhằm cùng trao đổi, hiến kế, làm rõ vai trò, trách nhiệm và các giải pháp phát huy tiềm năng sáng tạo của giới văn nghệ sĩ trong việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội đã đề ra; từ đó giúp định hướng, phát huy hiệu quả tài nguyên chất xám, nguồn lực trí tuệ của đội ngũ văn nghệ sĩ, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Đây cũng là dịp để nhìn lại, đánh giá vai trò của giới văn nghệ sĩ trong quá trình xây dựng và phát triển văn hóa Hà Nội, khơi dậy niềm tự hào, tinh thần trách nhiệm và khát vọng sáng tạo của các văn nghệ sĩ trong giai đoạn mới, góp phần làm sáng rõ con đường đưa văn hóa thực sự trở thành trụ cột phát triển, là sức mạnh mềm trong phát triển Thủ đô.

Phát biểu đề dẫn tại tọa đàm, nhà báo Vương Minh Huệ, Tổng Biên tập Tạp chí Người Hà Nội cho biết: Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 (diễn ra từ ngày 15 đến 17/10), đã thống nhất thông qua Nghị quyết Đại hội với 5 quan điểm phát triển, trong đó khẳng định “phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến, xây dựng văn hóa và con người Hà Nội thanh lịch, văn minh là trụ cột”.

Đây là quan điểm thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng bộ Thành phố về vai trò của văn hóa, coi văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần của xã hội mà còn là nguồn lực nội sinh, động lực phát triển Thủ đô.

Theo nhà báo Vương Minh Huệ, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, quá trình chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, cùng với sự giao thoa giữa các hệ giá trị, thị hiếu và lối sống, việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa Thăng Long-Hà Nội càng trở nên cấp thiết. Đây không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước mà cần có sự chung tay của toàn xã hội, trong đó đội ngũ văn nghệ sĩ Thủ đô - lực lượng nòng cốt, đóng vai trò tiên phong trong việc sáng tạo, bồi đắp và lan tỏa các giá trị văn hóa, nghệ thuật và nhân văn của Hà Nội.

“Trong bối cảnh thành phố đặt mục tiêu phát triển công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế chủ lực, đội ngũ văn nghệ sĩ cần chủ động thích ứng với xu thế sáng tạo mới, kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, giữa truyền thống và hiện đại, giữa yếu tố bản địa và tính toàn cầu. Họ không chỉ là người sáng tạo mà còn là người kiến tạo giá trị, truyền cảm hứng đổi mới trong hệ sinh thái văn hóa và nghệ thuật của Thủ đô”, Tổng Biên tập Tạp chí Người Hà Nội nhấn mạnh.

Tại tọa đàm, trên cơ sở phân tích vai trò, vị trí của văn hóa và văn học, nghệ thuật trong chiến lược phát triển Thủ đô Hà Nội theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XVIII cũng như vai trò, trách nhiệm của đội ngũ văn nghệ sĩ Thủ đô trong việc triển khai các nhiệm vụ trọng tâm của thành phố giai đoạn 2025-2030, các đại biểu đã đề xuất nhiều ý kiến, giải pháp cụ thể nhằm phát huy hiệu quả tài nguyên chất xám và nguồn lực trí tuệ của giới văn nghệ sĩ, từ cơ chế chính sách, môi trường sáng tạo, đầu tư cho văn hóa, đến việc kết nối giữa các hội nghề nghiệp, thiết chế văn hóa và cơ quan quản lý…

Theo nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ, nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam: Luật Thủ đô 2024 đã tạo nền tảng, khung pháp lý với những cơ chế vượt trội để trọng dụng nhân tài. Nhưng cần có những cơ chế, chính sách cụ thể, sát thực hơn, hấp dẫn hơn để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Sự hấp dẫn đó không chỉ đơn thuần là đãi ngộ về vật chất, mà còn là môi trường làm việc, điều kiện làm việc, niềm tin cậy, sự cầu thị thực sự... để các tài năng có thể sáng tạo và cống hiến.

Nhà báo Hồ Quang Lợi khẳng định, không gian sáng tạo mới đang được mở ra. Các trí thức, văn nghệ sĩ, nhà khoa học – những “kẻ sĩ Thăng Long” thời nay cần vào cuộc với một sinh khí mới, tận tâm tận lực, hào hứng sáng tạo và cống hiến cho Thủ đô và đất nước.

Để có thể phát huy sứ mệnh của văn nghệ sĩ Thủ đô trong xây dựng hệ giá trị văn hóa Thăng Long-Hà Nội thời kỳ hội nhập, nhà thơ Bằng Việt, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội cho rằng, về phía chủ thể văn nghệ sĩ, cũng cần có những chương trình hành động mới mẻ, táo bạo, quyết liệt để thu được những kết quả bất ngờ, hiếm thấy cả về quy mô và chất lượng, từ sự nâng tầm của đội ngũ văn nghệ sĩ, đến vóc dáng, tầm ảnh hưởng xã hội của tác phẩm sáng tạo, cả ở trong nước và quốc tế. Muốn thế, đội ngũ văn nghệ sĩ cần rèn luyện khả năng sáng tạo, đặc biệt là khả năng phát hiện ra những vấn đề có thể chia sẻ được với thế giới từ thực tiễn và cuộc sống của Việt Nam hôm nay.

Nhà văn Bùi Việt Mỹ, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội đề xuất, cần cụ thể hóa hơn nữa các giải pháp thúc đẩy sáng tác văn học, nghệ thuật gắn liền với từng nhiệm vụ của Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ mới. Trong đó, đẩy mạnh sáng tác về văn hóa truyền thống, tiếp nối và làm mới bằng tư duy sáng tạo đương đại, góp phần gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa Thăng Long-Hà Nội; tăng cường các tác phẩm có tính phản biện xã hội, phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, góp phần cùng Đảng và chính quyền đấu tranh chống tiêu cực, thúc đẩy tiến trình xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, nơi con người tiên tiến, thanh lịch là trung tâm của mọi sự phát triển.

Tìm hướng mở nhiều “cánh cửa” để lan tỏa các tác phẩm văn học nghệ thuật Thủ đô có giá trị, góp phần bồi bổ đời sống tinh thần, định hướng thẩm mỹ cho người dân, nhà thơ, nhà báo Nguyễn Quang Hưng, Phó Trưởng Ban Chuyên đề - Báo Nhân Dân cho rằng, nên tạo thêm các điều kiện vật chất, chi phí thỏa đáng cũng như đẩy mạnh cơ chế xã hội hóa cho các đơn vị nghệ thuật, nghệ sĩ đi biểu diễn phục vụ người dân tại các phường, xã của thành phố và các địa bàn nhỏ hơn.

Bên cạnh đó, cần đổi mới hoạt động truyền thông tại các đơn vị nghệ thuật, có sự đầu tư nghiên cứu cho việc phát triển hệ thống cổng thông tin, mạng xã hội chính thống của các đơn vị cũng như đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác truyền thông, để các chương trình, tác phẩm đặc sắc không còn rơi vào cảnh “áo gấm đi đêm”, có thể vượt qua quan niệm truyền thống “hữu xạ tự nhiên hương” để chủ động đem tinh túy của mình đến với khán giả.

Cũng theo nhà thơ, nhà báo Nguyễn Quang Hưng, khơi dậy tiềm lực sáng tạo của văn nghệ sĩ, khát vọng có được những tác phẩm xứng tầm thời đại là vấn đề đáng đặt ra với Thủ đô Hà Nội, đòi hỏi những chiến lược hỗ trợ, đồng hành quan trọng của thành phố đối với đội ngũ văn nghệ sĩ. Các công việc hỗ trợ tài năng, thúc đẩy chính sách đầu tư sáng tạo, phát triển các không gian và thiết chế văn hóa phục vụ việc thụ hưởng của công chúng đều cần được nghiên cứu, triển khai cụ thể, thiết thực với những đầu việc rõ ràng của các đầu mối, cơ quan, đơn vị thực hiện.

Kết luận tọa đàm, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Đào Xuân Dũng khẳng định, các ý kiến, tham luận tại Tọa đàm là nguồn tư liệu quý, cơ sở thực tiễn quan trọng để các cấp chính quyền cùng các cơ quan chức năng tiếp thu, nghiên cứu, xây dựng các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể, góp phần phát huy vai trò, vị thế và trách nhiệm của giới văn nghệ sĩ trong giai đoạn mới.

Đồng chí Đào Xuân Dũng bày tỏ hy vọng và tin tưởng, với đội ngũ văn nghệ sĩ đông đảo, tài năng, tâm huyết và trí tuệ, Hà Nội sẽ tiếp tục phát huy tối đa “tài nguyên chất xám”, biến sức sáng tạo thành động lực phát triển, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ trọng tâm của Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội, nhiệm kỳ 2025-2030.