Nhiệt điện than: Rẻ hay đắt?

Theo Đề án Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030 (gọi tắt là Quy hoạch điện VII) , nguồn nhiệt điện than vẫn đang chiếm một tỷ lệ lớn, vì đây vẫn được coi là nguồn điện có chi phí thấp nhất. Tuy nhiên, những áp lực cho môi trường chính là mối lo ngại lớn nhất khi xây dựng các nhà máy nhiệt điện than.

Xu hướng chung của thế giới là loại bỏ các nhà máy nhiệt điện than ra khỏi quy hoạch.
Xu hướng chung của thế giới là loại bỏ các nhà máy nhiệt điện than ra khỏi quy hoạch.

Áp lực lớn về môi trường

Theo đánh giá của giới chuyên gia kinh tế, nếu có thể áp dụng các chính sách sử dụng năng lượng hiệu quả kết hợp phát triển năng lượng tái tạo, Việt Nam có thể cắt giảm khoảng 30.000 MW nhiệt điện than vào năm 2030, tương đương 25 nhà máy nhiệt điện than.

Liên quan đến các nhà máy nhiệt điện than, không ít ý kiến đang bày tỏ những lo ngại của nguồn điện này tác động đến môi trường sống. Không chỉ có vậy, việc tìm các bãi chứa tro xỉ được thải ra từ các nhà máy nhiệt điện than cũng là một bài toán khó. Trong khi đó, việc tái sử dụng tro xỉ dù đã được bàn đến nhiều, nhưng trên thực tế không phải tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than nào cũng có thể dùng được ngay, thậm chí nếu có thể dùng được ngay nhưng chi phí vận chuyển từ nơi phát thải đến nơi tiêu thụ quá tốn kém. Đó là lý do tại sao, doanh nghiệp (DN) hầu như không mặn mà. Có thể thấy, việc phát triển các nhà máy nhiệt điện than với bài toán về môi trường đang nảy sinh khá nhiều mâu thuẫn.

Nhận định về vấn đề này, bà Nguỵ Thị Khanh, Giám đốc Trung tâm Phát triển và Sáng tạo Xanh (GreenID) cho hay, mặc dù Quy hoạch điện VII điều chỉnh đã cắt giảm khoảng 20.000 MW điện than, song nguồn điện này vẫn chiếm khoảng 43% cơ cấu nguồn vào năm 2030. Hiện tại giá nhiệt điện than được cho là rẻ hơn các loại năng lượng tái tạo vì chưa bao gồm chi phí ngoại biên (là chi phí môi trường, xã hội, sức khỏe…). Theo bà Khanh, đây là chi phí có thực mà người dân và Chính phủ đang và sẽ phải gánh chịu chứ không phải các nhà đầu tư.

Xét về phương diện kinh tế, nhiều ý kiến cho rằng, với mức giá thấp hơn hẳn so với chi phí của các nguồn năng lượng tái tạo khác, phát triển nhiệt điện than được ưu tiên hơn cả. Tuy nhiên, theo tính toán, nếu đánh giá một dự án nhiệt điện than tồn tại hơn 30 năm từ khi đưa vào vận hành đến khi kết thúc đời dự án thì giá thành lại không hề thấp. Bởi nguồn than khai thác trong nước ngày càng hạn chế, để đáp ứng nhu cầu của các nhà máy thì phải tính đến việc nhập khẩu than. Trên thực tế, việc nhập khẩu than đã được Nhà nước tính đến, nhưng nếu cứ phụ thuộc mãi nguồn này, bài toán về kinh tế lại không còn rẻ nữa. Bởi lẽ, giá than sẽ ngày càng tăng cao kéo theo chi phí về nhiên liệu trong giá thành mỗi kWh sẽ tăng lên, không thể dưới 10 cent/kWh cho nhiệt điện than. Đó còn chưa kể đến những bất cập liên quan đến môi trường do tro xỉ thải ra từ các nhà máy nhiệt điện than vẫn chưa tìm ra phương án giải quyết dứt điểm.

Hướng tới an ninh năng lượng

Theo bà Ngụy Thị Khanh, GreenID đã đưa ra nghiên cứu với năm kịch bản để đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng cao của Việt Nam. Các kịch bản được xây dựng theo hướng tiếp cận tối ưu hóa chi phí, xem xét các chi phí ngoại biên từ tác động ô nhiễm không khí và phát thải các-bon. Trong đó ưu tiên áp dụng các giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đồng thời tăng tỷ trọng của năng lượng tái tạo. Việc áp dụng các kịch bản này sẽ giúp cắt giảm 30.000 MW điện than, tương đương với 25 nhà máy điện than sẽ được đưa ra khỏi quy hoạch. So với Quy hoạch điện VII điều chỉnh, bản thiết kế này đề xuất đến năm 2030 tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo từ khoảng 21% lên 30%; tăng tỷ trọng nhiệt điện khí từ 14,7% lên 22,8%; và giảm tỷ trọng của nhiệt điện than từ 42,6% xuống chỉ còn 24,4%.

Bà Khanh cho rằng, kịch bản đưa ra sẽ giúp Việt Nam tăng cường an ninh năng lượng do giảm tỷ lệ nhập khẩu than, giảm xây dựng các nhà máy điện mới, giảm áp lực huy động khoảng 60 tỷ USD vốn đầu tư cho những dự án nhiệt điện than này, và đặc biệt là giảm phát thải khoảng 116 triệu tấn CO2, giảm ô nhiễm không khí và nguồn nước.

Trao đổi về vấn đề an ninh năng lượng, bảo đảm yếu tố “xanh”, ông Nghiêm Vũ Khải, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cho rằng, chuyển dịch sang năng lượng xanh là rất quan trọng và cần thiết vì Việt Nam là một trong số ít các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Hơn nữa, phát triển xanh là hướng đi thông minh cho Việt Nam, một quốc gia có tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào, đặc biệt là năng lượng mặt trời và gió.

Phát triển năng lượng tái tạo cũng là một hướng đi hợp lý để Việt Nam tránh phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều thách thức đòi hỏi nỗ lực lớn và bước đi phù hợp của tất cả các bên liên quan để công nghệ năng lượng tái tạo được đi vào thực tế phát triển và áp dụng.

Các chuyên gia ngành năng lượng khuyến cáo, tới đây, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả không chỉ dừng ở “khuyến khích” mà phải là “bắt buộc” để bảo vệ sự phát triển bền vững, như sử dụng năng lượng mặt trời tại các tòa nhà, mái nhà; xem xét đến các công nghệ mới trong năng lượng tái tạo. Do vậy, theo bản thiết kế đề xuất của GreenID, Việt Nam có thể có đủ điện dùng mà vẫn bảo đảm môi trường và sức khỏe cho người dân.

Có thể bạn quan tâm

Black Friday không còn ở vị trí độc tôn

Black Friday (thứ sáu đen tối) được xem là sự kiện mua sắm lớn bậc nhất hằng năm, diễn ra vào tuần thứ 4 của tháng 11, với những mức giảm giá “sập sàn” từ 50-70%, thậm chí hơn. Nhưng sự trỗi dậy mạnh mẽ của thương mại điện tử (TMĐT) những năm gần đây đã tác động đáng kể đến Black Friday.

Nâng tầm logistics qua cảng biển

Nâng tầm logistics qua cảng biển

Ngày 24/11, Cảng Quốc tế Tân Cảng - Cái Mép (TCIT) ghi nhận sản lượng vượt 2 triệu TEU trong năm 2025, đánh dấu năm thứ ba liên tiếp và cũng là thời điểm sớm nhất cảng đạt mốc sản lượng quan trọng này.

Việt Nam đã và đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thúc đẩy thu hút dòng vốn chất lượng cao FDI. Ảnh: NAM NGUYỄN

Nâng cấp để bắt nhịp FDI thế hệ mới

Những tiêu chuẩn khắt khe đi kèm dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thế hệ mới đặt ra những thách thức không nhỏ. Các khu công nghiệp Việt Nam chỉ còn lối đi duy nhất, tự nâng cấp chính mình.

Di cư không chỉ là sự thay đổi sinh kế, văn hóa và chiến lược thích ứng của cộng đồng. Ảnh: NAM ANH

Gánh nặng di cư

Người dân tộc thiểu số (DTTS) ngày càng hiện diện nhiều hơn trong các không gian công nghiệp, đô thị và vùng kinh tế mới. Việc di cư của họ mở ra những lợi ích về kinh tế nhưng không chuyển hóa thành dịch chuyển vị thế xã hội dài hạn.

Đề xuất cấp quota nhập khẩu vàng đang thu hút nhiều kỳ vọng lẫn băn khoăn.

Băn khoăn với “quota” nhập khẩu vàng

Giữa bối cảnh thị trường vàng liên tục biến động và chênh lệch giá trong nước, quốc tế đang cao kỷ lục, đề xuất cấp quota nhập khẩu vàng đang thu hút nhiều kỳ vọng lẫn băn khoăn. Giải pháp này liệu có đủ sức giải quyết tận gốc sự méo mó kéo dài của thị trường vàng hay chỉ mang tính “giảm đau” ngắn hạn.

Phim trường địa phương

Một bộ phim lấy bối cảnh ở một địa phương có thể giúp doanh số du lịch nơi đó tăng lên vài chục %. Không chỉ có vậy mà tư duy, năng lực về điện ảnh tại địa phương cũng có thể cải thiện mạnh mẽ sau khi có các đoàn làm phim lớn đến sản xuất...

Công ty CP Phát triển nông nghiệp Hòa Phát (HPA) đã nộp hồ sơ IPO vào tháng 9/2025.

Sự dịch chuyển bản chất của thị trường vốn

Làn sóng IPO hiện tại đánh dấu bước trưởng thành của khu vực tư nhân khi chủ động tiếp cận thị trường vốn, minh bạch hóa hoạt động và nâng tầm chuẩn quản trị, vượt xa chu kỳ IPO vốn gắn với cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước của thập kỷ trước.

Các sản phẩm thiết bị thông minh của Tập đoàn VNPT được giới thiệu trên thị trường. Ảnh: NAM NGUYỄN

Để doanh nghiệp Nhà nước bứt phá

Vai trò của khu vực kinh tế nhà nước có thể tiếp tục thu hẹp về tỷ trọng, nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực chiến lược như cơ sở hạ tầng, năng lượng và tài chính công. Việc cải cách và nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực này là yếu tố quan trọng để bảo đảm sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

Môi trường đầu tư của Việt Nam vẫn giữ được sức hấp dẫn mạnh mẽ với các nhà đầu tư. Đồ họa: K.MINH

Tận dụng sức hút FDI

Dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam khi số vốn FDI thực hiện 10 tháng đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm. Cùng với sự gia tăng về quy mô, chất lượng dòng vốn cũng cải thiện rõ rệt, củng cố vị thế của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn trong bối cảnh dòng vốn toàn cầu dịch chuyển mạnh mẽ.

Tính đến ngày 18/11, đã có 14 ngân hàng điều chỉnh biểu lãi suất. Ảnh: NGUYỆT ANH

Chỉ báo phía sau động thái tăng lãi suất tiết kiệm

Việc hàng loạt ngân hàng bất ngờ từ bỏ mức neo lãi suất thấp đang thu hút sự chú ý của thị trường. Một số chuyên gia nhìn nhận, đây là diễn biến mang tính chu kỳ khi bước vào giai đoạn cao điểm cuối năm, song cũng không ít cảnh báo cho rằng đợt điều chỉnh này có thể kéo theo những hệ lụy nhất định.

Sản phẩm giày thể thao được nhiều người tiêu dùng quan tâm. Ảnh: NAM ANH

Chiến lược mới của doanh nghiệp dệt may, da giày

Trong bối cảnh xuất khẩu dệt may, da giày liên tục chịu sức ép từ kinh tế toàn cầu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang nhìn nhận lại vai trò của “sân nhà” không chỉ như phao cứu sinh tạm thời mà là thị trường chiến lược phải tập trung chinh phục.

Không “sale” thì “bỏ”

Những ngày gần đây, một hệ thống bán lẻ hàng thực phẩm tươi sống lớn thường xuyên bày bán giảm giá (sale) rất mạnh các loại rau, củ, quả. Chẳng hạn bốn quả chanh được đóng thành một vỉ và bán với giá chỉ… 3.000 đồng. Cam giảm giá đến 50%, từ 15.000 đồng/kg còn khoảng 7.500 đồng/kg.

Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm kích cầu tiêu dùng trong nước. Ảnh: NAM NGUYỄN

Mục tiêu tăng trưởng chịu nhiều sức ép

Với mức tăng trưởng vượt kỳ vọng, nhiều tổ chức quốc tế nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam. Dù vậy, mục tiêu cả năm vẫn chịu áp lực từ xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư, yêu cầu Chính phủ tập trung ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Đơn giản hóa thủ tục cấp phép để các doanh nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo số phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Ảnh: NGUYỆT ANH

Thúc đẩy môi trường kinh doanh xanh và số hóa

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh cải cách thể chế, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, doanh nghiệp nước ngoài tích cực đồng hành và kiến nghị chính sách để nâng cao môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển bền vững và hội nhập sâu hơn với kinh tế toàn cầu.

Doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ phối hợp với Thuế Hải Phòng trực tiếp xuống chợ hỗ trợ tiểu thương. Ảnh KỲ DUYÊN

Tuân thủ tốt không lo bị kiểm tra thuế

Băn khoăn lớn nhất của các hộ kinh doanh trong cuộc chuyển đổi bỏ thuế khoán là vấn đề xử lý hàng tồn kho, nguy cơ bị truy thu thuế và các vấn đề liên quan đến kỹ thuật khi thay đổi phương pháp tính thuế.

Diễn đàn kết nối doanh nghiệp tư nhân

Ngày 8/11/2025, tại Nhà khách Bộ Quốc phòng (Hà Nội), Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2025 do các doanh nhân dòng họ Phan, họ Vũ-Võ Việt Nam phối hợp tổ chức đã thu hút hơn 50 tham luận sâu sắc, đến từ các chuyên gia, luật sư, nhà nghiên cứu và trí thức đầu ngành trong nhiều lĩnh vực.

Bánh mì và ngôn ngữ ẩm thực

Mới đây, ông lớn thức ăn nhanh (fast food) KFC tại Australia đã ra mắt món “Zinger bánh mì” trên thực đơn của mình. “Zinger bánh mì” là món ăn mang hương vị cơ bản bánh mì truyền thống của Việt Nam phối hợp với một số nguyên liệu đặc trưng của KFC như miếng phi-lê gà cay chiên giòn Zinger và các loại nước sốt của hãng này.

Ngân hàng Agribank quản lý chặt chẽ rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng cho các dự án năng lượng tái tạo như điện gió. Ảnh: NAM ANH

Thể chế hóa tương lai năng lượng xanh

Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị đánh dấu bước chuyển mạnh trong thể chế hóa chuyển đổi năng lượng xanh. Đây không chỉ là định hướng phát triển ngành năng lượng, mà còn là cam kết của Việt Nam với mục tiêu Net Zero 2050.

 Mọi khoản vay phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ nhằm bảo đảm chất lượng tín dụng và kiểm soát rủi ro nợ xấu. Ảnh: NGUYỆT ANH

Dấu hỏi về áp lực kép của ngành ngân hàng

Các ngân hàng cho rằng họ phải cân đối giữa mục tiêu lợi nhuận và an toàn tín dụng, khiến việc vay vốn của người dân ngày càng khó khăn. Thế nhưng, vẫn có những trường hợp dễ dàng vay được tiền ngân hàng để đặt cọc mua nhà, khiến dư luận đặt câu hỏi về sự nhất quán trong chính sách cho vay hiện nay.

Các diễn giả trao đổi ý kiến về kênh đầu tư tại Diễn đàn Kinh doanh 2026.

Tiến gần hơn tới thị trường tài sản số minh bạch

Thị trường tài sản mã hóa dự kiến sẽ có doanh nghiệp đầu tiên được cấp phép trước năm 2026. Tuy vậy, những diễn biến gần đây cho thấy đây không phải "sân chơi" của số đông mà là phép thử nghiêm ngặt về tiềm lực tài chính, năng lực công nghệ và khả năng thích ứng trong một lĩnh vực hoàn toàn mới.