Quá tải về lượng công việc
Xã Chương Dương (thành phố Hà Nội) được thành lập trên cơ sở hợp nhất sáu xã thuộc huyện Thường Tín (trước đây). Dù cán bộ, công chức đã nỗ lực khắc phục khó khăn, nhưng thực tế, chất lượng và kỹ năng của đội ngũ công chức ở một số lĩnh vực trọng yếu, như quản lý đất đai, tài chính, pháp lý, công nghệ thông tin, quy hoạch, xây dựng... chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nhiệm vụ.
Ông Nguyễn Trọng Đô, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Chương Dương chia sẻ với Nhân Dân cuối tuần: "Hiện nay, số lượng công chức làm việc tại Phòng kinh tế xã là 21 người. Trong số đó, chỉ có bốn cán bộ địa chính, đảm nhiệm nhiệm vụ nắm bắt tình hình trật tự xây dựng trên địa bàn rộng, xử lý các thông tin phát sinh về đăng ký quyền sử dụng đất, xây dựng các báo cáo về đất đai, địa giới hành chính, tài nguyên, môi trường và đa dạng sinh học, phụ trách công tác quy hoạch, xây dựng, đô thị, giao thông, nông nghiệp... Việc nhiều, số lượng người ít nên chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong triển khai".
Sau khi đề cập đến nhiều kết quả tích cực trong thời gian vận hành chính quyền địa phương hai cấp vừa qua, bà Nguyễn Thị Thùy Hương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Chuyên Mỹ, thành phố Hà Nội, cũng nêu lên một số bất cập: Địa bàn rộng, khối lượng công việc tăng, hạ tầng chưa đồng bộ, trong khi một số cán bộ, công chức còn hạn chế về kỹ năng công nghệ, xử lý tình huống.
Trong quá trình nắm bắt thực tế, họp bàn với các địa phương, Bộ Nội vụ đã nêu ra bốn nhóm khó khăn. Thứ nhất, về năng lực, nguồn nhân lực ở cấp xã vừa thừa, vừa thiếu, hạn chế về kỹ năng công nghệ. Thứ hai, việc thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền vẫn còn vướng mắc. Một số văn bản quy phạm pháp luật, thủ tục hành chính chưa được điều chỉnh kịp thời, gây khó khăn cho cơ sở trong quá trình triển khai. Thứ ba, hạ tầng công nghệ thông tin giải quyết thủ tục hành chính ở nhiều nơi chưa đồng bộ, chưa liên thông, kết nối, còn có "điểm nghẽn", nhất là ở các địa bàn đông dân cư. Thứ tư, việc giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP ở một số nơi còn chậm.
Cần chiến lược đào tạo bài bản, chuyên sâu
Cán bộ, công chức cấp xã là cầu nối trực tiếp giữa chính quyền với nhân dân, tiếp nhận và giải quyết công việc của người dân. Với tính chất đặc thù, đội ngũ này đang đứng trước yêu cầu ngày càng cao về phẩm chất và năng lực.
Gần 5 tháng qua, các địa phương đã triển khai Nghị định số 171/2025/NĐ-CP, ngày 30/6/2025 của Chính phủ quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức; Thông tư số 01/2025/TT-BNV của Bộ Nội vụ, hướng dẫn về đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ, công chức, viên chức sau sắp xếp tổ chức bộ máy. Bộ Nội vụ yêu cầu những lớp bồi dưỡng này được ưu tiên mở ngay trong năm 2025 để bảo đảm đội ngũ chuyên viên nắm bắt quy trình, công nghệ và khối lượng công việc tăng thêm sau sáp nhập; phần còn lại sẽ giãn dần sang giai đoạn 2026-2030 theo lộ trình của từng tỉnh, thành phố.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Trọng Đô, thời gian vừa qua, việc tập huấn, đào tạo cho cán bộ, công chức cấp xã mới chỉ dừng ở những buổi trao đổi ngắn. "Thời gian tới, thành phố cần có những đợt đào tạo chuyên sâu, dài ngày cho những vị trí việc làm có tính phức tạp, để bảo đảm người học có thể tiếp thu kỹ kiến thức, kỹ năng", ông Đô nhấn mạnh.
Chung quan điểm, TS Nguyễn Văn Đáng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) chia sẻ thêm: Nhiều khóa bồi dưỡng ngắn hạn đã được triển khai trên toàn quốc, phổ biến với hình thức học tập trực tuyến. Tuy nhiên, cách học này chỉ phù hợp với các buổi phổ biến chủ trương, chính sách. Việc hướng dẫn kiến thức, kỹ năng chuyên môn cụ thể cần những giải pháp bồi dưỡng, đào tạo thiết thực và hữu ích.
Tại cuộc làm việc gần đây với Bộ Nội vụ, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà yêu cầu: Trước ngày 20/12, phải hoàn thiện Đề án của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã đến năm 2030, tầm nhìn 2040. Đề án sẽ giúp làm rõ vai trò, trách nhiệm giữa các cơ sở đào tạo Trung ương và địa phương, đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc bố trí nguồn lực phù hợp. Việc triển khai Đề án sẽ vừa bảo đảm tính tổng thể, chiến lược, vừa giải quyết được những vấn đề cấp bách, thiết thực của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
Nhiều chuyên gia cho rằng, mô hình chính quyền địa phương hai cấp yêu cầu sự liên thông và kết nối dữ liệu giữa các cấp, do đó công tác đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng số là điều bắt buộc. TS Nguyễn Văn Đáng kiến nghị: Các bộ, ngành cần tiếp tục cử đoàn công tác về địa phương để trực tiếp cùng làm việc và giải quyết các vấn đề phát sinh, hướng dẫn cụ thể về quy trình, kỹ năng xử lý các tình huống đa dạng. Đây là hình thức đào tạo "người thật, việc thật", "một kèm một", rất hữu ích nhưng cần nhiều thời gian. Bộ Nội vụ cần tổng hợp các vấn đề mới phát sinh, phổ biến ở nhiều địa phương để xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn trong thời gian từ bốn đến sáu tuần. Theo đó, cán bộ cấp Trung ương sẽ bồi dưỡng cho cán bộ, công chức cấp tỉnh; từ đó, cán bộ cấp tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp cán bộ cấp Trung ương bồi dưỡng cho cán bộ, công chức cấp xã ■
Các tài liệu hướng dẫn xử lý công việc để phổ biến cho các địa phương cần được hoàn thiện sớm theo hướng cụ thể, chi tiết, dễ tìm hiểu, dễ tiếp thu, và vận dụng vào tình huống thực tế với cán bộ, công chức địa phương.
