Khôi phục rừng ngập mặn ven biển Cà Mau

Giai đoạn từ năm 2011- 2023, sạt lở vùng ven biển đã làm mất hơn 6.000 ha đất và rừng phòng hộ tại Cà Mau. Phần mất đi này tương đương diện tích bình quân một đơn vị cấp xã nơi cực nam Tổ quốc. Cà Mau đang thực hiện quyết liệt các giải pháp để rừng và đất đai ven biển không bị mất thêm vì sạt lở.
Hàng trăm héc-ta cây rừng phòng hộ ở phía tây Bãi bồi xã Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau) được phục hồi, đang phát triển xanh tốt.
Hàng trăm héc-ta cây rừng phòng hộ ở phía tây Bãi bồi xã Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau) được phục hồi, đang phát triển xanh tốt.

Trở lại Bãi bồi xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển lần này, ngay lán trại dừng chân cho khách tham quan, đai rừng phòng hộ dày đặc hàng trăm héc-ta đang lấn nhanh về phía biển. Nhưng ít ai biết, chỉ bốn năm về trước chúng chỉ là những cây rừng non yếu, dễ bị phương hại bởi triều cường, sóng dữ…

Cùng Ban Giám đốc xắn quần lội sình vào tận nơi kiểm tra, ông Dương Hoàng Đỏ, cán bộ kỹ thuật thuộc Ban quản lý dự án công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau thốt lên: “Cây bám đất mau lớn thiệt, mới đó mà cao hơn nóc nhà rồi”.

Cuối năm 2019, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau (khi chưa sáp nhập) được Ủy ban nhân dân tỉnh giao làm chủ đầu tư “Dự án trồng rừng phòng hộ ven sông, gây bồi tạo bãi trồng rừng cửa sông, ven biển”, với tổng mức đầu tư hơn 179 tỷ đồng.

Dự án gồm nhiều hạng mục: công trình lâm sinh trồng mới hơn 316 ha rừng ngập mặn; công trình hạ tầng lâm sinh gồm 16,5 km tường mềm giảm sóng, gây bồi để phục vụ công tác trồng rừng và 2,1 km kè bê-tông ly tâm ven biển. Đến đầu năm 2021, dự án đã hoàn thành các hạng mục theo kế hoạch đề ra. Trong số đó, có trồng mới hơn 316 ha rừng ngập mặn tại vùng ven biển phía đông và phía tây xã Đất Mũi, một phần ven biển thuộc các xã Viên An (huyện Ngọc Hiển) và Lâm Hải (huyện Năm Căn).

Đồng chí Tiêu Thanh Phương, Phó Giám đốc Ban quản lý dự án công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau cho biết, quá trình triển khai hạng mục công trình lâm sinh, cây rừng non yếu buổi đầu bị sóng dữ tàn phá phải gia cố, trồng lại nhiều lần. “Nhờ kiên trì đeo bám và chăm sóc mà đến giờ cây đã phát triển tốt, góp phần ổn định nền đất bùn nhão dưới chân rừng để cây rừng tái sinh, lấn dần về phía biển mà không sợ sóng quật ngã như trước”, ông Phương chia sẻ.

Có ba mặt giáp biển với bờ biển dài hơn 250 km, vùng ven biển Cà Mau rất dễ bị tổn thương bởi các hình thái cực đoan của biến đổi khí hậu, đặc biệt là sạt lở đất vùng ven biển, tàn phá nặng nề đai rừng phòng hộ. Theo thống kê từ Chi cục Thủy lợi Cà Mau, vùng ven biển có khoảng 194/254 km bị sạt lở với nhiều hình thức.

Ứng phó trước các mối nguy từ sạt lở, nhiều năm liền Cà Mau phải ban bố tình huống hộ đê khẩn cấp, huy động mọi nguồn lực cũng như xin cứu viện từ bộ, ngành Trung ương và Chính phủ. Theo đó, tỉnh đã đầu tư xây dựng được khoảng 93 km kè bảo vệ bờ biển với tổng kinh phí gần 3.600 tỷ đồng.

Trong đó kè bảo vệ bờ biển tây dài 56 km, bờ biển đông dài khoảng 37 km. “Các công trình phòng chống sạt lở ven biển bước đầu đã phát huy hiệu quả, không chỉ bảo vệ được tính mạng, tài sản của nhân dân mà còn giúp Cà Mau bảo vệ được hàng chục nghìn héc-ta đất vùng ven biển trước xâm thực mặn; đồng thời giúp phục hồi lại được hơn 1.000 ha rừng phòng hộ ven biển”, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử cho biết.

Suốt 20 năm qua, “cuộc chiến” giữ đất tại Cà Mau luôn trong tình thế bị động, phần lớn công trình phòng chống sạt lở ven biển được triển khai trong tình trạng sạt lở tàn phá hết đai rừng phòng hộ bên ngoài, uy hiếp đến an toàn đê hoặc uy hiếp các công trình hạ tầng đã xây dựng bên trong, bao gồm cả các công trình ngăn mặn…

Thực trạng nêu trên cần bằng mọi giá phải thực hiện bảo vệ theo tình huống khẩn cấp, nhưng đai rừng phòng hộ đã không còn hoặc đã bị tàn phá rất nặng nề... “Chúng ta cũng tốn tiền đầu tư nhưng đã mất đai rừng bên ngoài và khi công trình hoàn thành, việc phục hồi lại rừng sẽ mất nhiều thời gian. Nếu chủ động hơn về vốn để bảo vệ từ đầu thì vẫn tốn tiền nhưng không mất đất, mất rừng”, ông Lê Văn Sử phân tích.

Thời gian tới, để chủ động và có thêm nguồn lực ứng phó sạt lở và phục hồi rừng phòng hộ vùng ven biển, tỉnh Cà Mau kiến nghị các cấp có thẩm quyền cho phép thí điểm thực hiện các công trình theo cơ chế đặc thù, giúp xã hội hóa thêm nguồn lực đầu tư ngoài ngân sách nhà nước.

Theo đó, Cà Mau thực hiện giao, cho doanh nghiệp thuê một phần diện tích đất rừng phòng hộ nằm phía sau công trình kè đối với khu đất đã bị sạt lở để xây dựng công trình, dự án phát triển kinh tế; hoặc giao đất ở vị trí khác để thực hiện dự án đầu tư theo hình thức BT khi nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án kè bảo vệ bờ biển.

Có thể bạn quan tâm

Màu xanh của các loại cây rau, trong đó có lục bình bên dòng sông Cái Lớn, đoạn qua TP Cần Thơ.

Sinh kế từ lục bình

Cái Lớn, Cái Bé (tỉnh An Giang) là dòng sông cặp đôi duy nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây, người dân bền bỉ bám đất, bám sông để mưu sinh đầy sáng tạo, trong đó có nghề đan lục bình đem lại thu nhập ổn định và cuộc sống bình yên.

Sạt lở nhấn chìm nhiều nhà dân xuống sông Hậu.

Nỗi lo lắng sạt lở ở cù lao

Trên địa bàn xã Mỹ Hòa Hưng, tỉnh An Giang gần đây xảy ra nhiều vụ sạt lở, sụp lún đất ven bờ sông Hậu với diễn biến nhanh và phức tạp, ảnh hưởng đời sống, tài sản và sinh hoạt của nhiều hộ dân.

Chính quyền và nhân dân khắc phục sự cố vỡ một đoạn cồn Sơn của thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ mùa màng trước triều cường lịch sử

Mùa nước nổi năm nay kết hợp triều cường và mưa lớn gây thiệt hại lớn đến đời sống cũng như sản xuất của người dân Đồng bằng sông Cửu Long. Tại nhiều nơi, chính quyền địa phương và nhân dân đã cùng nhau đồng tâm, hợp sức chống chọi với mực nước dâng cao, bảo vệ thành công mùa màng và sinh kế.

Mô hình trồng sen mùa nước nổi tại xã Tân Hòa, thành phố Cần Thơ.

Lan tỏa mô hình sản xuất “thuận thiên”

Sau khi Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai, nhiều nông dân ở thành phố Cần Thơ đã thay đổi cách nghĩ, cách làm. Thay vì chống lại tự nhiên, họ chọn cách thuận theo quy luật đất - nước - mùa vụ để canh tác hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Vườn rau đọt choại nhìn từ trên cao.

Đặc sản độc đáo đất miền Tây

Rau choại từ một loại dây hoang dại ở rừng tràm, rừng dừa nước nay trở thành đặc sản được săn tìm, giúp nhiều hộ dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Theo nhiều nông dân, dây choại có sức sống dẻo dai, thích ứng với mọi điều kiện thời tiết.

Tuyến đê biển quốc gia đoạn đi qua ấp Giồng Bàn, xã Long Vĩnh bị sạt lở chân đê, dài 70m.

Khắc phục sạt lở ven sông, bờ biển

Thời gian qua, tình trạng sạt lở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long diễn biến phức tạp, gây thiệt hại sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến sinh kế của nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc Hợp tác xã Trầu Vàng Vị Thủy chăm sóc vườn trầu của gia đình.

Nét đẹp hồn quê làng trầu Vị Thủy

Giữa nhịp sống hiện đại, nơi phố thị đang đổi thay từng ngày, vẫn còn đó làng trầu Vị Thủy (xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ) yên bình, mộc mạc với sắc xanh mướt mắt của những giàn trầu trải dài.

Nhiều ngôi nhà ở Đồng Tháp bị đổ sụp xuống sông do sạt lở.

Chủ động, linh hoạt ứng phó với biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước. Tuy nhiên, nơi đây luôn phải đối mặt nhiều thách thức do tác động của biến đổi khí hậu gây ra. Trước thực trạng này, các địa phương trong vùng có nhiều giải pháp nhằm hạn chế thiệt hại, thích ứng với điều kiện cực đoan của thiên nhiên.

Dự án Hạ tầng thiết yếu hỗ trợ phát triển vùng cây ăn trái hoa kiểng khu vực Mỏ Cày Bắc và Chợ Lách vừa hoàn thành đưa vào sử dụng.

Hoàn thiện hệ thống thủy lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế

Những năm gần đây, hệ thống thủy lợi tại khu vực các cù lao Minh, Bảo và An Hóa (Vĩnh Long) được đầu tư nhằm ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân. Nhờ vậy, nhiều “túi nước ngọt” được hình thành giúp tưới tiêu vườn cây ăn quả, ruộng lúa, hoa màu.

Nông dân Vĩnh Bình, tỉnh An Giang thu hoạch tôm càng xanh bán cho thương lái.

Xứ sở tôm càng xanh chuyển mình

Vĩnh Bình từng được ví như “rốn phèn” của vùng Miệt Thứ, tỉnh An Giang, với muôn vàn khó khăn. Ngày nay, địa phương này đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành một “xứ sở tôm càng xanh”.

Thành viên Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến kiểm tra lưới bao quanh vùng nuôi trữ cá.

Nuôi trữ cá kết hợp du lịch sinh thái mùa nước nổi

Khi nước lũ (mùa nước nổi) tràn đồng cũng là lúc bà con nông dân đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp triển khai thực hiện mô hình nuôi trữ cá trên đồng ruộng. Mô hình này vừa góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tránh kiểu đánh bắt tận diệt, vừa có lợi thế khai thác du lịch theo mùa.

Chế biến các sản phẩm từ dừa tại tỉnh Vĩnh Long đã tạo nhiều việc làm cho lao động nông thôn.

Vĩnh Long phát triển bền vững ngành dừa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long có diện tích dừa lớn nhất khu vực và cả nước với khoảng 120 nghìn ha, chiếm gần 50% diện tích của cả nước. Địa phương đang tập trung xây dựng vùng sản xuất tập trung có mã số vùng trồng để phục vụ chế biến và xuất khẩu dừa bền vững.

Hệ thống tưới nhỏ giọt do Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng sông Cửu Long chuyển giao tại phường Vĩnh Châu.

Giải pháp hiệu quả giảm nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm

Vĩnh Châu, thành phố Cần Thơ là nơi chuyên canh trồng hành tím lớn nhất cả nước, với diện tích gần 7.000 ha. Nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất ở đây chủ yếu khai thác từ mạch nước ngầm. Tuy nhiên, trước tác động của biến đổi khí hậu và việc khai thác quá mức, nguồn nước ngầm ngày càng suy giảm nghiêm trọng.

Hoạt động thả cá về tự nhiên nhằm đa dạng nguồn lợi thủy sản được tổ chức tại thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản

Thành phố Cần Thơ có nhiều ao, hồ, sông, rạch,... mang đến những lợi ích không nhỏ về nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, nạn đánh bắt trái phép,… nguồn thủy sản tại địa phương ít nhiều bị ảnh hưởng. Bảo vệ nguồn lợi, phát triển nuôi trồng thủy sản đang là việc được địa phương chú trọng.

Ông Lê Văn Sấm bên ao nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao

Hiệu quả từ ứng dụng nuôi tôm công nghệ cao

Gần 20 năm theo nghề nuôi tôm, ông Lê Văn Sấm, (sinh năm 1958, ngụ xã Thạnh Hải, tỉnh Vĩnh Long) chuyển dần từ cách nuôi truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao thu lợi nhuận hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Ông đã hỗ trợ, giúp giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Ao Bà Om, phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long rợp bóng cây cổ thụ.

Trải nghiệm du lịch xanh, thân thiện môi trường

Những năm gần đây, tỉnh Vĩnh Long không ngừng phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch xanh, thân thiện môi trường. Nhiều sản phẩm mới lạ, hấp dẫn du khách trong nước và nước ngoài được hình thành, góp phần tạo động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương.

Lối vào khu dân cư khóm Sa Phô nằm dọc tuyến sông Cửa Lớn (thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) bị sạt lở làm hư hỏng.

Cà Mau ứng phó tình trạng sạt lở đất ven sông

Vào mùa mưa hằng năm, tình trạng sạt lở đất ven sông lại trở nên “nóng” tại nhiều địa phương vùng sông nước Cà Mau, gây bất an cho người dân, đe dọa đời sống, sản xuất và làm hư hỏng nhiều công trình hạ tầng.

Sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh tư liệu Vườn quốc gia Tràm Chim)

Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Tràm Chim

Sau một thời gian dài vắng bóng, sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng - đã chính thức quay trở lại Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, Đồng Tháp) để được nuôi dưỡng và phục hồi.

Thu hoạch lúa nhìn từ trên cao.

Hạt gạo miền Tây “chuyển mình”

Trong bối cảnh “ba biến”: biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng toàn cầu tác động ngày càng sâu sắc đến sản xuất nông nghiệp, ngành hàng lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện. Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh” do Chính phủ phê duyệt không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn là lời giải mang tính căn cơ cho bài toán sinh kế, môi trường và hội nhập. Trong hành trình này, nông dân và hợp tác xã chính là chủ thể trung tâm, là lực lượng quyết định thành, bại của đề án.
Sơ chế yến tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại, dịch vụ Trí Sơn.

Tiền Giang phát triển nghề nuôi chim yến

Tiền Giang là địa phương đứng thứ hai cả nước (sau Kiên Giang) về phát triển mô hình dẫn dụ và gây nuôi chim yến. Những năm gần đây, số lượng người nuôi tăng lên, nhưng sản lượng tổ yến giảm và đầu ra hạn chế đã gây không ít khó khăn. Việc nâng cao chất lượng và đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ là hướng đi cần thiết để nghề phát triển bền vững.
Khu vực xử lý nước thải tại trang trại nuôi tôm của Công ty TNHH nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền.

Hiệu quả từ mô hình nuôi tôm công nghệ cao

Tỉnh Tiền Giang có diện tích nuôi tôm hơn 8.000 ha; trong đó, nuôi thâm canh khoảng 3.000 ha, nuôi quảng canh cải tiến hơn 5.000 ha; sản lượng thu hoạch hằng năm ước đạt 21.000 tấn. Các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao không chỉ mang lại nguồn thu nhập bền vững cho người dân mà còn mở ra hướng đi mới cho một nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.
Một công trình điện gió ở Bạc Liêu.

Phát triển nguồn năng lượng sạch ở Bạc Liêu

Bạc Liêu là tỉnh tiên phong ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước trong việc xây dựng các dự án điện gió ngoài khơi. Đến nay, tỉnh đã thu hút các doanh nghiệp trong, ngoài nước đầu tư phát triển 10 dự án điện gió và một dự án điện khí. Năm 2024, tổng sản lượng điện các nguồn năng lượng sạch của tỉnh đã phát lên lưới điện là 1.436,2 triệu kWh, mở ra bước phát triển mới về năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của địa phương và nhiều tỉnh trong khu vực...