Huy động thêm nguồn lực giữ đất, giữ rừng

Bờ biển khu vực Ðồng bằng sông Cửu Long khoảng 720 km, có hơn 50% chiều dài đang bị xói lở. Trong đó, hơn 70 km đang bị xói lở với tốc độ từ 20-50m mỗi năm. Ứng phó với tình trạng nêu trên, ngoài nguồn ngân sách rất cần thêm nguồn lực từ bên ngoài để góp phần giữ đất, giữ rừng hiệu quả…
Cầu tàu nhìn vào kè ven biển khu vực Khai Long (huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau) được thực hiện theo hình thức xã hội hóa bảo đảm phòng chống sạt lở.
Cầu tàu nhìn vào kè ven biển khu vực Khai Long (huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau) được thực hiện theo hình thức xã hội hóa bảo đảm phòng chống sạt lở.

Cà Mau được xem là "điểm nóng" sạt lở khi có đến 187/254 km bờ biển bị sạt lở với nhiều mức độ khác nhau. Trong đó, có hơn 90 km chiều dài bờ biển bị sạt lở ở mức độ nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. Giai đoạn 2011-2021, sạt lở bờ biển đã làm mất hơn 5.200 ha đất và rừng phòng hộ ở Cà Mau.

Nhiều năm liên tục Cà Mau ban bố tình huống khẩn cấp vùng ven biển và nhận được sự hỗ trợ tích cực từ Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương. Ðến nay, Cà Mau đã xây dựng, hoàn thành gần 63 km kè bảo vệ bờ biển với tổng kinh phí hơn 2.000 tỷ đồng. Trung bình 1 km kè bảo vệ vùng ven biển tốn hơn 31 tỷ đồng, gần bằng 50% tổng nguồn thu ngân sách nhà nước của một địa phương cấp huyện tại Cà Mau trong một năm.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau Phan Hoàng Vũ, đầu tư công trình kè biển dù khá tốn kém nhưng không thể không làm. Những công trình kè ven biển ở Cà Mau được bố trí đủ vốn và đầu tư hoàn thiện đến nay phát huy hiệu quả rõ rệt, giúp làm giảm sóng biển, chống sạt lở, bước đầu gây bồi, tạo bãi, khôi phục lại được gần 1.000 ha rừng phòng hộ.

Ðược sự chấp thuận chủ trương của Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau, từ năm 2014, Công ty TNHH Xây dựng-Thương mại-Du lịch Công Lý thực hiện đầu tư xây dựng 4 km kè bảo vệ vùng ven biển tại Khu du lịch Khai Long với tổng số tiền khoảng 72 tỷ đồng. Công trình hoàn thành vào năm 2021, phạm vi được bảo vệ bên trong kè rộng khoảng 89m tính từ đất liền đến chân kè; khu vực bờ biển có kè không bị sạt lở thêm.

Theo ông Trịnh Thanh Sang, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Ðầu tư tỉnh Cà Mau, đây là công trình thí điểm đầu tiên của tỉnh Cà Mau về phòng chống sạt lở bờ biển theo hình thức xã hội hóa. Sau khi hoàn thành, khu vực có kè không bị sạt lở trong khi hai bên khu vực liền kề chưa có kè bảo vệ thì bị sạt lở rất nhanh, cây rừng phòng hộ bị tàn phá nghiêm trọng.

Khu vực mà doanh nghiệp đã bỏ tiền đầu tư công trình kè tại Khai Long, mặt đường trên thân kè đã được cứng hóa với bề ngang 8m, bảo đảm cho hai làn xe cơ giới lưu thông. Doanh nghiệp này còn xây dựng cầu cảng nối từ kè ra hướng biển xa hàng trăm mét để phục khách tham quan.

Theo đánh giá của Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử, kết quả khả quan từ việc huy động thêm nguồn lực để chung tay với Nhà nước thực hiện giữ đất, giữ rừng tại khu vực Khai Long đã giúp tỉnh mở ra hướng tiếp cận mới về giải pháp công trình, về huy động nguồn vốn đầu tư, trong tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch rừng trong giai đoạn tiếp theo. Những năm gần đây, có một số doanh nghiệp đề xuất lãnh đạo tỉnh cho thực hiện theo cách tương tự như tại Khai Long. Dù rất muốn nhưng Cà Mau không thể cho triển khai tiếp, bởi Luật Ðầu tư theo phương thức đối tác công tư (số 64/2020/QH14 của Quốc hội) hiện không còn hình thức BT.

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Kế hoạch và Ðầu tư cùng Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau tổ chức hội nghị tổng kết mô hình hợp tác công tư trong xây dựng công trình phòng chống sạt lở ven biển Cà Mau. Hội nghị được triển khai theo ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc về phòng chống sụt lún, sạt lở và ngập úng ở Ðồng bằng sông Cửu Long tại Thông báo số 349/TB-VPCP (ngày 24/8/2023) được Văn phòng Chính phủ truyền đạt.

Tại hội nghị, nhiều chuyên gia đánh giá, việc xã hội hóa làm kè biển ở Khai Long là cách làm hay, sáng tạo, gợi mở vấn đề lớn không chỉ cho Cà Mau mà cho cả vùng Ðồng bằng sông Cửu Long và cả nước trong việc bảo đảm giữ đất, giữ rừng, lấn biển, để đất đai của Tổ quốc không bị mất thêm nhưng giảm gánh nặng từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, hình thức hợp tác công tư trong phòng chống sạt lở bờ biển đang gặp nhiều khó khăn, nhất là liên quan đến quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch rừng, Luật Lâm nghiệp, Luật Ðất đai, Luật Ðầu tư… Việc sửa đổi các quy định của pháp luật cần có thời gian trong khi tình hình sạt lở bờ biển ngày càng nhanh và phức tạp. Do vậy, để có thể tiếp tục triển khai hình thức hợp tác công tư trong phòng chống sạt lở bờ biển rất cần cơ chế đặc thù.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, công tác phòng chống sạt lở ven biển vùng Ðồng bằng sông Cửu Long phải tiếp tục thực hiện nhưng triển khai theo cách nào cần phải tính toán kỹ lưỡng. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ cùng với Cà Mau hoàn thiện báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ, đề xuất các giải pháp tốt nhất về xã hội hóa đầu tư công trình phòng chống sạt lở ven biển để có thể triển khai đại trà tại nhiều địa phương.

Có thể bạn quan tâm

Màu xanh của các loại cây rau, trong đó có lục bình bên dòng sông Cái Lớn, đoạn qua TP Cần Thơ.

Sinh kế từ lục bình

Cái Lớn, Cái Bé (tỉnh An Giang) là dòng sông cặp đôi duy nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây, người dân bền bỉ bám đất, bám sông để mưu sinh đầy sáng tạo, trong đó có nghề đan lục bình đem lại thu nhập ổn định và cuộc sống bình yên.

Sạt lở nhấn chìm nhiều nhà dân xuống sông Hậu.

Nỗi lo lắng sạt lở ở cù lao

Trên địa bàn xã Mỹ Hòa Hưng, tỉnh An Giang gần đây xảy ra nhiều vụ sạt lở, sụp lún đất ven bờ sông Hậu với diễn biến nhanh và phức tạp, ảnh hưởng đời sống, tài sản và sinh hoạt của nhiều hộ dân.

Chính quyền và nhân dân khắc phục sự cố vỡ một đoạn cồn Sơn của thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ mùa màng trước triều cường lịch sử

Mùa nước nổi năm nay kết hợp triều cường và mưa lớn gây thiệt hại lớn đến đời sống cũng như sản xuất của người dân Đồng bằng sông Cửu Long. Tại nhiều nơi, chính quyền địa phương và nhân dân đã cùng nhau đồng tâm, hợp sức chống chọi với mực nước dâng cao, bảo vệ thành công mùa màng và sinh kế.

Mô hình trồng sen mùa nước nổi tại xã Tân Hòa, thành phố Cần Thơ.

Lan tỏa mô hình sản xuất “thuận thiên”

Sau khi Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai, nhiều nông dân ở thành phố Cần Thơ đã thay đổi cách nghĩ, cách làm. Thay vì chống lại tự nhiên, họ chọn cách thuận theo quy luật đất - nước - mùa vụ để canh tác hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Vườn rau đọt choại nhìn từ trên cao.

Đặc sản độc đáo đất miền Tây

Rau choại từ một loại dây hoang dại ở rừng tràm, rừng dừa nước nay trở thành đặc sản được săn tìm, giúp nhiều hộ dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Theo nhiều nông dân, dây choại có sức sống dẻo dai, thích ứng với mọi điều kiện thời tiết.

Tuyến đê biển quốc gia đoạn đi qua ấp Giồng Bàn, xã Long Vĩnh bị sạt lở chân đê, dài 70m.

Khắc phục sạt lở ven sông, bờ biển

Thời gian qua, tình trạng sạt lở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long diễn biến phức tạp, gây thiệt hại sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến sinh kế của nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc Hợp tác xã Trầu Vàng Vị Thủy chăm sóc vườn trầu của gia đình.

Nét đẹp hồn quê làng trầu Vị Thủy

Giữa nhịp sống hiện đại, nơi phố thị đang đổi thay từng ngày, vẫn còn đó làng trầu Vị Thủy (xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ) yên bình, mộc mạc với sắc xanh mướt mắt của những giàn trầu trải dài.

Nhiều ngôi nhà ở Đồng Tháp bị đổ sụp xuống sông do sạt lở.

Chủ động, linh hoạt ứng phó với biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước. Tuy nhiên, nơi đây luôn phải đối mặt nhiều thách thức do tác động của biến đổi khí hậu gây ra. Trước thực trạng này, các địa phương trong vùng có nhiều giải pháp nhằm hạn chế thiệt hại, thích ứng với điều kiện cực đoan của thiên nhiên.

Dự án Hạ tầng thiết yếu hỗ trợ phát triển vùng cây ăn trái hoa kiểng khu vực Mỏ Cày Bắc và Chợ Lách vừa hoàn thành đưa vào sử dụng.

Hoàn thiện hệ thống thủy lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế

Những năm gần đây, hệ thống thủy lợi tại khu vực các cù lao Minh, Bảo và An Hóa (Vĩnh Long) được đầu tư nhằm ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân. Nhờ vậy, nhiều “túi nước ngọt” được hình thành giúp tưới tiêu vườn cây ăn quả, ruộng lúa, hoa màu.

Nông dân Vĩnh Bình, tỉnh An Giang thu hoạch tôm càng xanh bán cho thương lái.

Xứ sở tôm càng xanh chuyển mình

Vĩnh Bình từng được ví như “rốn phèn” của vùng Miệt Thứ, tỉnh An Giang, với muôn vàn khó khăn. Ngày nay, địa phương này đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành một “xứ sở tôm càng xanh”.

Thành viên Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến kiểm tra lưới bao quanh vùng nuôi trữ cá.

Nuôi trữ cá kết hợp du lịch sinh thái mùa nước nổi

Khi nước lũ (mùa nước nổi) tràn đồng cũng là lúc bà con nông dân đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp triển khai thực hiện mô hình nuôi trữ cá trên đồng ruộng. Mô hình này vừa góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tránh kiểu đánh bắt tận diệt, vừa có lợi thế khai thác du lịch theo mùa.

Chế biến các sản phẩm từ dừa tại tỉnh Vĩnh Long đã tạo nhiều việc làm cho lao động nông thôn.

Vĩnh Long phát triển bền vững ngành dừa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long có diện tích dừa lớn nhất khu vực và cả nước với khoảng 120 nghìn ha, chiếm gần 50% diện tích của cả nước. Địa phương đang tập trung xây dựng vùng sản xuất tập trung có mã số vùng trồng để phục vụ chế biến và xuất khẩu dừa bền vững.

Hệ thống tưới nhỏ giọt do Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng sông Cửu Long chuyển giao tại phường Vĩnh Châu.

Giải pháp hiệu quả giảm nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm

Vĩnh Châu, thành phố Cần Thơ là nơi chuyên canh trồng hành tím lớn nhất cả nước, với diện tích gần 7.000 ha. Nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất ở đây chủ yếu khai thác từ mạch nước ngầm. Tuy nhiên, trước tác động của biến đổi khí hậu và việc khai thác quá mức, nguồn nước ngầm ngày càng suy giảm nghiêm trọng.

Hoạt động thả cá về tự nhiên nhằm đa dạng nguồn lợi thủy sản được tổ chức tại thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản

Thành phố Cần Thơ có nhiều ao, hồ, sông, rạch,... mang đến những lợi ích không nhỏ về nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, nạn đánh bắt trái phép,… nguồn thủy sản tại địa phương ít nhiều bị ảnh hưởng. Bảo vệ nguồn lợi, phát triển nuôi trồng thủy sản đang là việc được địa phương chú trọng.

Ông Lê Văn Sấm bên ao nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao

Hiệu quả từ ứng dụng nuôi tôm công nghệ cao

Gần 20 năm theo nghề nuôi tôm, ông Lê Văn Sấm, (sinh năm 1958, ngụ xã Thạnh Hải, tỉnh Vĩnh Long) chuyển dần từ cách nuôi truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao thu lợi nhuận hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Ông đã hỗ trợ, giúp giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Ao Bà Om, phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long rợp bóng cây cổ thụ.

Trải nghiệm du lịch xanh, thân thiện môi trường

Những năm gần đây, tỉnh Vĩnh Long không ngừng phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch xanh, thân thiện môi trường. Nhiều sản phẩm mới lạ, hấp dẫn du khách trong nước và nước ngoài được hình thành, góp phần tạo động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương.

Lối vào khu dân cư khóm Sa Phô nằm dọc tuyến sông Cửa Lớn (thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) bị sạt lở làm hư hỏng.

Cà Mau ứng phó tình trạng sạt lở đất ven sông

Vào mùa mưa hằng năm, tình trạng sạt lở đất ven sông lại trở nên “nóng” tại nhiều địa phương vùng sông nước Cà Mau, gây bất an cho người dân, đe dọa đời sống, sản xuất và làm hư hỏng nhiều công trình hạ tầng.

Sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh tư liệu Vườn quốc gia Tràm Chim)

Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Tràm Chim

Sau một thời gian dài vắng bóng, sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng - đã chính thức quay trở lại Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, Đồng Tháp) để được nuôi dưỡng và phục hồi.

Thu hoạch lúa nhìn từ trên cao.

Hạt gạo miền Tây “chuyển mình”

Trong bối cảnh “ba biến”: biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng toàn cầu tác động ngày càng sâu sắc đến sản xuất nông nghiệp, ngành hàng lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện. Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh” do Chính phủ phê duyệt không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn là lời giải mang tính căn cơ cho bài toán sinh kế, môi trường và hội nhập. Trong hành trình này, nông dân và hợp tác xã chính là chủ thể trung tâm, là lực lượng quyết định thành, bại của đề án.
Sơ chế yến tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại, dịch vụ Trí Sơn.

Tiền Giang phát triển nghề nuôi chim yến

Tiền Giang là địa phương đứng thứ hai cả nước (sau Kiên Giang) về phát triển mô hình dẫn dụ và gây nuôi chim yến. Những năm gần đây, số lượng người nuôi tăng lên, nhưng sản lượng tổ yến giảm và đầu ra hạn chế đã gây không ít khó khăn. Việc nâng cao chất lượng và đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ là hướng đi cần thiết để nghề phát triển bền vững.
Khu vực xử lý nước thải tại trang trại nuôi tôm của Công ty TNHH nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền.

Hiệu quả từ mô hình nuôi tôm công nghệ cao

Tỉnh Tiền Giang có diện tích nuôi tôm hơn 8.000 ha; trong đó, nuôi thâm canh khoảng 3.000 ha, nuôi quảng canh cải tiến hơn 5.000 ha; sản lượng thu hoạch hằng năm ước đạt 21.000 tấn. Các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao không chỉ mang lại nguồn thu nhập bền vững cho người dân mà còn mở ra hướng đi mới cho một nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.
Một công trình điện gió ở Bạc Liêu.

Phát triển nguồn năng lượng sạch ở Bạc Liêu

Bạc Liêu là tỉnh tiên phong ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước trong việc xây dựng các dự án điện gió ngoài khơi. Đến nay, tỉnh đã thu hút các doanh nghiệp trong, ngoài nước đầu tư phát triển 10 dự án điện gió và một dự án điện khí. Năm 2024, tổng sản lượng điện các nguồn năng lượng sạch của tỉnh đã phát lên lưới điện là 1.436,2 triệu kWh, mở ra bước phát triển mới về năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của địa phương và nhiều tỉnh trong khu vực...
Bờ kè Cái Răng, quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. (Ảnh NGỌC HÂN)

Cần Thơ xây dựng công trình thủy lợi đa mục tiêu

Với chiến lược dài hạn và phương thức chủ động, thành phố Cần Thơ đang phát huy hiệu quả các công trình thủy lợi, góp phần phòng, chống thiên tai, phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng sống đô thị và thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu