Yêu cầu xuất hóa đơn điện tử và kê khai thuế đang đặt hàng triệu hộ kinh doanh trước áp lực chuyển đổi mô hình vận hành. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cơ quan thuế, ngân hàng thương mại và doanh nghiệp công nghệ nhằm hình thành hệ sinh thái hỗ trợ giúp hộ kinh doanh giảm chi phí, hạn chế rủi ro và nâng cao năng lực quản trị.
Bước sang năm 2026, mô hình thuế khoán sẽ chính thức chấm dứt. Theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP, toàn bộ hộ kinh doanh phải áp dụng hóa đơn điện tử, ghi nhận doanh thu theo thời gian thực và kê khai thuế đầy đủ.
“Điểm chạm” lan tỏa
Tại chợ Hưng Dũng (Nghệ An), bà Phan Thị Thủy, người nhiều năm quen với thuế khoán đã chia sẻ sự bỡ ngỡ trước yêu cầu xuất hóa đơn điện tử chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại. Với bà, khó khăn không nằm ở công nghệ, mà ở nỗi lo sai sót khi kê khai, nỗi lo bị xử phạt vì thiếu hiểu biết. Tương tự, chị Hà Thị Thanh Loan (khu Đình Cả, xã Yên Lập, tỉnh Phú Thọ) chủ một cửa hàng tạp hóa đã kinh doanh được gần chục năm. Chị Loan cho biết cửa hàng chị buôn bán phục vụ chủ yếu cho người dân địa phương.
Vài năm nay, thanh toán không dùng tiền mặt tăng cao, các khách hàng của chị thanh toán chủ yếu qua chuyển khoản hoặc mã QR (chiếm phần lớn doanh thu của cửa hàng). Vì vậy, nếu xuất hóa đơn điện tử, chị buộc phải thêm một công đoạn nữa trong kê khai. Đây là một việc làm khá mới mẻ và còn nhiều bỡ ngỡ cho nên những tiểu thương như chị mong muốn có cách nào tiện ích, dễ sử dụng như việc chuyển khoản qua ngân hàng thời gian qua.
Trong khi đó, nỗi lo của anh Nguyễn Xuân Hòa (Hưng Yên), một hộ kinh doanh chuyên cung cấp sợi chỉ cho các doanh nghiệp lớn, lại không đến từ công nghệ khi chuẩn bị chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai thuế. Anh Hòa đang băn khoăn không biết giải quyết ra sao với lượng hàng các lô sợi chỉ tồn kho mua từ các nguồn nhỏ lẻ trước đây, không có hóa đơn. Việc theo quy định mới nếu áp dụng, những hàng hóa không hóa đơn không thể bán cho tổ chức, đang khiến không ít hộ kinh doanh như anh Hòa lo lắng.
Những tâm tư này xuất hiện từ chợ truyền thống ở nhiều địa phương. Chính vì vậy, ở nơi đâu có các điểm hỗ trợ lưu động, sự hiện diện trực tiếp của cán bộ thuế và nhân viên ngân hàng đã giúp thay đổi đáng kể tâm lý hộ kinh doanh. Các thao tác như mở tài khoản kinh doanh riêng, cài đặt phần mềm bán hàng tích hợp hóa đơn điện tử, hay thiết lập chữ ký số, vốn tưởng như phức tạp lại trở nên dễ tiếp cận hơn khi được “cầm tay chỉ việc”.
Cái khó nhất là tách bạch nguồn thu và đối soát doanh số, nhưng khi được hướng dẫn phân luồng dòng tiền qua tài khoản mới, quy trình kê khai đã trở nên rõ ràng hơn. Điều đó cho thấy, việc thiếu điểm hướng dẫn trực tiếp có thể mới là rào cản lớn nhất. Không có những “điểm chạm” thiết thực ấy, việc chuyển đổi số khó có thể tiến hành đồng bộ.
Chiến dịch 60 ngày cao điểm chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai được ví như nút “kích hoạt” làm thay đổi cục diện. Ngành thuế đã huy động lực lượng phối hợp hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ để triển khai các điểm hỗ trợ lưu động tại chợ, tuyến phố, khu kinh doanh.
Ngành thuế đã huy động lực lượng phối hợp hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ để triển khai các điểm hỗ trợ lưu động tại chợ, tuyến phố, khu kinh doanh.
Thay vì chỉ hỗ trợ tín dụng, nhiều ngân hàng thương mại chủ động tham gia vào toàn bộ chuỗi chuyển đổi. Ngân hàng VPBank triển khai chương trình “60 ngày đồng hành cùng hộ kinh doanh chuyển mình bứt phá”, tặng phần mềm bán hàng tích hợp hóa đơn điện tử và chữ ký số, đồng thời cung cấp các gói tín dụng phù hợp nhu cầu vận hành của hộ kinh doanh siêu nhỏ. Gần 70.000 gói phần mềm được cấp miễn phí là con số chưa từng có, thể hiện cách tiếp cận “mở khóa năng lực số” thay vì chỉ tập trung vào tín dụng.
Trong khi đó, Ngân hàng ACB lại lựa chọn cách “bám địa bàn”, tham gia trực tiếp các điểm hỗ trợ lưu động, giải quyết điểm nghẽn kỹ thuật mà hộ kinh doanh thường gặp, từ tạo tài khoản kinh doanh riêng đến đối soát doanh thu theo ngày. Agribank và VNPAY phối hợp đưa ra gói hỗ trợ chuyển đổi số “0 đồng” trong ba năm, bao gồm hóa đơn điện tử, quản lý bán hàng, chữ ký số, thiết bị thanh toán, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế và hệ thống lưu trữ đám mây.
Bộ giải pháp này giúp thu hẹp khoảng cách số giữa hộ kinh doanh đô thị và khu vực nông thôn. Tương tự, Ngân hàng VietinBank triển khai gói “Ngân hàng đồng hành-An tâm kinh doanh”, kết hợp ưu đãi lãi suất, miễn phí phần mềm bán hàng, tặng hóa đơn điện tử và hỗ trợ tư vấn pháp lý tại chỗ.
Đồng bộ dữ liệu, giảm rủi ro
Việc xóa bỏ thuế khoán không chỉ nhằm tăng thu ngân sách mà hướng tới mục tiêu lớn hơn là chuẩn hóa dữ liệu kinh doanh, giảm rủi ro pháp lý cho hộ kinh doanh và tạo môi trường cạnh tranh công bằng. Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) cho rằng: “Sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, nhà cung cấp giải pháp, ngân hàng và đại lý thuế sẽ giúp hộ kinh doanh được hỗ trợ đầy đủ từ công nghệ đến chính sách”.
Phó Cục trưởng Thuế Mai Sơn nhấn mạnh vai trò quan trọng của sự phối hợp giữa cơ quan thuế và hệ sinh thái tài chính-công nghệ trong tiến trình xóa bỏ thuế khoán. Lực lượng cán bộ thuế phải phục vụ hàng triệu hộ kinh doanh, trong khi số lượng công chức có hạn, cho nên cần huy động sức mạnh phối hợp từ ngân hàng, doanh nghiệp công nghệ và đại lý thuế để hỗ trợ đồng bộ.
Sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, nhà cung cấp giải pháp, ngân hàng và đại lý thuế sẽ giúp hộ kinh doanh được hỗ trợ đầy đủ từ công nghệ đến chính sách.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam
Đồng bộ dữ liệu bán hàng, tách bạch dòng tiền, lưu trữ hóa đơn theo chuẩn mực số giúp cơ quan thuế giảm sai lệch và hạn chế tình trạng xử phạt nhầm. Khi dữ liệu doanh thu được ghi nhận theo thời gian thực, hộ kinh doanh giảm rủi ro sai sót, giảm tranh chấp, đồng thời thuận lợi hơn khi tiếp cận các khoản vay chính thức. Ngược lại, cơ quan thuế cũng giảm gánh nặng kiểm tra thủ công, tiến tới hiện đại hóa quản lý thuế
![[Video] Bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 11 tháng tăng 9,1%](https://cdn.nhandan.vn/images/8f0e69cb696c03bfdf91ec30c3d24bbd53f3e2f12127e5e32801216e50ba02ead530708e7fa8bb80b56355ce858cc9adea6faa9360f791a40985fa6627558cff/danh-thu-ban-le-6126.jpg.webp)
![[Video] 11 tháng, Việt Nam xuất siêu hơn 20,5 tỷ USD](https://cdn.nhandan.vn/images/8f0e69cb696c03bfdf91ec30c3d24bbd00d99994ed25dd3d15ab9641ab52b22670e8f332fd5edc4808a2741dba752804811b95a00ce995f65d967afc0822d67f79c3d9420151cbf47688556d11a9400291d561cfe84da2cd9c765694c25efc35/11-thang-viet-nam-xuat-sieu-hon-205-ty-usd-1009.jpg.webp)
![[Ảnh] “Bộ não” điều hành sân bay Long Thành trước thời khắc đón chuyến bay đầu tiên](https://cdn.nhandan.vn/images/e53b3df5710fb57b6bbd10e5f52083894a9a021c614f015755785f763ae715d5b617c9bf1f8529a224fdf5f183a72781fc8ef747e075a35876f577dd813b1162e6db19e320b1a35f141bd4b7d12083b6d19e23864e000b66866a94cb6f38dbdf2e052c3197e73e49933dcb8393bc6adb/z7296040725885-bb0269d9aba60ff1fe5b5f261ecf8c8e-8563.jpg.webp)
